Od początku marca trwały rozmowy wiceministra funduszy i polityki regionalnej Waldemara Budy z przedstawicielami wszystkich województw o podziale funduszy unijnych na lata 2021-2027 na programy regionalne. W środę minister Buda przedstawił efekty i zasady podziału 7,1 mld euro rezerwy programowej.
Samorządy województw będą zarządzać około 40% funduszy z polityki spójności na lata 2021-2027. To w sumie 28,4 mld euro. Każde województwo będzie miało swój program regionalny, w ramach którego będzie dzielić pieniądze.
Zadaniem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej jest podział tych 28,4 mld euro pomiędzy poszczególne województwa. 75% tej kwoty ministerstwo podzieliło w styczniu w oparciu o obiektywne kryteria, przede wszystkim liczbę ludności i PKB na mieszkańca. 25% z 28,4 mld euro pozostawiono na rezerwę programową do podziału w czasie negocjacji kontraktu programowego.
Stworzyliśmy rezerwę po to, by finalny podział funduszy na regiony był efektem dyskusji z samorządowcami i odzwierciedlał potrzeby rozwojowe naszych województw. To praktyczny wyraz współpracy samorządu i rządu w realizacji polityki rozwoju
– mówi wiceminister Waldemar Buda.Minister podkreśla, że w poprzednich perspektywach unijnych o podziale decydował algorytm statystyczny. „Wyniki tego podziału zawsze budziły emocje między regionami. Nie było możliwości dyskusji na temat ewentualnego zwiększenia środków i uwzględnienia wyzwań rozwojowych, które nie zawsze da się uchwycić w statystyce
– ocenia wiceminister.
Jak podzieliliśmy pieniądze
Mechanizm podziału rezerwy programowej składał się 3 etapów.
Pierwszy etap – tzw. siatka bezpieczeństwa (safety net) - służył zniwelowaniu zbyt dużych różnic wynikających z algorytmu, według którego podzielono w styczniu 75% funduszy na programy regionalne.
Chodziło o to, by w wyniku zastosowania czystej statystyki żaden region nie stracił zbyt dużo w stosunku do perspektywy 2014-2020
– tłumaczy wiceminister Buda.
W etapie drugim, pozostałą kwotę - ponad 6,6 mld euro – podzielono według:
- wskaźników odpowiadających poszczególnym celom polityki spójności (np. liczba ludności, PKB na mieszkańca, nakłady na inwestycje, gęstość sieci dróg),
- wskaźników obrazujących nasycenie danego województwa miastami średnimi, które tracą swoje funkcje społeczno-gospodarcze i obszarami zmarginalizowanymi.
To tak zwane obszary strategicznej interwencji. Taki podział pozwala zainwestować tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne
– ocenia wiceminister.
Trzeci i ostatni etap procesu to negocjacje z samorządami województw najważniejszych dla nich i dla rządu inwestycji. Punktem wyjścia była kwota wynikająca dla poszczególnych regionów z wyliczeń z etapu pierwszego i drugiego, od której przyjęto elastyczność na poziomie 90-110%.
To był najtrudniejszy etap negocjacji. Nie ma algorytmów idealnych, sama matematyka nigdy w pełni nie odda złożoności procesów rozwojowych. Regiony przedstawiły swoje propozycje kluczowych inwestycji i zapoznały się z naszymi oczekiwaniami. Wszystkie potrzeby są ważne, ale wszystkich nie da się sfinansować od razu. Dzięki przyjętym zasadom podziału udało się zapewnić, że mniejsza kwota globalna pozostająca do rozdysponowania w polityce spójności na lata 2021-2027 w porównaniu z perspektywą 2014-2020, nie spowodowała zbyt dużego procentowego ubytku w alokacji dla programów regionalnych, w szczególności w przypadku regionów najsłabiej rozwiniętych
– komentuje minister Buda.
Fundusze UE dla regionów
Ostateczny podział funduszy na województwa pokazuje tabela poniżej. Należy pamiętać, że fundusze w programach regionalnych to nie jedyne źródło finansowania inwestycji w województwach. Na kolejne lata będziemy mieć do dyspozycji środki z programów krajowych, Krajowego Planu Odbudowy, a 6 regionów może się także spodziewać środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
Co dalej
Umowa Partnerstwa, przed przesłaniem do Komisji Europejskiej, zostanie uzupełniona o ostateczny podział funduszy. Plany MFiPR zakładają, ze dokument zostanie przesłany do Komisji Europejskiej w III kwartale. Równolegle trwają prace nad programami. Projekty programów krajowych są w większości w trakcie lub po konsultacjach społecznych.
Więcej informacji pod adresem: https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/fundusze-unijne-dla-regionow---rezerwa-podzielona-po-rozmowach-z-marszalkami-wojewodztw