Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Łagoszów Wielki - powiat polkowicki
vor 1945 Gross Logisch - Kreis Glogau
Wieś Łagoszów Wielki odległa 17 km. na płn. zach. od Głogowa
wymieniana jest w najstarszych dokumentach z roku 1305, ale z całą pewnością
istniała już znacznie wcześniej, o czym świadczą liczne wykopaliska
archeologiczne w okolicy. Mieszko I po utworzeniu państwa polskiego, przyjąwszy
chrzest w 966 roku oddaje cały kraj pod opiekę Stolicy Apostolskiej. W roku 1000
utworzona została diecezja wrocławska w skład, której weszła także Ziemia
Głogowska. Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi z 1376 roku, z tego
okresu pochodzi kościół. Duże zmiany nastąpiły w 1526 roku, kiedy ziemie śląskie
przechodzą na rzecz Austrii. Pierwotny kościół uległ gruntownej przebudowie w I
połowie XVI wieku, kiedy przeszedł w ręce luteranów. Po zakończeniu zatargów
religijnych oddany został w ręce katolików dnia 10 stycznia 1654 roku, przyczym
włączono do parafii wsie: Sieroszowice i Buczynę. Ostateczna przebudowa kościoła
nastąpiła w 1663 roku i posiada on z tego okresu dotychczasowy wygląd. Świątynia
zbudowana z kamienia polnego i cegły, czyni wrażenie czysto gotyckiego kościoła
średniowiecznego z charakterystycznymi ostrołukowymi gotyckimi oknami. Czy
pochodzą one z pierwotnego kościoła nie można tego ustalić. Wieża czworokątna –
zakończona jest niskim ostrzem zaopatrzonym w stalowy pręt z gwiazdą i
wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz półksiężycem u dołu z datą 1663.
Na wschodniej stronie wieży data 1703 wskazuje na renowację wieży. Chór, który
jest niższy posiada zamknięcie w kształcie pięciu boków ośmiokąta. Zakrystia
zlokalizowana od strony północnej. Od strony południowej wystaje z ostrołukową
bramą przedsionek służący jako kaplica spowiednia (dziś kaplica Matki Boskiej
Nieustającej Pomocy). Wejście do kościoła prowadzi pod wieżą. Nawa główna
posiada sklepienie płaskie. Wystrój kościoła jest w całości barokowy. Przed
wielkim ołtarzem na ścianie znajdują się figury św. Józefa i św. Jadwigi. Witraż
w ołtarzu został wyjęty w 1945 roku a pozostały po nim otwór zatankowany -
przedstawiał Marię z Jezusem. Na ambonie umieszczone są płaskorzeźby
przedstawiające Ojców Kościoła: św. Hieronima, św. Augustyna, św. Grzegorza oraz
Zbawiciela. W ołtarzu znajduje się duży krzyż z ukrzyżowanym Chrystusem,
pochodzi z okresu baroku. W ołtarzu jest charakterystyczne drewniane antepedium
w stylu barokowym. W środku znajduje się ukoronowane imię Marii i na narożnikach
pozłacane symbole czterech ewangelistów. Ołtarz główny reprezentuje styl
klasycystyczny. Chrzcielnica renesansowa znajduje się w pobliżu głównego
ołtarza, na jej obwodzie napis: „Wszyscy, którzy ochrzczeni jesteście,
przyoblekliście się w Jezusa Chrystusa” (Galat. 3,27). Chrzcielnica jest kamienna
z renesansowymi ornamentami i z dwoma głowami aniołów oraz dwukrotnie
powtarzającymi się herbami i monogramami fundatorów (może dwóch braci lub męża i
żony), właścicieli wsi względnie innych okolic. Na chrzcielnicy rzeźba drewniana
przedstawiająca chrzest Jezusa. Figury w kościele pochodzą z nowszych czasów.
Kielich znajdujący się w kościele w Łagoszowie Wielkim pochodzi z 1603 roku i ma
napis „Hans Niekiel Nostitz z rodu Rottenburg na Wisinie i Łagoszowie Wielkim,
rzymsko – cesarskiego majestatu najwyższy namiestnik i rycerz, oraz Helena
Eleonora Nostitz z domu Behtz na Wisinie i na Łagoszowie Wielkim ofiaruje
kościołowi w Łagoszowie Wielkim w 1664”. Puszka na komunikanty jest również
fundacji Nostitzów. Na wschodniej stronie dobudowana do muru kościelnego jest
kaplica św. Jana Nepomucena, nad drzwiami jest trudno czytelny napisz Renovatus
1764…V…D…IO…I…I…MVC…, co prawdopodobnie może oznaczać: Divo Joanni Nepomuceno…
Wieś Łagoszów Wielki liczyła w 1756 roku 321 mieszkańców w 1845 – 658
mieszkańców, w roku 1858 – 678, w 1890 – 606, w 1910 – 503, w 1936 – 475
mieszkańców. Kroniki wizytacyjne wymieniają, że w XVII wieku kościelnym
tutejszego kościoła był Polak. Na murze kościoła jest umieszczony „krzyż
pokutny” pochodzący z późnego średniowiecza jako wspomnienie dokonanej tu ongiś
zbrodni. Na cmentarzu kościelnym znajduje się krzyż misyjny z datami 1922, 1933,
1992. Na południowej stronie cmentarza znajdował się grób proboszcza Franciszka
Hoffmana (ur. 6.V.1876 roku, zmarł 16.XI.1912) Grób znajdował się przy małej
furtce wychodzącej na plebanię. Dziś nie ma po nim śladu. Ostatnim duchownym
niemieckim był w latach 1936 – 1945 ksiądz Józef Knabe. W historii parafii
wyróżnić można obowiązujące zarządzenie (w latach 1647 i 1651) władz
austryjackich o karach za urządzanie hucznych wesel, chrzcin, styp oraz zakaz
tańców w dni świąteczne i w dni patronów kościelnych. W 1741 zająwszy teren
Ziemi Głogowskiej Prusacy wprowadzili również ostre zarządzenia i kontrole
działalności duchowieństwa. W roku 1827 duchowieństwo poparło akcję szczepienia
dzieci przeciw ospie. W roku 1831 panująca na całym tereni cholera zabrała także
liczne ofiary w okolicy. W roku 1917 zabrano część dzwonów kościelnych na cele
wojenne. Dziś w Łagoszowie Wielkim znajduje się tylko jeden dzwon z roku 1590.
Teren parafii został wyzwolony w I połowie lutego 1945 r. Kościół był
doszczętnie zdewastowany, tylko dzięki wysiłkom pierwszych duchownych oraz
miejscowej ludności został dźwignięty z ruiny do dzisiejszej świetności. Do
parafii Łagoszów Wielki należą:
Kościół filialny św. Bartłomieja w Buczynie
Kościół filialny św. Piotra i Pawła w Sieroszowicach
Kościół pomocniczy Niepokalanego Serca NMP w Radwanicach
Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej w Nowej Kuźni
Kościół p.w. św. Michała Archanioła.
W otoczeniu kościoła pozostałości starych pochówków.
Plebania przy kościele w Łagoszowie Wielkim.
Kaplica w murze okalającym kościół.
Chrzcielnica renesansowa znajduje się w pobliżu głównego ołtarza, na jej obwodzie napis: „Wszyscy, którzy ochrzczeni jesteście, przyoblekliście się w Jezusa Chrystusa” (Galat. 3,27). Chrzcielnica jest kamienna z renesansowymi ornamentami i z dwoma głowami aniołów oraz dwukrotnie powtarzającymi się herbami i monogramami fundatorów - przedstawicieli rodu von Lest.
Brama wejściowa na teren kościelny, ołtarz i organy oraz płyta z wykazem zmarłych kapłanów.
Krzyż pokutny w murze okalającym kościół.
Stary cmentarz ewangelicki a także współczesny prawosławny - 2014 rok.
Zdjęcia cmentarza z 2005 roku.
Dwór dawnym majątku w Łagoszowie Wielkim.
Kościół p.w. św. Michała Archanioła oraz elementy nagrobne w jego otoczeniu.
Autor fotografii Eckhard Huth z Drezna.
Archiwalne widokówki i zdjęcia
Historische Ansichtskarten und Fotos
Plan Łagoszowa Wielkiego sprzed 1945 roku. Zdjęcie pochodzi z czasopisma Neuer Glogauer Anzeiger.
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl