Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains

 

Radwanów - powiat nowosolski

vor 1945 Seiffersdorf - Kreis Freystadt

 

RADWANÓW
gm. Kożuchów

Syfrydivilla (1301)
Seiffersdorf (1791)
Zebrzydów (1945)

Historyczne wzmianki o Radwanowie są bardzo skąpe. Wieś powstała prawdopodobnie w końcu XIII w., a po raz pierwszy wzmiankowano ją w 1310 r. Jako własność rycerska wielokrotnie zmieniała właścicieli. W 1475 r. wsią władali bracia Nickel i Hans von Ebersbachowie. W 1535 r. właścicielem posiadłości był Christoph Schweinz. Później Radwanów należał do Wolffa von Brauna z Ciepielowa. Na przełomie XVII i XVIII w. właścicielem wsi był Benjamin von Arnold. W końcu XVIII w. wieś była podzielona na dwie części – górna była w posiadaniu barona von Abschaz i składała się z dwóch folwarków (w tym Sorgau, powojenna osada Troska), gospody, 1 wolnego gospodarstwa, 5 kmiecych, 12 zagrodniczych, 5 komorniczych, wiatraka i 4 innych domów, zamieszkiwało ją 194 osoby. Właścicielem Radwanowa środkowego była rodzina von Eckardt, wzmiankowano tu siedzibę pańską, folwark, gospodę, 9 gospodarstw kmiecych, 12 zagrodników, wiatrak i 5 innych zabudowań – 200 mieszkańców. W 1844 r. wymienia się część dolną wsi, która wraz z górną stanowiła własność rodziny Rauer (2 folwarki). Część środkowa nadal była w posiadaniu rodziny von Eckardt, która rozbudowała dolny folwark, a na terenie majątku uruchomiła 3 wiatraki, 2 olejarnie, cegielnię, browar i 3 gorzelnie. W II połowie XIX w. przebudowano także siedzibę właścicieli (obiekt nie zachował się). Przy dworze założono park krajobrazowy z dwoma stawami. W połowie stulecia we wszystkich częściach wsi znajdowały się 74 posesje – 641 mieszkańców (34 katolików). Ostatnim właścicielem środkowej części Radwanowa był Kurt Eckardt. Również część dolna i górna wsi zmieniała właścicieli, przed wybuchem II wojny światowej był nim Karl Rude.
Po wojnie w zabudowaniach folwarcznych zorganizowano Państwowe Gospodarstwo Rolne. W 1965 r. zakład rolny wzniósł dla swoich pracowników dwa wielorodzinne bloki mieszkalne, kolejny oddano do użytku w 1970 roku. W połowie lat 70. i 80. gospodarstwo prowadziło na terenie wsi szereg inwestycji, m.in. budowę chlewni (ferma trzody chlewnej 1975 – 1980), 2 bloków mieszkalnych (1988 r.). W tym czasie rolnicy indywidualni wznieśli we wsi kilka nowych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Swoje placówki we wsi miała również Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, m.in. magazyn zbożowy oraz pawilon handlowy. Na początku lat 90. PGR zlikwidowano, a część zabudowań gospodarczych przejął prywatny przedsiębiorca. W 2002 r. wieś zamieszkiwały 472 osoby, znajdowały się tu 33 gospodarstwa rolne i punkt handlowy.

Tekst za zgodą wydawcy z publikacji: Tomasz Andrzejewski, Miejscowości powiatu nowosolskiego. Rys historyczny, Nowa Sól 2004.

       

Radwanów - kościół p.w. Matki Bożej Fatimskiej. Budynek dawnej szkoły oraz dom po przeciwnej stronie drogi, który prawdopodobnie był także budynkiem szkolnym.

       

Zabudowa miejscowości.

   

Według mieszkańców to teren po starym niemieckim cmentarzu. Nie figuruje on jednak na mapach typu mestischblatt sprzed 1945 roku.

               

Ten drewniany krzyż stoi w sąsiedztwie pomnika poległych żołnierzy (na frontach I wojny światowej) i pochodzących z Radwanowa.

               

Ta zarośnięta latem droga prowadzi do odsłoniętych obecnie (2010 rok) piwnic budynku dworca kolejowego przy dawno już nieczynnej linii kolejowej.

Przed 1945 rokiem funkcjonowały w Radwanowie cztery majątki ziemskie. Wzmianki o nich znajdziemy w tekście Tomasz Andrzejewskiego który jest umieszczony wyżej.

               

Nieder Seiffersdorf  (Nieder Vorwerk) - wjazd do majątku, zabudowa gospodarcza oraz budynek dworu.

                   

       

Mittel Seiffersdorf  (Mittel Vorwerk) - dojazd do tego majątku prowadził obok wjazdu do majątku w Dolnym Radwanowie. Flankujące wjazd potężne dęby zostały ścięte. Dalej droga prowadzi skrajem dawnego parku, gdzie odnaleźć można nikłe resztki pałacu widocznego na ostatnim zdjęciu. Już poza parkiem stoją jeszcze ostatnie zabudowania gospodarcze tego majątku. Zdjęcia wykonane latem pochodzą z 2010 roku, natomiast wiosenne z 2011 roku.

                       

Niewielkie pozostałości pałacu.

                       

               

Park wczesną wiosną.

   

Ostatni budynek gospodarczy Mittel Vorwerk.

   

Ober Seiffersdorf  (Ober Vorwerk) - ten majątek całkowicie został rozebrany. Na miejscu po zabudowaniach postawiono nowe domy mieszkalne. Ober Vorwerk znajdował się na tyłach obecnego kościoła p.w. Matki Bożej Fatimskiej.

   

Dokładne miejsce gdzie kiedyś znajdował się Sophien Vorwerk.

 

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

Radwanów - Dwór

Dwór wraz z zabudowaniami gospodarczymi i pozostałościami po dawnym parku znajduje się w północnej części wsi, położonej przy lokalnej drodze z Ochli do Broniszowa. Pełni obecnie funkcję mieszkalną i stanowi własność prywatną.

O historii dworu i wsi wiemy bardzo niewiele. Wiadomo, że majątek w Radwanowie do XVIII wieku należał do Kościoła, a od XVIII stanowił własność książęcą. W XIX wieku nastąpił podział majątku na dwie części. Część środkowa była własnością rodziny von Eckard, która posiadała w tym czasie okazały pałac, obecnie nieistniejący. Część górna i dolna należała do rodziny Rauer, która osiedlając się w tej części wsi wybudowała prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku istniejący do dzisiaj dwór wraz z zabudowaniami gospodarczymi i parkiem. Z powodu braku jakichkolwiek przekazów na temat czasu powstania dworu, jego datowanie można określić jedynie na podstawie analizy architektonicznej, wskazującej, że obiekt powstał w drugiej połowie XIX wieku. Znacznie późniejsza, zapewne z 1. ćw. XX wieku, jest dobudowana od strony ogrodu weranda i schody z balustradą tralkową.

Dwór wniesiony z cegły, tynkowany, na planie dwóch zespolonych ze sobą prostokątów, zwrócony jest fasadą w kierunku północnym, od strony południowej otwarty werandą do ogrodu. Zwarta, jednokondygnacyjna, podpiwniczona w części wschodniej bryła posiada dach naczółkowy z powiekami, kryty dachówką karpiówką układaną podwójnie w rybią łuskę. Jedenastoosiową fasadę z okazałą wystawką, w partii dachowej zakończoną falistym szczytem, akcentuje reprezentacyjny portal wejścia głównego ze schodami o dekoracyjnie opracowanych filarach zwieńczonych nastawami z płaskorzeźbionymi głowami lwów. Portal flankują częściowo wtopione kolumny dźwigające rozbudowany gzyms, urozmaicone ornamentami roślinnymi na bazach i głowicach. Analogiczna dekoracja znajduje się na wystawce ponad portalem. Dekorację stanowią narożne kanelowane pilastry i podokienne płyciny. Prostokątne okna – zapewne niegdyś ze stolarką krosnową wsparte na gzymsach – ujęte są profilowanymi opaskami z ozdobnym klińcem. Analogicznie opracowane są okna elewacji ogrodowej, lecz bez płycin podokiennych. Dziewięcioosiowa elewacja południowa, od strony ogrodu z dobudowaną murowaną werandą, której dach niegdyś stanowił balkon, posiada drugie wejście od strony wschodniej ze schodami i tralkową balustradą. W partii dachowej znajdują się dwie wystawki (okazalsza nad werandą), zwieńczone trójkątnym naczółkiem, zdobionym dekoracją floralną. Elewacje boczne opracowane są skromniej. Horyzontalizm dworu podkreśla cokół oraz profilowane gzymsy.

Układ pomieszczeń jest dwutraktowy połączony amfiladowo, z sienią na osi i schodami biegnącymi z narożnika północno-wschodniego na użytkowe poddasze. Wnętrza niegdyś bielone, z częściowo zachowanymi tynkowanymi stropami belkowymi, piwnice ze sklepieniami kolebkowymi.

Obecnie we dworze prowadzone są prace remontowe, podczas których niedawno wyremontowano dach.

 Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"

Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl