Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Rudna Mała - powiat górowski
vor 1945 Klein Räudchen - Kreis Guhrau
Rudna Mała
Reudichen (1507), Klein Räudchen (1787, 1830, 1845).
W 2 poł. XVIII w. Rudna Mała była wsią o charakterze zagrodniczym liczącą
folwark pański, wiatrak i 2 domy gminne. Liczba mieszkańców wynosiła 202 osoby,
w tym 17 zagrodników i 1 chałupnik.
Około poł. XIX w. wieś posiadała folwark pański, wiatrak, browar, gorzelnię i 24
domy. Liczba ludności wynosiła 197, w tym 2 krawców, kowal i kramarz.
Obecny zespół pałacowo - folwarczny został ukształtowany w 1 poł. XIX w. Pałac
po-łożony w obrębie folwarku jest założeniem 2 - kondygnacyjnym z pozornymi
ryzalitami od strony południowej i wschodniej, układ wnętrz 2 traktowy z sienią
na osi. U schyłku XIX w. na terenie folwarku funkcjonowała fabryka krochmalu,
ponadto hodowano tu bydło i konie.
W 2 poł. XVIII w. właścicielami majątku w Rudnej Małej byli: von Stosch, von
Berg (1765), von Debitsch (1787), Samuel Jaffe (1873 – 1886), Gustav Jankovius
(1891). W 1893 r. dobro przeszło na rodzinę Trog, która utrzymała je do 1937 r.
Zabudowa wsi typu ulicowego koncentruje się przy dwóch drogach odchodzących od
traktu Wąsosz – Sułów Wielki. Zespół pałacowo - folwarczny usytuowany jest w pd.
zach. krańcu wsi, na zachód od drogi prowadzącej z Rudnej Wielkiej do Wąsosza.
Wykaz zabytków architektury i budownictwa
Zespół pałacowo - folwarczny:
a) pałac, nr 23, pocz. XX, wpisany do rejestru zabytków 02.06. 1972 pod nr 2054
b) oficyna pałacowa, 1 poł. XIX
c) park pałacowy, XIX
d) dom mieszkalny i spichlerz
e) obora I, 2 poł. XIX
f) obora II, 2 poł. XIX
g) obora III, 2 poł. XIX
h) chlewnia, 1 poł. XIX
i) garaże i kuźnia, pocz. XX
Budynek gospodarczy, nr 15, pocz. XIX
Charakterystyka istniejącej zabudowy
RUDNA MAŁA – mała wieś położona w północnej części gminy, przy głównej drodze
Wąsosz-Góra. Zabudowa luźna, rozlokowana wzdłuż kilku dróg, u zbiegu których
znaj-duje się niewielki staw otoczony drzewami. Jest to zapewne pozostałość
parku będące-go częścią założenia pałacowo-parkowego. Obecnie zachowany jest
duży przedwojenny folwark z budynkami tworzącymi układ czworoboku. Większość
budynków folwarku posiada jedną kondygnację, dwuspadowy dach , kryty dachówką.
Dwa potężne budynki mieszkalne oraz jeden gospodarczy mają wysokość dwóch
kondygnacji. Folwark jest w złym stanie technicznym, obecnie nie użytkowany.
Zabudowa zagrodowa to poniemieckie, parterowe budynki, budynki gospodarcze
prze-ważnie z czerwonej cegły, nieotynkowane.
Informacje pochodzą z publikacji:
"Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wąsosz"
Wąsosz – marzec 2000 r.
Dwór w Rudnie Małej.
Zabudowa gospodarcza dawnego majątku.
Dwór od strony północnej, ruina budowli na jego tyłach oraz widok na folwark także od północnej strony - zima 2011 rok.
Kapliczka w miejscowości. Sadząc po starym jej ogrodzeniu mogła mieć inny charakter przed 1945 rokiem.
Z KSIĄŻKI
ADRESOWEJ
ŚLĄSKICH MAJĄTKÓW ZIEMSKICH – rok 1937
Opracowanie: Zofia Hanulak i Elżbieta Maćkowska
RUDNA MAŁA
Dobra szlacheckie.
Właściciel: Walter Trog. W posiadaniu rodziny od roku 1893.
Powierzchnia: 270 ha; 222 ornej, 20 łąk, 2,5 pastwisk, 1 wody, 18 lasu, 3 parku,
3,5 ogrodu, podwórza itd.
Dochód: 4233 marek.
Hodowla zarodowa niemieckiej świni szlachetnej, zboża siewne, stacja hodowli
ziemniaków od 1900 r.
Kwartalnik Górowski 1/2003
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl