Parszowice - powiat lubiński

vor 1945 Porschwitz - Kreis Wohlau

Poniżej tekst dotyczący Parszowic umieszczony za zgodą autorów Teresy-Ewy Pruban i Grzegorza Pruban i pochodzący ze strony:

http://web.pertus.com.pl/~prubang/glowna.htm

Zespół cmentarny z kościołem w Parszowicach (dawniej: Porschwitz, najwcześniejsza wzmianka pochodzi z 1209 roku Porschwitz, Porswiz - 1486) usytuowany jest wśród zabudowy wsi, w rozwidleniu dróg do Wielowsi, Ścinawy, Zaborowa i Niemstowa. Kościół filialny p.w. Św. Rodziny, gotycki, wzniesiony został w XV w., przebudowany w 1670 roku, remontowany w 1923 i 1959 roku. Kościół jest orientowany, murowany, oskarpowany, salowy, z prostokątnym prezbiterium; od północy dostawiona wieża o dolnych dwóch kondygnacjach na planie kwadratu, wyżej ośmioboczna. Wewnątrz kościoła znajduje się zespół malowideł ściennych z 4 ćw. XV wieku. Usytuowanie kościoła na niewielkim wyniesieniu terenu decyduje o wysokich krajobrazowych walorach założenia. Wokół kościoła został założony cmentarz o niezachowanym pierwotnym układzie przestrzennym, z współczesnymi mogiłami w układzie rzędowym. Starodrzew został wykarczowany. Cmentarz od północy, wschodu i południa otoczony jest kamiennym murem. Parszowice są wsią ulicową rozłożoną wzdłuż drogi z Zaborowa do Niemstowa wzdłuż osi wschód-zachód. Zachował się układ przestrzenny miejscowości z wyraźnie ukształtowanym w części zachodniej, wydłużonym, czytelnym nawsiem, pośrodku którego znajduje się zespół kościelny z cmentarzem. Jest to najstarsza część miejscowości. Nawsie otaczają okazalsze zabudowania zagrodowe, pośrodku - zabudowa skromniejsza. W środkowej części miejscowości znajdują się zabudowania dawnego folwarku. Folwark (istniejący w 1787 roku) z domem zarządcy należał do właścicieli pobliskiego Dziewina - od końca XVIII wieku do czasów ostatniej wojny Parszowice należały do majoratu dóbr w Dziewinie. We wschodniej części miejscowości znajdują się zagrody lokowane na większych działkach siedliskowych.

Kościół filialny pw. św. Rodziny

Trudno dzisiaj jednoznacznie określić, kiedy powstała obecna świątynia. Proporcje budowli, małe otwory okienne oraz portale drzwiowe, a także układ i formy architektoniczne wskazują, iż kościół powstał w okresie średniowiecza. Usytuowany na niewielkim wzgórzu, przy rozwidleniu dróg w centralnej części osady, kościół wzniesiono prawdopodobnie w XV wieku. Świadczyć o tym mogą także odkryte w 1923 roku polichromie, których powstanie, po przeprowadzonych badaniach i zabiegach konserwatorskich umiejscowiono właśnie w tym okresie. Po przejęciu kościoła przez protestantów, około 1670 roku był on poddany przebudowie. Poważniejszym uszkodzeniom świątynia uległa w czasie działań wojennych w styczniu 1945 roku. Częściowemu zniszczeniu uległa wówczas wspaniała wieża zwieńczona dwustopniowym, barokowym hełmem z latarnią. W rezultacie powojennej odbudowy wieżę obniżono o jedną kondygnację i nakryto ostrosłupowym, gontowym dachem. Podczas renowacji obiektu w 1959 roku gontowym dachem pokryto także nawę główną i prezbiterium. Obecna świątynia jest gotycką, orientowaną budowlą murowaną z kamieni polnych i cegły na rzucie zbliżonym do kwadratu, z wyodrębnionym, prostokątnym prezbiterium. Od północy do części nawowej dobudowana jest masywna, kamienna wieża. Cała świątynia jest wzmocniona licznymi przyporami. W zewnętrznej ścianie kościoła zachowała się żelazna obręcz, w którą zakuwano niegdyś tych, którzy naruszali powszechnie przyjęte normy współżycia społecznego. W skromnie wyposażonym wnętrzu kościoła wyróżniają się: drewniany ołtarz, prospekt organowy, empory i ambona z XVII wieku, kamienny nagrobek z 1515 roku oraz kamienna chrzcielnica z początku XVI wieku. Na uwagę zasługują także wspomniane już fragmenty piętnastowiecznych polichromii. Ciekawostką godną uwagi jest tablica upamiętniająca mszę prymicyjną, jaką odprawił w tutejszej świątyni błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko.

Tekst umieszczony za zgodą autora z publikacji - Świątynie powiatu lubińskiego. Henryk Rusewicz, Lubin 2006

Budynek byłej gorzelni.

Przejazd kolejowy, fragment nieczynnej linii oraz dojazd do dawnego przystanku kolejowego.

Remiza strażacka oraz jedne z budynków w miejscowości.

Friedrich Bernhard Werner - Ilustrowana Topografia Śląska z lat 1744-1768. Skan udostępnił autor strony: http://www.dokumentyslaska.pl/