Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains


 

Kiełcz - powiat nowosolski

vor 1945 Költsch - Kreis Freystadt

 

KIEŁCZ
gm. Nowa Sól

Kelz (1295)
Költsch (1791)
Kielc (1946)

Pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w 1295 r. Pierwotnie miejscowość miała układ ulicówki, która rozwinęła się wzdłuż lokalnej drogi z Otynia do Bytomia Odrzańskiego. Nie zachowały się informacje o średniowiecznych właścicielach miejscowości. Na początku XVI w. Kiełcz wchodził w skład majątków ziemskich Hansa von Rechenberga, który w 1525 r. przekazał okoliczne łąki miastu Bytom. Prawdopodobnie w końcu XVI w. wieś włączono do królewskiej domeny solnej w Nowej Soli. W 1620 r. wzmiankowany jest miejscowy młyn wodny, w 1739 r. młyn należał do Georga Liebiga. Około 1771 r. otwarto we wsi szkołę ewangelicką. W 1791 r. wzmiankowano we wsi dwa wolne gospodarstwa, 37 kmiecych, 37 komorników, wiatrak i 449 mieszkańców. Rozwój wsi nastąpił w XIX wieku – w 1844 r. liczyła 89 domostw, w tym 36 gospodarstw chłopskich, funkcjonowała szkoła (140 dzieci), cmentarz z dzwonnicą, 3 wiatraki, kuźnia, 2 młyny wodne (Mühlenwerden i Költschmülle). Mieszkańcy trudnili się przewoźnictwem i posiadali 6 łodzi. W tym czasie Kiełcz zamieszkiwało 677 osób. U schyłku XIX w. wybudowano w Kiełczu budynek restauracji, tzw. dom ludowy i remizę strażacką (obecnie budynek pełni funkcję kaplicy katolickiej). Po powodzi w 1903 r. wieś zabezpieczono przed wylewami systemem wałów przeciwpowodziowych. W latach międzywojennych XX w. uruchomiono lokalną przeprawę promową przez Odrę, głównie w celu transportu płodów rolnych. Kilku mieszkańców trudniło się przewoźnictwem – barki transportowe. W tym samym czasie we wsi i okolicach wybudowano kilkanaście schronów bojowych i biernych, będących częścią fortyfikacji Pozycji Środkowej Odry (budowę umocnień kontynuowano również w 1944 r.). W 1926 r. Kiełcz zamieszkiwały 583 osoby. Po 1945 r. powstało we wsi kilkanaście nowych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. W latach 80. XX w. uruchomiono w Kiełczu zakład przetwórstwa drewna. W 2000 r. wieś zamieszkiwało 786 osób, znajdowało się tu 87 gospodarstw rolnych, 10 obiektów handlowych i 18 zakładów usługowych i produkcyjnych (przetwórstwo spożywcze, produkcja wyrobów z drewna i skóry, figur gipsowych). Miejscowa szkoła podstawowa funkcjonowała do 2000 r., do placówki uczęszczały dzieci z kilku pobliskich wsi – Ciepielowa, Starego i Nowego Żabna. W 1997 r. w wyniku powodzi podtopiona została część wsi, po powodzi rozpoczęto modernizację wałów przeciwpowodziowych.

Tekst za zgodą wydawcy z publikacji: Tomasz Andrzejewski, Miejscowości powiatu nowosolskiego. Rys historyczny, Nowa Sól 2004.


           

Dzwonnica oraz pozostałość ewangelickiego cmentarza w Kiełczu.


   

U schyłku XIX wieku wybudowano w Kiełczu budynek restauracji, tzw. dom ludowy i remizę strażacką - obecnie budynek zaadaptowano na kościół. Obok kościoła stoi dzwonnica na której wisi stary niemiecki dzwon.


   

Zabudowa miejscowości.


 

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

   


Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl