Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Kiełcz - powiat nowosolski
vor 1945 Költsch - Kreis Freystadt
KIEŁCZ
gm. Nowa Sól
Kelz (1295)
Költsch (1791)
Kielc (1946)
Pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w 1295 r. Pierwotnie miejscowość miała
układ ulicówki, która rozwinęła się wzdłuż lokalnej drogi z Otynia do Bytomia
Odrzańskiego. Nie zachowały się informacje o średniowiecznych właścicielach
miejscowości. Na początku XVI w. Kiełcz wchodził w skład majątków ziemskich
Hansa von Rechenberga, który w 1525 r. przekazał okoliczne łąki miastu Bytom.
Prawdopodobnie w końcu XVI w. wieś włączono do królewskiej domeny solnej w Nowej
Soli. W 1620 r. wzmiankowany jest miejscowy młyn wodny, w 1739 r. młyn należał
do Georga Liebiga. Około 1771 r. otwarto we wsi szkołę ewangelicką. W 1791 r.
wzmiankowano we wsi dwa wolne gospodarstwa, 37 kmiecych, 37 komorników, wiatrak
i 449 mieszkańców. Rozwój wsi nastąpił w XIX wieku – w 1844 r. liczyła 89
domostw, w tym 36 gospodarstw chłopskich, funkcjonowała szkoła (140 dzieci),
cmentarz z dzwonnicą, 3 wiatraki, kuźnia, 2 młyny wodne (Mühlenwerden i
Költschmülle). Mieszkańcy trudnili się przewoźnictwem i posiadali 6 łodzi. W tym
czasie Kiełcz zamieszkiwało 677 osób. U schyłku XIX w. wybudowano w Kiełczu
budynek restauracji, tzw. dom ludowy i remizę strażacką (obecnie budynek pełni
funkcję kaplicy katolickiej). Po powodzi w 1903 r. wieś zabezpieczono przed
wylewami systemem wałów przeciwpowodziowych. W latach międzywojennych XX w.
uruchomiono lokalną przeprawę promową przez Odrę, głównie w celu transportu
płodów rolnych. Kilku mieszkańców trudniło się przewoźnictwem – barki
transportowe. W tym samym czasie we wsi i okolicach wybudowano kilkanaście
schronów bojowych i biernych, będących częścią fortyfikacji Pozycji Środkowej
Odry (budowę umocnień kontynuowano również w 1944 r.). W 1926 r. Kiełcz
zamieszkiwały 583 osoby. Po 1945 r. powstało we wsi kilkanaście nowych zabudowań
mieszkalnych i gospodarczych. W latach 80. XX w. uruchomiono w Kiełczu zakład
przetwórstwa drewna. W 2000 r. wieś zamieszkiwało 786 osób, znajdowało się tu 87
gospodarstw rolnych, 10 obiektów handlowych i 18 zakładów usługowych i
produkcyjnych (przetwórstwo spożywcze, produkcja wyrobów z drewna i skóry, figur
gipsowych). Miejscowa szkoła podstawowa funkcjonowała do 2000 r., do placówki
uczęszczały dzieci z kilku pobliskich wsi – Ciepielowa, Starego i Nowego Żabna.
W 1997 r. w wyniku powodzi podtopiona została część wsi, po powodzi rozpoczęto
modernizację wałów przeciwpowodziowych.
Tekst za zgodą wydawcy z publikacji: Tomasz Andrzejewski, Miejscowości powiatu nowosolskiego. Rys historyczny, Nowa Sól 2004.
Dzwonnica oraz pozostałość ewangelickiego cmentarza w Kiełczu.
U schyłku XIX wieku wybudowano w Kiełczu budynek restauracji, tzw. dom ludowy i remizę strażacką - obecnie budynek zaadaptowano na kościół. Obok kościoła stoi dzwonnica na której wisi stary niemiecki dzwon.
Zabudowa miejscowości.
Archiwalne widokówki i zdjęcia
Historische Ansichtskarten und Fotos
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl