Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Gaworzyce - powiat polkowicki
vor 1945 Oberquell früher Quaritz - Kreis Glogau
Zdjęcia pałacu sprzed 2007 roku.
Pałac w trakcie remontu - wiosna 2008.
Kartusz herbowy rodów von Tschammer i von Wackerbarth oraz pozostałość fontanny w parku.
Carl von Tschammer - wnuk ostatniego właściciela pałacu w Gaworzycach - maj 2009.
Wiosna 2010 rok.
Dwór z lat 1600 -
1620. Pierwotnie należał do rodziny von Zedlitz. Zakupiony został przez Wacława
von Zedlitz, namiestnika księcia żagańskiego od cesarza Rudolfa II Habsburga. W
1694 roku nowym właścicielem pałacu zostaje Jerzy Kasper von Tschammer. W
posiadaniu tego rodu rezydencja pozostaje do 1945 roku. Pałac został wykończony
na początku XVIII wieku i przebudowany na przełomie XVIII i XIX wieku.
Dwukondygnacyjny, wczesnobarokowy budynek o słabo zaznaczonych ryzalitach
posiada rzadko spotykany wewnętrzny dziedzińczyk. Dachy boczne wyróżniają się
lukarnami - wyodrębniającymi się oknami. Na parterze zachowało się kilka
oryginalnych sklepień, zaś w elewacji północnej - barokowy portal z kartuszem
herbowym,. Fragment parku krajobrazowego o powierzchni 5 ha. pochodzi z przełomu
XVIII i XIX wieku. Ostatnim właścicielem sprzed 1945 roku był Freiherr August
Emil Siegfried von Tschammer (1866 - 1948) mąż Freifrau Edith von Tschammer ( geb. von Lires und Wilkau
).
W latach 1942 - 45 na Dolnym Śląsku trwała niemiecka akcja ukrywania ruchomych
dóbr kultury w celu ich zabezpieczenia przed działaniami wojennymi.
Zabezpieczeniu podlegały śląskie zbiory sztuki, zbiory bibliotek, archiwów i
inne. Zestawienie miejsc ukrycia stworzył niemiecki konserwator zabytków
Prowincji Dolnośląskiej, znawca i miłośnik sztuki profesor Günther Grundmann. Na
jego liście opatrzonej datą 21.06.1944 pod numerem 66 znajdowały się Gaworzyce (Oberquell)
jako miejsce ukrycia (w piwnicach pałacu) zbiorów Urzędu Konserwatorskiego z
Berlina i Biblioteki Miejskiej z Wrocławia.
Pałac - październik 2012 rok oraz wnętrze pałacu w 2013 roku.
Pałac - wiosna 2016 rok.
Kościół p.w. św. Barbary jest budowlą późnogotycką, jednonawową, kamienno – ceglaną. Wymieniany w dokumentach już w 1376 roku. Założony na planie prostokąta z wyodrębnionym prezbiterium i masywną wieżą od zachodu, wzniesioną ok. 1500 roku.
Ołtarz główny, chór organowy oraz chrzcielnica.
Płyty z dawnego cmentarza przykościelnego oraz plebania na tyłach kościoła p.w. św. Barbary.
Figura Jana Pawła II przed kościołem.
Kościół poewangelicki p.w. Matki Boskiej Różańcowej wzniesiono w XVIII wieku. Poświęcenie świątyni nastąpiło w 1743 roku, a po II wojnie światowej 7.08.1958 roku. Ma skromną klasycystyczną bryłę z salowym wnętrzem. W połowie XIX wieku dobudowano neogotycką strzelistą wieżę.
Organy wieńczą herby von Tschammer oraz von Schweidnitz.
Chrzcielnica oraz działający zegar na wieży.
Tablica wmurowana w ścianę kościoła oraz na ostatnim zdjęciu dawna plebania ewangelicka.
Widok mauzoleum sprzed 2007 roku.
Mauzoleum w trakcie remontu - wiosna 2008.
Mauzoleum zlokalizowane na tyłach kościoła p.w. św. Barbary poza obszarem cmentarza przykościelnego. Zbudowane zostało w latach 1794 – 1800 dla rodziny von Tschammer. Ma kształt rotundy. Murowany z cegieł budynek z kamienną kolumnadą, nakryty drewnianym dachem kopulastym. W centralnym kamiennym sarkofagu z licznymi herbami rodowymi spoczywał Georg Ernest August Freyherr von Tschammer (1726 – 1785). Charakterystyczny przykład klasycystycznej architektury nagrobnej. Mauzoleum od wielu lat pozostaje w złym stanie technicznym. Zabezpieczone prowizorycznie przed wielu laty, generalnego remontu doczekało się jednak pod koniec 2007 roku.
Wnętrze mauzoleum - wiosna 2008.
Mauzoleum - maj 2009.
Mauzoleum - sierpień 2013 oraz fragment muru okalającego kościół.
Cmentarz w Gaworzycach.
Nieczynny dworzec kolejowy w Gaworzycach oraz fragment linii kolejowej.
Dawny browar i gorzelnia, apteka (obecnie Urząd Gminy) oraz stara restauracja.
Widok na Gaworzyce oraz zabudowa miejscowości.
1 GAWORZYCKI JARMARK KUPIECKI PRODUKTÓW TRADYCYJNYCH I REGIONALNYCH - lipiec 2013 rok.
Ten obelisk z figurą Chrystusa to dawny pomnik poległych żołnierzy na frontach I wojny światowej - mieszkańców Gaworzyc.
Budynek dawnej szkoły ewangelickiej (także powojenny budynek szkolny) oraz budynek dawnej szkoły katolickiej.
Pałac w Gaworzycach w 2013 roku.
Mauzoleum rodu von Tschammer oraz dwa kościoły w Gaworzycach.
Autor fotografii Eckhard Huth z Drezna.
Archiwalne widokówki i zdjęcia
Historische Ansichtskarten und Fotos
Friedrich Bernhard Werner - Ilustrowana Topografia Śląska z lat 1744-1768. Skan udostępnił autor strony: http://www.dokumentyslaska.pl/
Friedrich Bernhard Werner - Schlesische Bethäuser. Reprint von 1748 - 1752.
Zdjęcia pochodzą z czasopisma Neuer Glogauer Anzeiger.
Sammlung Duncker
QUARITZ
PROVINZ SCHLESIEN - REGIERUNGS - BEZIRK LIEGNITZ - KREIS GLOGAU
Der Marktflecken Quaritz gehörte einst der Krone von Ungarn, und gelangte später
in den Besitz des Kaisers Rudolf des Zweiten, welcher im Jahre 1600 den
Marktflecken Quaritz an seinen Hof-Kammerrath und bevollmächtigten Hauptmann des
Sagan'schen Fürstenthums, Wenzel von Zedlitz, zu Schönau und Cyrus verkaufte.
Der hierüber aufgenommene vom Kaiser Rudolf eigenhändig vollzogene Kaufbrief
lautet wörtlich: „Demnach uns bei dein nun etliche Jahre währenden offenen Krieg,
wider den Erbfeind des christlichen Namens und Glaubens dem Türken grosse und
fast unerschwingliche Ausgaben bishero obgelegen und noch, und wir gleich
benöthigt worden, zu desto mehrern Widerstand und Erhaltung unserer christlichen
Grenzen, sonderlich aber des lieben Vaterlandes nebst des heiligen römischen
Reiches und unser Erbkönigreich und Landen treuherziger Hülfen auch unsere
eigenen Kammergüter anzugreifen, dass wir diesemnach mit vorgehabten zeitigen
Rath aus böhmischer Königlicher Macht und Vollkommenheit, wie es von unseren
Erben und Nachkommen Königen von Böhmen am kräftigsten und beständigsten
beschehen kann, soll und mag an den Gestrengen unseren Kammerrath und lieben
getreuen Wenzel von Zedlitz zu Schönau und Cyrus auf vorhergehende mit ihm
geflogene Handlung meine im Gross-Glogau'schen Fürstenthum gelegenen, als uns
eigentümlich gehörigen Kammergüter Quaritz mit Ober- und Niedergerichten u. s.
w. für den Preis von 15,000 Thaler, jeden derselben zu 36 schlesischen
Weissgroschen berechnet, verkauft u. s. w." Wenzel von Zedlitz hinterliess
seiner Tochter Mariane von Zedlitz, welche mit Wolfram von Loss auf Osten sich
vermählte, 1667 die Güter Quaritz. Derselben Sohn Adam von Loss erbte von ihr
die Quaritzer Güter und von demselben seine Tochter Mariane Elisabeth von Loss,
welche sich mit Heinrich von Bünau auf Matzdorf vermählte. Deren hinterlassene
Tochter und Erbin der Quaritzer Güter, Maria Mariane von Bünau vermählte sich
1694 mit dem George Caspar von Tschammer auf Gross - Nieder - Tschirne. Seit
diesem Jahre sind die Quaritzer Güter im Besitz der Freiherrlich von
Tsehammer'sehen Familie. George Ernst August Freiherr von Tschammer und Quaritz
Gross-Nieder-Tschirne, Königlicher Grossbritanischer Hauptmann, welcher von
seinem Onkel, Carl Günther von Tschammer 1726 die Güter Quaritz geerbt hatte,
vereinigte im Jahre 1785 die Güter Quaritz und Gross-Nieder-Tschirne zu einem
Majorate, welches von dem Könige, Friedrich dem Zweiten, in nachfolgender
Verfügung die Allerhöchste Bestätigung erhielt: „Wohlgeborener lieber Getreuer.
In Ermangelung eigener Kinder billige ich sehr Euer Vorhaben für die
Tschammer'sehe und Stosch'sehe Familie Eure Güter mit einem Fidei-Kommiss zu
belegen, und Mein schlesisches Departement in Berlin erhält Ordre dazu, den
erbetenen Consens und alles sonst Erforderliche darüber anfertigen zu lassen.
Wobei ich verbleibe Euer gnädiger König. Potsdam, den 15. November 1784.
Friedrich." Der Marktflecken Quaritz hat 2000 Bewohner, zwei Kirchen, mehrere
Fabriken und ist bekannt durch seinen ausgedehnten Flachsbau, der zu den
bedeutendsten in Schlesien , vielleicht im Preussischen Staat gehört. Das
Schloss Quaritz wurde im Jahre 1706 von George Caspar von Tschammer erbaut, und
im Jahre 1856 durch den gegenwärtigen Majoratsbesitzer August Freiherr von
Tschammer und Quaritz renovirt.
Majątki rodziny von Tschammer na Śląsku:
Bankwitz - Kreis Namslau Bąkowice - powiat namysłowski
Dahsau - Kreis Wohlau/Guhrau Daszów - powiat górowski
Dromsdorf und Lohnig - Kreis Striegau Drogomiłowice i Łagiewniki Średzkie - powiat średzki
Eichholz - Kreis Liegnitz Warmątowice Sienkiewiczowskie - powiat legnicki
Gross-Krichen - Kreis Lüben Krzeczyn Wielki - powiat lubiński
Lederose - Kreis Striegau Różana powiat - średzki
Polnisch-Taschammendorf - Kreis Strehlen Samborz powiat - średzki
Saabor - Kreis Grünberg Zabór - powiat zielonogórski
Tschammer-Ellguth - Kreis Gross Strehlitz Ligota Samborowa - powiat oleski
Brunzelwaldau - Kreis Freystadt Broniszów - powiat nowosolski
Heidevorwerk (neben Quaritz) - Kreis Glogau Dzików - powiat polkowicki
Oberquell früher Quaritz - Kreis Glogau Gaworzyce - powiat polkowicki
Nieder Tschirnau - Kreis Guhrau Czernina Dolna - powiat górowski
Reisicht - Kreis Goldberg Rokitki - powiat legnicki
Tammendorf - Kreis Goldberg Groble - powiat legnicki
Tschirbsdorf - Kreis Goldberg Czernikowice - powiat legnicki
Wittgendorf - Kreis Goldberg Witków - powiat legnicki
Porlewitz - Kreis Guhrau Parłowice - powiat rawicki
Osselwitz und Vorwerk Teichenau - Kreis Guhrau Osłowce - powiat górowski
Gross Räudchen - Kreis Guhrau Rudna Wielka - powiat górowski
Strehlitz - Kreis Oels Strzelce - powiat oleśnicki
Borganie - Kreis Schweidnitz Borzygniew - powiat wrocławski
Ketzendorf - Kreis Opeln Karłowice - powiat opolski
Mühnitz - Kreis Oels-Trebnitz Mienice - powiat trzebnicki
Kuhnern - Kreis Striegau Konary - powiat średzki
Brödelwitz - Kreis Guhrau/Wohlau Brodowice - powiat lubiński
Tscheschen - Kreis Guhrau Cieszyny - powiat górowski
Hengwitz - Kreis Guhrau Kobylniki - powiat górowski
Hochbeltsch - Kreis Guhrau Bełcz Górny - powiat górowski
Hünern - Kreis Guhrau Psary - powiat górowski
Kittlau - Kreis Guhrau Kietlów - powiat górowski
Rahenau - Kreis Guhrau Równa - powiat górowski
Weisfurt früher Krolkwitz - kreis Glogau Królikowice - powiat nowosolski
Wiesenberge früher Malschwitz - kreis Glogau Małaszowice - powiat nowosolski
Nenkersdorf - kreis Glogau Drogomil - powiat nowosolski
Skeyden - kreis Glogau Skidniów - powiat głogowski
Eichbach früher Kummernick - kreis Glogau Komorniki - powiat polkowicki
Westpommern:
Latzig - Kreis Belgard Laski - powiat białogardzki
Gross Rambin - Kreis Belgard Rąbino - powiat świdwiński
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl