Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains


 

Wiercień - powiat lubiński

vor 1945 Würtsch-Helle - Kreis Lüben

 

Wjazd do miejscowości.


       

Widok na zniszczony całkowicie pałac w Wiercieniu oraz pomnik nagrobny właściciela majątku na cmentarzu obok kościoła w Zimnej Wodzie.


 

       

Kapliczka stoi w miejscu pomnika upamiętniającego poległych w I wojnie światowej żołnierzy pochodzących z Wiercienia.


Dawna ewangelicka szkoła to obecnie przedszkole.


   

Widok na miejscowość.



 

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

       



WIERCIEŃ

Dawne nazwy miejscowości

Wyreczehen, Wirczen - 1358, Wirtschin - 1414, Würtsch-Hölle, Würtsch nebst Hölle - 1830, Würtsch-Helle - do 1945 r.

Historia wsi

Obecna miejscowość Wiercień w przeszłości składała się z dwóch osad już na początku XVII w. połączonych w jedną gminę. Osada Würtsch po raz pierwszy została wymieniona w źródłach w 1358 r., natomiast Helle w 1414 r. Właścicielem dóbr w Wiercieniu w 1476 r. był Franz Schwenz (Schweiniz), w 1492 r. -  Luther von Kautschberg. W 1554 dobra należały do Melchera Schwenza, od którego w 1564 r. dobro kupił Sigmund Axleben Magnus z Zimnej Wody. W rękach tej rodziny majątek w Zimnej Wodzie pozostawał od 1 poł. XV w. W 1649 r. połączone majątki z siedzibą rodu w Zimnej Wodzie zostały zakupione przez rodzinę hrabiowską Pompeji. W 1654 r. dobra weszły w posiadanie cesarskiego austriackiego feldmarszałka hrabiego Johanna von Götz. Jego syn, radca cesarski hrabia Hans George von Götz (zm. w 1681) odziedziczył majątek, składający się wówczas z dóbr w Zimnej Wodzie, Bukownej, Zamienic, Bielawy Górnej i Wiercieniu. W 1737 r. majątek zakupiony został przez benedyktynów z Legnickiego Pola. W 1810 r. majątek dzierżawił Franz von Raumer.W 1831 r. dobra wykupił radca (Franz?) von Raumer. Następnie majątek przeszedł w ręce barona von Buddenbrogk, szambelana von Prillvitza, barona von Koppy i w 1873 r. Rudolpha Schultz von Dratzig. W jego posiadaniu
majątek pozostał do 1891 r. W 1894 dobra z folwarkiem zarządzane były przez jego spadkobierców; w latach 1898-1902 właścicielką dóbr była pani von Briesen z domu Schultz von Dratzig, w latach 1905-1920 pani Oberst von Briesen; w latach 1922-1926 właścicielką dóbr była pani Martha von Briesen z domu Schultz von Dratzig; w 1930 r. wzmiankowani byli jej spadkobiercy. W 1937 r. majątek podzielony przez Schlesische Landgesellschaft z Wrocławia, pozostałości majątku były wówczas w posiadaniu Otto Möhle. Według spisu z 1613 sporządzonego dla księstwa legnickiego w obu osadach mieszkało 14 kmieci i 6 zagrodników. W opisie Zimmermanna z 1789 - Wiercień został opisany wraz z Höllevorwerk; We wsi znajdował się wówczas folwark i 3 domy urzędników, 9 gospodarstw kmiecych, 17 zagrodników omłockowych oraz 17 chałupniczych.

Układ przestrzenny wsi

W układzie przestrzennym podział miejscowości na dwie części jest czytelny do dzisiaj. Wschodnią część miejscowości tworzą zabudowania wsi Würtsch, natomiast zachodnią - dawna osada Hölle. Jest to wieś ulicowa. We zachodniej części obecnej miejscowości znajdują się relikty dawnego folwarku (pierwotny wzniesiony w 1778 r.) - obecnie domy 45 i 47. W centralnej części miejscowości znajduje się budynek dawnej szkoły. Większość zabudowy wiejskiej tworzą niewielkie zespoły z domem mieszkalnym ustawionym przeważnie szczytowo względem drogi. Zasięg obszaru zabudowanego w zasadzie nie uległ zmianie od pocz. XIX w.

Wykaz zabytków architektury i budownictwa

1. Dom mieszkalny nr 37, dawna szkoła, l. 30. XX w.

Wykaz stanowisk archeologicznych znajduje się w oryginalnym opracowaniu.

Niniejsze opracowanie stanowi wyciąg ze Studium Środowiska Kulturowego gminy Lubin opracowanego w roku 2002 przez zespół w składzie: Bogna Oszczanowska, Beata Sebzda - historia i historia sztuki, Maria Sikorska i Donata Wiśniewska - archeologia oraz Emilia Dymarska - plansze. Studium powstało w Regionalnym Ośrodku Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego (od 2003 Regionalnym Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków) we Wrocławiu.



Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl