Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Studzionki - powiat lubiński
vor 1945 Steudelwitz - Kreis Lüben
Parafialny kościół prawosławny pw. św. Kosmy i Damiana
Pierwsze nabożeństwo prawosławne zostało odprawiono w starej,
podniszczonej, poniemieckiej kaplicy wiejskiej już w dniu 16 listopada 1947
roku.
Wielokrotne próby uzyskania zgody władz na dokonanie remontu i przebudowę
obiektu nie przyniosły pożądanych efektów. Dopiero pod koniec lat
osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, dzięki uporowi i determinacji ówczesnego
proboszcza ks. Michała Szlagi rozpoczęto przebudowę i rozbudowę kaplicy, która
trwała kilka lat. Cerkiew została wówczas poszerzona o 4 m oraz wykonano
nowy, zwieńczony kopułą dach. Ponadto główne wejście do świątyni wykonano od
strony zachodniej, a obok postawiono dzwonnicę.
Z Tomaszowa Mazowieckiego został sprowadzony zabytkowy ikonostas, pochodzący z
prywatnej cerkwi cara Mikołaja II. Był to prezent Biskupa Łódzkiego i
Poznańskiego, Szymona (Romańczuka). Od września 2001 roku obowiązki proboszcza
przejął ks. Sławomir Sorokanycz i od tego też momentu, dekretem Arcybiskupa
Jeremiasza, cerkiew w Studzienkach przestała być filią parafii w Malczycach,
stając się samodzielną jednostką administracyjną w dekanacie lubińskim.
Obecny wygląd świątynia zawdzięcza ostatniej renowacji obiektu, jaką
przeprowadzono w latach 2002 – 2003. Wymieniono wówczas podłogę oraz odnowiono
dach świątyni i dzwonnicę.
Tekst umieszczony za zgodą autora z publikacji - Świątynie powiatu lubińskiego. Henryk Rusewicz, Lubin 2006
Stary krzyż między drzewami oraz kapliczka przed miejscowością.
Studzionki
1.1. Dawne nazwy miejscowości.
Studelescho (1255), Studelzco (1299), Steudelwitz (1670). Po roku 1945 –
Studzionki.
1.2. Etymologia nazwy wsi.
Etymologia nazwy wsi bliżej nieznana.
1.3. Historia nazwy wsi.
W roku 1255 Studzionki zostały podarowane wraz ze wszystkimi prawnymi przez
księcia głogowskiego Konrada kościołowi mariackiemu w Głogowie, z przeznaczeniem
wpływów na oświetlanie tegoż kościoła. W 2 poł. XVIII w. znajdowało się na
terenie wsi 13 gospodarstw kmiecych. W tym też czasie (o do roku 1811)
Studzionki były własnością kapitału kolegiackiej w Głogowie i pozostały jeszcze
w latach 1830 i 1845. W 2 poł. XIX w. wieś przezywała regres.
W roku 1876 wymieniono w Studzionkach katolicką kaplicę modlitw (Andachtskapelle),
która użytkowana była też w czasie ewangelickich pogrzebów.
1.4. Układ przestrzenny wsi.
Około roku 1824 była owalnicą z przecznicami przecznicami dużym nawisem
podzielonym na dwie nierówne części. W części zachodniej nawsia stał kościoł, a
wschodnia część nawsia była zabudowana. Siedlisko wsi było zwarte i jednolite. W
południowej części siedliska dominowały zagrody zabudowane z trzech stron, a w
północnej – zróżnicowane. Na cieku wodnym na południowy – zachód od wsi czynny
był młyn. Do l. ok. 1894 – 1933 siedlisko wsi uległo od zachodu redukcji.
Zasadniczy układ wsi z 1 poł XIX w. został zachowany. Redukcji ulegał zasięg
stosunkowo skromnej zabudowy Studzienek.
Obecnie zachował się dawny układ przestrzenny wsi oraz dawny układ dróg.
Siedlisko zostało zredukowane do działek budowlanych. Zabudowę wsi stanowią
obecnie zagrody frakońskie, kmiece, skupione głównie przy zachodniej części
nawsia. Budynki mieszkalne zwrócone są zasadniczo ku nawisu szczytowo. Obecna
zabudowa wsi pochodzi z pierwszych dziesięcioleci XX w. Przy zachodnim skraju
nawsia zachował się wykonany ze sztucznego kamienia krzyż na postumencie z
nieczytelna obecnie inskrypcją. Przy nim dwa kasztanowce. Przy wylocie drogi ze
wsi, w kierunku zachodnim znajduje się kapliczka, przy której rosną dwie lipy o
śr. 80 cm i dąb.
Dawna kaplica usytuowana w zachodniej części nawsia została współcześnie
przebudowana na cerkiew. Bryłę budowli tworzą obecnie nawa z częścią
prezbiterialną zamkniętą trójbocznie oraz od zachodu przybudówką. Od południa
wzniesiono drugą dobudówkę. Przebudowa kościoła zmieniła jego bryłę oraz wygląd
elewacji wnętrza nadając mu formy o genezie bizantyjskiej z rzędem trzech
cebulastych kopuł nad kalenicą dachu.
1.5. Tabelaryczne zestawienie danych statystycznych.
Gmina wiejska |
Dobra |
Instytucje publiczne i przemysł |
||||
Rok |
Areał |
Domy |
Ludność |
Areał |
Ludność |
|
1787 |
|
|
106 |
|
|
wiatrak |
1830 |
|
29 |
146 |
|
|
wiatrak |
1845 |
|
25 |
135 |
|
|
wiatrak |
1867 |
|
26 |
134 |
|
|
|
1887 |
451 |
19 |
117 |
|
|
|
1898 |
451 |
18 |
106 |
|
|
|
1934 |
|
|
105 |
|
2. Strefy ochrony konserwatorskiej oraz wykaz elementów objętych ochrona
konserwatorska
2.1. Strefy ochrony konserwatorskiej
2.2. Wyznaczono strefę „OW” – obserwacji archeologicznej dla miejscowości o
średniowiecznej metryce.
2.2. Wykaz zabytków architektury i budownictwa
Kapliczka przydrożna I, k. XIX w.
Kapliczka Przydrożna II, k. XIX w.
Zabudowa wsi
Budynek stacji transformatorowej
Dom mieszkalny nr 3
Dom mieszkalny nr 5
Dom mieszkalny nr 6
Dom mieszkalny nr 9
Dom mieszkalny nr 12, 1869 r.
Dom mieszkalny nr 15
Dom mieszkalny nr 16
Dom mieszkalny nr 17
2.3. Stanowiska archeologiczne
Obszar AZP 70-22
180. ślad osadnictwa chronologia: mezolit/ neolit
ślad osadnictwa kultury łużyckiej
ślad osadnictwa kultury Przeworskiem
ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
181. ślad osadnictwa chronologia: pradzieje
182. ślad osadnictwa chronologia: mezolit/ neolit
ślad osadnictwa kultury łużyckiej
osada kultury Przeworskiej
183. ślad osadnictwa chronologia: epoka kamienia
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze/ nowożytność
184. ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
185. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
186. ślad osadnictwa kultury Przeworskiej
187. osada chronologia: wczesne średniowiecze
osada chronologia: późne średniowiecze
188. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
189. osada chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: nowożytna
190. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
191. osada kultury Przeworskiej
osada chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: pradzieje
192. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
193. ślad osadnictwa kultury łużyckiej
osada chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: pradzieje
194. ślad osadnictwa kultury Przeworskiej
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
195. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
196. ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
197. osada chronologia: wczesne średniowiecze
osada chronologia: późne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: nieokreślona
198. ślad osadnictwa chronologia: pradzieje
199. ślad osadnictwa kultury Przeworskiej
ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
200. ślad osadnictwa chronologia: wczesna epoka brązu
ślad osadnictwa kultury łużyckiej
ślad osadnictwa kultury Przeworskiej
ślad osadnictwa chronologia: nieokreślona
201. ślad osadnictwa chronologia: epoka kamienia
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
202. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: późne średniowiecze
203 osada kultury Przeworskiej
204. ślad osadnictwa kultury łużyckiej
osada kultury Przeworskiej
205. ślad osadnictwa chronologia: próżne średniowiecze
206. ślad osadnictwa chronologia: wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa chronologia: nowożytna
207. obozowisko chronologia: mezolit
osada kultury Przeworskiej
osada chronologia: wczesne średniowiecze
osada chronologia: późne średniowiecze
Źródło - http://www.rudna.pl
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail itkkm@o2.pl