Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains


 

Koźlice - powiat lubiński

vor 1945 Koslitz - Kreis Lüben

 

           

Dokładne miejsce po pałacu (rok 2005 i 2008) oraz fragment parku.


   

Dworzec PKP w Koźlicach oraz dom w miejscowości.


 

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

   



Koźlice

2.1.Dawne nazwy miejscowości.

Cozlicz -1360 r., Koselicz -1388 r., Villa Kosslicz-1580 r., Kosliz -1789 r., koBlitz -1830 r.,

Koslicz , Koslitz -1845 r., Odtąd Koźlice.

1.2. Etymologia nazwy wsi.

Rospond uważa nazwę za patronimiczną, pochodzącą od nazwy osobowej Kozieł. Nazwę niemiecką uznaje się za słowiańska utworzoną rzeczownika kozioł, a następnie fonetycznie zniemczoną (u Adamy’ego przytaczana jest w znaczeniu : Koslitz=Ziegenhain)

1.3. Historia wsi i dóbr.

Koźlice są miejscowością o średniowiecznej metryce. Znajdująca się we wsi ruina dworu pochodzi zapewne w swym zrębie z XVI w., jednakże bliższe dane dotyczące dóbr pochodzą dopiero z 2 poł . XVIII., kiedy pierwszym znanym z nazwiska ich właścicielem jest niejaki Grumbkow po nim zaś rotmistrz von Schmettow (wymieniony w 1789 r.). W tym czasie we wsi istnieją trzy folwarki (w tym jeden należący do rewiru leśnego), oraz wolne dobra chłopskie. Do wsi należało tez rozległe (Weinberg) na wschód od jej zabudowań oraz położona u jego podnóża osada kilku domów. W 1830 majątek w Koźlicach należy do spuścizny po kupcu Schwarzu. W 1842 r. wzniesiono we wsi nowy budynek szkoły ewangelickiej . W 1876 dobra znajdują się w rekach Hermanna Mentzela; należy już wówczas do nich część folwarku. Zalesie (Friedrichschuld) stanowiącego pierwotnie własność gminną w całości. Jednakże jeszcze w tym samym roku zostają zakupione przez Paula von Wiednera i w rękach tej rodziny pozostają zapewne do wybuchu II wojny światowej (. 1905 r. po ojcu przejmuje dobra syn – Hans von Wiedner przekazując część w dzierżawę Gustawowi Jaeschke w 1917 r., jako właściciela figuruje pani von Wiedner auf Kniegnitz , zaś od 1930 r. majątek należy do spuścizny po Hansie-Wernerze). W tym ostatnim okresie własności Wiednerów wymieniamy jest w księgach adresowych dóbr należący do nich park. Ślady tego zapewne XX-wiecznego, założenia czytelne SA do dziś na północ północy-zachód od ruiny renesansowego dworu. Na elewacjach murów magistralnych dworu czytelne są fragmenty dwubarwnej dekoracji sgraffitowej o motywie akantu i formach charakterystycznych dla I poł. XVII w Czytelne relikty dworu pozwalają określić go jako typ budynku na rzucie prostokąta, dwutraktowego i trójdzielnego o prostopadłościennej, dwukondygnacjowej bryle.

1.4. Układ przestrzenny wsi.

Koźlice są niewielką wsią o wielodrożnym układzie , którego centrum stanowi zamknięty w czworobok folwark z oficyną od północy .Ruina dworu i drugi mniejszy folwark znajdują się na południowy – zachód od tegoż. Na południowym krańcu położony był wzmiankowany folwark leśny (obecnie również leśnictwo). Wjazd do wsi od strony północno – wschodniej poprzez przejazd kolejowy zlokalizowany na linii Rudna-Gwizdanów –Lubin obok którego znajdują się zabudowania stacyjne. Zabudowa wsi w znacznej mierze zdegradowana, oba folwarki niekompletne. Przewiduje się strefę ochrony „K” dla reliktów dworu i pozostałości parku.

1.5. Tabelaryczne zestawienie danych statystycznych.

Gmina wiejska Dobra Instytucje publiczne i przemysł
Rok Areał Domy Ludność Areał Ludność  
1789           Browar, karczma, szkoła ewang ., młyn wodny i wiatrak, kuźnia, cegielnia
1830   25+*13 171

+*54

     
1845   26

+*14

234

+*96

     
1876       675    
1885 128

+*24

24

+*12

138

+*74

675 67  
1895 152 27 170   69  
1908   25 128 676 60  
1921           Wytwarzanie węgla drzewnego
1930       677    
1937       670    

*suma wynika z ujęcia danych związanych z Koźlicami kolonii Zalesie.


2.Strefy ochrony konserwatorskiej oraz wykaz elementów objętych ochroną konserwatorską.
2.1. Strefy ochrony konserwatorskiej.
2.1.1. Wyznaczono strefę „K” ochrony krajobrazu dla parku i reliktów folwarku
2.1.2.Wyznaczono strefę „OW” obserwacji archeologicznej dla miejscowości o średniowiecznej metryce.
2.2.Wykaz zabytków architektury i budownictwa
Dwór, ruina , XVII, XIX
Zabudowa wsi
Dom mieszkalny – sklep
Stodoła przy nr 5
Dom mieszkalny nr 7
Dom mieszkalny nr 11
Dom mieszkalny nr 19
Stacja i dom dróżnika nr 2
2.3. Stanowisko archeologiczne
Obszar AZP 72-21
474.cmentarzysko ciałopalne chronologia: II okres epoko brązu, okres halsztacki
475.cmentarzysko ciałopalne chronologia: II okres epoki brązu –okres halsztacki
476.osada chronologia :II okres epoko brązu –okres halsztacki
477.punkt osadniczy kultury łużyckiej
Ślad osadnictwa chronologia :pradzieje
Ślad osadnictwa chronologia :XIV-XV wiek
478.Punkt osadniczy chronologia :V okres epoki brązu okres-halsztacki
479.osada chronologia :II okres epoki brązu okres halsztacki
480.Osada chronologia :II okres epoki brązu –okres halsztacki
481.osada chronologia : II okres epoki brązu –okres halsztacki
482.Osada kultury łużyckiej
483.Grodzisko chronologia: późne średniowiecze otoczono sferą „W” ochrony archeologicznej
484.cmentarzysko ciałopalne chronologia: II okres epoki brązu okres halsztacki
485.punkt osadniczy chronologia: IV okres epoki brązu okres halsztacki
Ślad osadnictwa chronologia: pradzieje
Ślad osadnictwa chronologia: XV-XVII wiek
486.ślad osadnictwa chronologia: pradzieje
Osada chronologia : XIV-XV wiek
487.punkt osadniczy chronologia : XIV-XV wiek
488.punkt osadniczy chronologia: XIV-XV wiek
489.ślad osadnictwa chronologia : pradzieje
Ślad osadnictwa chronologia: XIV-XV wiek
490.osada kultury łużyckiej.

Źródło - http://www.rudna.pl



Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl