Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains

 

Mirocin Górny - powiat nowosolski

vor 1945 Ober Herzogswaldau - Kreis Freystadt

 

MIROCIN GÓRNY
gm. Kożuchów

Herczogwald (ok. 1305)
Ober Herzogswalde (1791)
Ober Herzogswaldau (1844)
Bolesławów Górny (1945)

Podobnie jak w przypadku Mirocina Dolnego i Średniego nie sposób ustalić, która z pierwszych wzmianek o Mirocinie dotyczy tej części wsi. Parafia w Mirocinie Górnym wzmiankowana była po raz pierwszy w 1352 r. (proboszcz Nicolaus). Kościół parafialny p.w. św. Jerzego wzniesiony został prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV w. Miejscowa parafia obejmowała kilka okolicznych wsi, dopiero w 1522 r. odłączono od niej kościół w Mirocinie Dolnym. W XV stuleciu kościół rozbudowano o wieżę (zachowany dzwon z 1479 r.) i kaplicę, a teren wokół otoczono murem z bramką. Wnętrze kościoła ozdobiono polichromią. W XVIII w. dostawiono do kościoła kruchtę. Świątynię remontowano w końcu XX stulecia.Ustalenie pierwszych właścicieli wsi napotyka na trudności. Prawdopodobnie byli nimi właściciele Mirocina Średniego – do 1499 r. Hans von Glaubitz, potem Hans Ledlaw, a od 1512 r. Albrecht von Schlichting, którego potomkowie podzielili majątek. Po 1535 r. część posiadłości ziemskiej przeszła na własność Ernesta von Dyherrna ze Studzieńca. Druga część Mirocina Górnego do 1597 r. należała do spadkobierców Nicela von Stosch. Na początku XVII stulecia Mirocin Górny, Średni i część Dolnego znalazły się w rękach rodu von Dyherrn. Już informacje z 1580 r. wskazują, że miejscowy majątek ziemski był dobrze zorganizowany, przy folwarku w którym hodowano owce, funkcjonowała olejarnia i cegielnia, do gospodarstwa wodę dostarczały wodociągi. Prawdopodobnie za rządów Georga Gottharda von Dyherrn wzniesiono we wsi nową siedzibę, niewykluczone, że na zrębach wcześniejszej XVI-wiecznej budowli. Dwukondygnacyjny, barokowy pałac wzniesiono w końcu XVII stulecia. Założenie otoczono fosą, ponad którą przerzucono dwa arkadowe mosty. W części północnej fosa przechodziła w dwa przedzielone groblą stawy. W otoczeniu dworu założono regularny, ozdobny ogród. Na przełomie XVIII i XIX wieku dwór przebudowano, a w części ogrodu założono park krajobrazowy. W końcu XVIII w. majątek w Mirocinie Górnym obejmował 2 folwarki, karczmę, 4 młyny, 22 gospodarstwa kmiece, 27 zagrodniczych i 38 komorniczych. Ponadto we wsi znajdowały się dwie szkoły wyznaniowe i 22 inne zabudowania, zamieszkiwało Mirocin 667 osób. Na początku XIX wieku rozbudowano folwarki, we wsi powstało szereg nowych zabudowań. W 1844 r. część wsi należąca do rodziny von Dyherrn-Czettritz liczyła 805 mieszkańców (27 katolików), 108 domostw, w skład majątku wchodziły 3 folwarki, 3 wiatraki, 2 młyny wodne, browar, gorzelnia i cegielnia. We wsi funkcjonowała szkoła ewangelicka, a przy parafii - szkoła katolicka. Część wsi stanowiła domenę królewską, podległą urzędowi w Nowej Soli – 7 domów, 69 mieszkańców i młyn. Na początku XX w. dwa folwarki - Obervolwerk i Rotvolwerk przeszły na własność Juliusa Wilke. W 1945 r. dwór w Mirocinie Górnym został uszkodzony i stopniowo popadał w ruinę. W zabudowaniach gospodarczych mirocińskich folwarków po zakończeniu II wojny światowej zorganizowano Państwowe Gospodarstwo Rolne, które funkcjonowało do początków lat 90. XX w. Jesienią 1945 r. otwarto w Mirocinie Górnym szkołę podstawową. Początkowo szkoła była szkołą zbiorczą dla dzieci z Broniszowa, Mirocina Średniego i Górnego. Szkoła funkcjonowała do 2000 r., kiedy to w ramach reorganizacji sieci szkół jednostkę zamknięto pozostawiając tylko oddział przedszkolny. W 2002 r. w Mirocinie Górnym zamieszkiwało 643 osoby, znajdowały się 92 gospodarstwa rolne, funkcjonowało kilka zakładów usługowych i produkcyjnych (m.in. branży rolnej i drzewnej).

Tekst za zgodą wydawcy z publikacji: Tomasz Andrzejewski, Miejscowości powiatu nowosolskiego. Rys historyczny, Nowa Sól 2004.

       

Kościół p.w. św. Jerzego oraz jego otoczenie.

               

                       

Ruina pałacu w Mirocinie Górnym.

               

   

Zabudowa miejscowości.

           

                       

               

                       

Cmentarz w Mirocinie Górnym.

               

Kościół p.w. św. Jerzego, płyta nagrobna oraz epitafium.

Autor fotografii Eckhard Huth z Drezna.

 

                   

Autor fotografii  - Kamila Zięba

   

Kapliczki wotywne na trasie Kożuchów - Mirocin Górny.

Autor fotografii - Arkadiusz Łojek.

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

                   

                   

Mirocin Górny - Dwór

Założenie pałacowo-folwarczno-parkowe usytuowane jest w centralnej części wsi, nieopodal kościoła, po jego południowej stronie i na zachód od drogi prowadzącej z Wichowa do Zielonej Góry. Pozostałości pałacu położone są na wyspie umiejscowionej w południowej części prostokątnego stawu. Na wyspę prowadzi przerzucony przez fosę murowany mostek od zachodu. Ruina od południa graniczy z podwórzem gospodarczym zabudowanym częściowo zachowaną zabudową folwarczną, od zachodu z parkiem krajobrazowym, od południa ze stawem i od wschodu drugim z stawem oddzielonym od pierwszego groblą. Relikty pałacu wraz z parkiem obecnie stanowią własność Gminy Kożuchów.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1321 roku. Wymienia ona jako właściciela Waltheriusa de Herzoginwalde. Kolejnym podawanym w źródłach w latach 1417-1452 panem Mirocina był Hantsche Glawbiss. Pod koniec XV wieku prawa lenne po Hantsche Glawbissie król Władysław nadał Hansowi Liedlau z Auros. W 1512 roku Hans Liedlau sprzedał Górny i Środkowy Mirocin Albrechtowi von Schlichting i jego bratankom. W 1535 roku część dóbr należących do Asmana von Schlichting położonych w Mirocinie Górnym i Dolnym kupił Ernst von Dyherrn ze Studzieńca. Pod koniec XVI wieku Georg von Dyherrn dokupił pozostałą część Mirocina Górnego pozostającą dotychczas w rękach rodziny von Stosch. W 1667 roku bezdzietny Georg Albrecht von Dyhernn zbył swoje dobra dwóm kuzynom z Chełmka. Prawo do Mirocina Górnego przypadło Georgowi Gotthardowi von Dyhernn. Prawdopodobnie z jego inicjatywy wzniesiony zastał pałac o cechach stylu barokowego, w miejscu starszej, obronnej siedziby mieszkalnej otoczonej fosą. Była to budowla wzniesiona na planie litery U, z wewnętrznym dziedzińcem założonym na planie prostokąta, zwróconym w stronę południa. Skrzydła boczne połączone były piętrowym łącznikiem. Wewnętrzny dziedziniec otoczony był krużgankiem. Dwukondygnacyjna bryła nakryta była wielospadowym dachem. Do rezydencji wiodły dwa mosty, jeden od strony południowej łączył się z głównym wejściem, a drugi od zachodniej. Przypuszczalnie równocześnie z budową pałacu powstały stawy w ich obecnym kształcie, a po jego zachodniej stronie urządzony został obszerny ogród. W drugiej połowie XIX wieku pałac został przebudowany, a dotychczasowy ogród przekształcono w park krajobrazowy. W trakcie przeprowadzonego remontu dziedziniec został nakryty szklanym dachem, a dotychczasowy drewniany krużganek zastąpiono murowanym, arkadowym wspartym na kamiennych, kanelowanych kolumnach. Realizacja wymienionych prac przypadła na okres panowania Paula barona von Dyherrn, który na mocy testamentu objął majątek w 1872 roku. Po jego bezpotomnej śmierci w 1906 roku dobra stały się własnością kapitana Carla von Schell, a następnie w 1937 roku Juliusa Wilke. Po II wojnie światowej majątek przejął Skarb Państwa. W 1958 roku pałac był pozbawiony dachu i stropów.

Obecnie pałac w Mirocinie Górnym jest ruiną. Ocalały jedynie fragmenty murów obwodowych, częściowo do wysokości dwu kondygnacji. Wnętrze obiektu z widocznymi w północnej części ścianami międzytraktowymi przysypane jest gruzem porośniętym drzewami i krzewami. Na istniejących elewacjach – wschodniej, północnej i fragmentarycznie zachodniej, miejscowo zachował się do dziś pierwotny wystrój architektoniczny. Elewacje artykułowane są gzymsami kordonowym i podokiennym. Partie piwnic i naroża akcentuje boniowanie. Otwory okienne kondygnacji przyziemia i piętra ujęte są w profilowane obramienia uszakowe. Przestrzenie między oknami wypełniają płyciny o zróżnicowanym kształcie.

 Małgorzata Lisiecka
Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"

Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl