Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej

Gazownia Głogów

Początki gazowni wiążą się podejmowanymi przez magistrat od 1845 r. planami modernizacji oświetlenia ulicznego. Próby nie były zadowalające. Wymagania spełnił dopiero plan oświetlenia gazowego, dostarczony przez J. Moré, inżyniera z Brukseli. 27 VII 1853 został z nim podpisany kontrakt na 30 lat. Magistrat sprzedał mu parcelę, 6 mórg. Na niej została wybudowana gazownia, jeden z pierwszych tego typu obiektów na terenie Dolnego Śląska (po Wrocławiu i Wałbrzychu – 1847 r.). Na początku listopada 1854 r. po raz pierwszy na głogowskich ulicach zapłonęły lampy gazowe. Łącznie gaz został następnie doprowadzony rurami do 143 latarni. W 1857 r. oświetlono gazem Teatr Miejski. Pierwsza gazownia miała kotłownię z dwoma piecami retortowymi, aparaty uzdatniania gazu i centralny licznik wyprodukowanego gazu. Węgiel do gazowni sprowadzano z Górnego i Dolnego Śląska koleją. Mimo kontraktu inż. Moré, gazownia już od 1863 r. zmieniła dwukrotnie właścicieli, zanim w 1872 r. kupiło ją Śląskie Gazowe Towarzystwo Akcyjne we Wrocławiu (Schlesische Gasaktiengesellschaft). Rozbudowało ono zakład i sieć gazową w mieście. Zmodernizowana gazownia przynosiła duże zyski. W 1897 r. gazownię przebudowano, zwiększono kotłownię, w której zbudowano dwa piece generatorowe i 10 retort. Produktem ubocznym był koks i amoniak. W 1907 r. zbudowano zbiornik gazu na 6.000 m3 dobudowano nowy blok piecowy i poprawiono transport węgla i koksu. Z uwagi na produkcję koksu pogazowego, śląskie huty starały się ze względów konkurencyjnych o unieruchomienie głogowskiej gazowni i wstrzymywały dostawy koksu. W 1913 r. władze miejskie, działając w interesie społecznym, odkupiły gazownię. W ramach miejskiego zarządu zachowano jednak handlową i techniczną niezależność firmy. W tamtym momencie gazownia posiadała 2766 odbiorców z 4159 licznikami. W 1922 r. ponownie unowocześniono gazownię. Zbudowano nowy piec komorowy z 2 blokami piecowymi i 24-godzinną fermentacją węgla. Produkty uboczne stanowiły: smoła, benzol, koks, amoniak. W latach 1923-1924 produkcja gazu wynosiła 5600 m3 dziennie, w 1924-1925 - 6133 m3 dziennie, w 1925-1926 - 6557 m3 dziennie (inne źródło: około 2,4 mln m3 rocznie). W dniu 1 IV 1926 odbiorców było 6799, a liczników 7016. Gaz służył do celów grzewczych i oświetleniowych, mimo uruchomienia w 1907 r. elektrowni. W okresie międzywojennym (po 1927 r.?) gazownia i elektrownia zostały sprzedane koncernowi Elektrowerke A.G. (EWAG, również: Reichselektrowerke). W toku działań wojennych 1945 r. gazownia uległa zniszczeniu. Po wojnie władze miasta sprzedały urządzenia miastu Jarocin za dostawy żywności, gdzie gazownia została uruchomiona 20 III 1946. Pracowała ona do połowy lat 80.

Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
J. Chutkowski, Głogów. Kalendarium lat 1945 – 1950, Głogów 1994;
Glogau, „Monographien deutscher Städte“, Berlin 1926;
Glogau Gewerbe Handel Handwerk Industrie Bis 1945 Nach 1945, Hannover 2001;
Głogów - zarys monografii miasta, pod red. K. Matwijowskiego. Wrocław 1994.

Zbigniew Szymański [EZG z. 45, 1997 – Gazownia Głogów] Red. 2009