Żabin - powiat górowski

vor 1945 Schabenau - Kreis Guhrau

Kościół p.w. św. Michała Archanioła pochodzi prawdopodobnie z połowy XIII wieku, choć po raz pierwszy był wzmiankowany w dokumentach z 1326 roku. Jest to budowla jednonawowa, wczesnogotycka, murowana z cegły z prezbiterium zakończonym prostą ścianą oraz otwartą wieżą od zachodu. Wnętrze kościoła nakrywają sklepienia krzyżowo – żebrowe. Interesująca renesansowa ambona z początku XVII wieku (1605). W wieży znajdowała się kiedyś empora, na co wskazuje rozmieszczenie okien. W połowie XIX wieku przebito wejście do wieży oraz dobudowano zakrystię i kruchtę. W 1960 roku dokonano remontu świątyni.

Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica z końca XVIII wieku o konstrukcji słupowej, szalowana deskami i zwieńczona namiotowym hełmem.

Płyty nagrobne przedstawicieli szlachty śląskiej wmurowane w ściany zewnętrzne kościoła, pochodzące z lat 1598 - 1612.

Pod ścianą świątyni stoi ostatni już pomnik nagrobny  (znacznie zniszczony) należący do przedstawicieli rodziny Hoffmann - ostatnich właścicieli majątku w Żabinie.

Boczne wejście do świątyni.

Plebania obok kościoła.

Budynek byłej sprzed 1945 roku szkoły w pobliżu kościoła oraz inny w miejscowości.

Miejsce po pałacu rodziny Hoffmann przebywających w Żabinie od 1821 roku do 1945 roku oraz ostatni już budynek zabudowy gospodarczej dawnego majątku.

Chronologiczne zestawienie właścicieli majątku w Żabinie

1394   Nikolaus von Busewoy

1435   Hans, Heinze i Martin von Busewoy

1517   Matz von Obisch

1552   Christoph von Obisch

1574   Abraham von Obisch

1630   Johann Albrecht von Obisch

1652   Anna von Obisch

1659   Wenzelslaus von Hock

1684   Caspar Freiherr von Stosch

1720   Johann Georg Freiherr von Stosch

1735   Caspar Alexander von Stosch

1742   Caspar Friedrich Freiherr von Stosch

1745   Friedrich Rudolph von Tschammer

1753   Johann Dietrich von Manstein

1777   Hans Christoph Freiherr von Hock

1790   Hans Ernst Emil Graf von Kalkreuth

1820   Königlich Preußische General Major von der Cavallerie Carl Wolf von Frankenberg

1821 - 1945   Rodzina Hoffmann

Jaz - zamknięcie zasuwowe na rzece Barycz w pobliżu Żabina.

                    Historia Żabina po 1945 roku  

W styczniu 1945 roku Żabin i wszystkie okoliczne miejscowości zostały zajęte przez 3 Armię Gwardii generała Wasyla Gordowa. Od tego momentu działała tu, aż do przejęcia przez władze polskie, wojskowa administracja radziecka. Ich siedzibami były między innymi nie istniejący już pałac w Wągrodzie i stojąca opuszczona dziś rezydencja rodziny Urbanczyk w Karowie.  Pod koniec 1945 roku ziemia niechlowska zostaje zasiedlona repatriantami głównie z województw: lubelskiego, kieleckiego, rzeszowskiego, krakowskiego i łódzkiego. Ludzie ci osiedlają się głównie we wsiach położonych w północnej części gminy. Południową część gminy zasiedlają przesiedleńcy z dawnych ziem wschodnich, które po wojnie zostały wcielone w granice Związku Radzieckiego. Akcja repatriacyjna została ostatecznie zakończona dopiero w 1968 roku. Żabin w okresie krótko po 1945 roku zasiedlają mieszkańcy okolic Lwowa. Późniejszy okres to napływ ludności z centralnej Polski.

W samym Żabinie wojna nie pozostawiła dużych zniszczeń. Proces zasiedlenia przebiegał bardzo powoli. Był skutkiem przypadkowych i chaotycznych decyzji osób kierujących procesem zasiedlania ziem tak zwanych odzyskanych. Ten powolny proces napływu ludności stwarzał możliwość dowolnego wyboru lokalu lub domu. Puste domy pozostające w większości były źródłem do pozyskiwania materiału budowlanego, zarówno na lokalne jak i inne potrzeby. Ta niekontrolowana zagłada większości wioski odbywała się za aprobatą lokalnych władz. Proces ten trwał do około połowy lat 50 – tych XX wieku, a i wspomagany był często zorganizowanymi celowymi akcjami podyktowanymi odbudową zniszczonych wojną miast w centralnej Polsce. Przez cały ten czas pałac w Żabinie, stojący otworem trwał solidnie w posadach. Pomimo braku prawnego właściciela, gospodarza lub administratora był miejscem urządzania politycznych spotkań, wiejskich zabaw, wesel i innych masowych zebrań o charakterze lokalnym. Cele te, do których został przeznaczony pomogły mu dotrwać do początku 60 – tych XX wieku. W tym okresie nastąpił kolejny etap sięgania już do ostatecznych rezerw w pozyskiwaniu materiału rozbiórkowego. To działanie dosięgło w końcu także i pałac w Żabinie. Lokalne potrzeby, posiadania choćby jednego budynku dysponującego dużą salą zeszły na dalszy plan. Kosztem istnienia kilku tysięcy śląskich, wiejskich rezydencji odbudowano i budowano na nowo Warszawę, a w niej wiele obiektów państwowej administracji i użyteczności publicznej. Do tego celu użyto także cegłę z kamienic Głogowa i kilku innych dolnośląskich miast. Małe i duże wiejskie rezydencje przestały istnieć, pozostały już tylko w pamięci potomków ich dawnych lokatorów. Za przebieg i organizację rozbiórki pałacu w Żabinie odpowiadały gminne, lokalne władze z Niechlowa. Niszczeniem ścian i konnym, wozami transportem zajęła się okoliczna ludność. Miało to miejsce w 1962 roku. Transport materiału rozbiórkowego odbywał się do miejscowości Bronikowice. Nazwę tej miejscowości zmieniono w późniejszym okresie na Masełkowice (niem. Waldvorwerk). Tam następował załadunek na wagony kolejowe. Dalej transport do Góry i centralnej Polski. Linia kolejowa przechodząca przez Masełkowicwe (Krzelów – Góra) została oddana do użytku 14 grudnia 1899 roku. W 1960 roku zamknięto na niej ruch osobowy, a w 1964 roku przestały nią jeździć jakiekolwiek pociągi. Linię rozebrano ostatecznie w latach 1978 – 1984.

Żabin znajduje się dziś w granicach administracyjnych gminy Niechlów (powiat Góra), która ma powierzchnię 152 km² i około 5400 mieszkańców. Parafia pod wezwaniem św. Michała Archanioła należy do 7 parafii dekanatu Góra Śląska. Siedzibą główną jest kościół w Żabinie. Sama parafia liczy około 800 osób i należą do niej następujące wioski: Bartodzieje, Głobice, Karów, Lipowiec, Szaszarowice, Świerczów i Wągroda. Jedyny dziś cmentarz – parafialny, znajduje się w Żabinie. Powstał on po 1945 roku, obok miejsca gdzie kiedyś istniał, dobrze prosperujący duży młyn. Z innych okolicznych cmentarzy, założonych przed wojną, pozostał już tylko nikły ślad cmentarza w Wągrodzie. Nekropolia okalająca kiedyś kościół Żabinie została zlikwidowana na początku lat 70 – tych XX wieku. Tą decyzję podjęto na szczeblu lokalnym z aprobatą hierarchii kościelnej. A często inicjatorami podobnych akcji byli sami katoliccy księża. I trudno jest dziś wytłumaczyć niszczenie tego, co już w tym okresie postrzegano jako przykład ciekawej sztuki nagrobnej. Sam kościół pomimo swych ponad 700 – set lat ma się dobrze. Niedzielna msza gromadzi nawet jak na wiejskie warunki, tłum wiernych, modlących się gorliwie. Gorliwość jednak pozostaje w kościele i ogranicza się jedynie do wypełniania liturgii. Poza jego murami, życie toczy się inaczej – bez wspólnych inicjatyw i troski o wspólne dobro.

Żabin to dziś smutna wioska, jakich tak wiele na Dolnym Śląsku. Kilkanaście domów, małych gospodarstw rolnych, bez funkcjonującego jeszcze do końca wojny sklepu, poczty, młyna czy budynku z pokojami gościnnymi. Ziemia okalająca wioskę należała do początku lat 90 – tych XX wieku do Państwowego Gospodarstwa Rolnego mającego siedzibę w pobliskich Głobicach. Dziś po jego likwidacji należy do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa z siedzibą w Górze i jest dzierżawiona. Zatarty już ślad po pałacu, nie przypomina już o istnieniu tu majątku, który był tu od kilku stuleci i dawał zatrudnienie i utrzymanie wielu pokoleniom mieszkańców. Pałac niezmiennie stojący w tym samym miejscu, zapewne wielokrotnie przebudowywany, opierał się wielu zawieruchom wojennym. Przetrwał i ostatnią wojnę. Poległ jednak jako ofiara czasów komunizmu, ludzkiej głupoty i obojętności.

Kultura niemiecka, nieprzerwanie trwająca na tych terenach przez setki lat do 1945 roku, dziś zapomniana, bezpowrotnie znikła z historycznej pamięci dzisiejszych mieszkańców. O jej dziedzictwie świadczą niekiedy tylko pojedyncze budowle. Całkowita wymiana ludności wymazała z pamięci materialny i duchowy dorobek poprzednich pokoleń.