Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains


 

Łagoszów Wielki - powiat polkowicki

vor 1945 Gross Logisch - Kreis Glogau

 

Wieś Łagoszów Wielki odległa 17 km. na płn. zach. od Głogowa wymieniana jest w najstarszych dokumentach z roku 1305, ale z całą pewnością istniała już znacznie wcześniej, o czym świadczą liczne wykopaliska archeologiczne w okolicy. Mieszko I po utworzeniu państwa polskiego, przyjąwszy chrzest w 966 roku oddaje cały kraj pod opiekę Stolicy Apostolskiej. W roku 1000 utworzona została diecezja wrocławska w skład, której weszła także Ziemia Głogowska. Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi z 1376 roku, z tego okresu pochodzi kościół. Duże zmiany nastąpiły w 1526 roku, kiedy ziemie śląskie przechodzą na rzecz Austrii. Pierwotny kościół uległ gruntownej przebudowie w I połowie XVI wieku, kiedy przeszedł w ręce luteranów. Po zakończeniu zatargów religijnych oddany został w ręce katolików dnia 10 stycznia 1654 roku, przyczym włączono do parafii wsie: Sieroszowice i Buczynę. Ostateczna przebudowa kościoła nastąpiła w 1663 roku i posiada on z tego okresu dotychczasowy wygląd. Świątynia zbudowana z kamienia polnego i cegły, czyni wrażenie czysto gotyckiego kościoła średniowiecznego z charakterystycznymi ostrołukowymi gotyckimi oknami. Czy pochodzą one z pierwotnego kościoła nie można tego ustalić. Wieża czworokątna – zakończona jest niskim ostrzem zaopatrzonym w stalowy pręt z gwiazdą i wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz półksiężycem u dołu z datą 1663.
Na wschodniej stronie wieży data 1703 wskazuje na renowację wieży. Chór, który jest niższy posiada zamknięcie w kształcie pięciu boków ośmiokąta. Zakrystia zlokalizowana od strony północnej. Od strony południowej wystaje z ostrołukową bramą przedsionek służący jako kaplica spowiednia (dziś kaplica Matki Boskiej Nieustającej Pomocy). Wejście do kościoła prowadzi pod wieżą. Nawa główna posiada sklepienie płaskie. Wystrój kościoła jest w całości barokowy. Przed wielkim ołtarzem na ścianie znajdują się figury św. Józefa i św. Jadwigi. Witraż w ołtarzu został wyjęty w 1945 roku a pozostały po nim otwór zatankowany - przedstawiał Marię z Jezusem. Na ambonie umieszczone są płaskorzeźby przedstawiające Ojców Kościoła: św. Hieronima, św. Augustyna, św. Grzegorza oraz Zbawiciela. W ołtarzu znajduje się duży krzyż z ukrzyżowanym Chrystusem, pochodzi z okresu baroku. W ołtarzu jest charakterystyczne drewniane antepedium w stylu barokowym. W środku znajduje się ukoronowane imię Marii i na narożnikach pozłacane symbole czterech ewangelistów. Ołtarz główny reprezentuje styl klasycystyczny. Chrzcielnica renesansowa znajduje się w pobliżu głównego ołtarza, na jej obwodzie napis: „Wszyscy, którzy ochrzczeni jesteście, przyoblekliście się w Jezusa Chrystusa” (Galat. 3,27). Chrzcielnica jest kamienna z renesansowymi ornamentami i z dwoma głowami aniołów oraz dwukrotnie powtarzającymi się herbami i monogramami fundatorów (może dwóch braci lub męża i żony), właścicieli wsi względnie innych okolic. Na chrzcielnicy rzeźba drewniana przedstawiająca chrzest Jezusa. Figury w kościele pochodzą z nowszych czasów. Kielich znajdujący się w kościele w Łagoszowie Wielkim pochodzi z 1603 roku i ma napis „Hans Niekiel Nostitz z rodu Rottenburg na Wisinie i Łagoszowie Wielkim, rzymsko – cesarskiego majestatu najwyższy namiestnik i rycerz, oraz Helena Eleonora Nostitz z domu Behtz na Wisinie i na Łagoszowie Wielkim ofiaruje kościołowi w Łagoszowie Wielkim w 1664”. Puszka na komunikanty jest również fundacji Nostitzów. Na wschodniej stronie dobudowana do muru kościelnego jest kaplica św. Jana Nepomucena, nad drzwiami jest trudno czytelny napisz Renovatus 1764…V…D…IO…I…I…MVC…, co prawdopodobnie może oznaczać: Divo Joanni Nepomuceno…

Wieś Łagoszów Wielki liczyła w 1756 roku 321 mieszkańców w 1845 – 658 mieszkańców, w roku 1858 – 678, w 1890 – 606, w 1910 – 503, w 1936 – 475 mieszkańców. Kroniki wizytacyjne wymieniają, że w XVII wieku kościelnym tutejszego kościoła był Polak. Na murze kościoła jest umieszczony „krzyż pokutny” pochodzący z późnego średniowiecza jako wspomnienie dokonanej tu ongiś zbrodni. Na cmentarzu kościelnym znajduje się krzyż misyjny z datami 1922, 1933, 1992. Na południowej stronie cmentarza znajdował się grób proboszcza Franciszka Hoffmana (ur. 6.V.1876 roku, zmarł 16.XI.1912) Grób znajdował się przy małej furtce wychodzącej na plebanię. Dziś nie ma po nim śladu. Ostatnim duchownym niemieckim był w latach 1936 – 1945 ksiądz Józef Knabe. W historii parafii wyróżnić można obowiązujące zarządzenie (w latach 1647 i 1651) władz austryjackich o karach za urządzanie hucznych wesel, chrzcin, styp oraz zakaz tańców w dni świąteczne i w dni patronów kościelnych. W 1741 zająwszy teren Ziemi Głogowskiej Prusacy wprowadzili również ostre zarządzenia i kontrole działalności duchowieństwa. W roku 1827 duchowieństwo poparło akcję szczepienia dzieci przeciw ospie. W roku 1831 panująca na całym tereni cholera zabrała także liczne ofiary w okolicy. W roku 1917 zabrano część dzwonów kościelnych na cele wojenne. Dziś w Łagoszowie Wielkim znajduje się tylko jeden dzwon z roku 1590.
Teren parafii został wyzwolony w I połowie lutego 1945 r. Kościół był doszczętnie zdewastowany, tylko dzięki wysiłkom pierwszych duchownych oraz miejscowej ludności został dźwignięty z ruiny do dzisiejszej świetności. Do parafii Łagoszów Wielki należą:

Kościół filialny św. Bartłomieja w Buczynie

Kościół filialny św. Piotra i Pawła w Sieroszowicach

Kościół pomocniczy Niepokalanego Serca NMP w Radwanicach

Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej w Nowej Kuźni

 


 

           

 

Kościół p.w. św. Michała Archanioła.

              

 

  

 

W otoczeniu kościoła pozostałości starych pochówków.

 

Plebania przy kościele w Łagoszowie Wielkim.

 

 

Kaplica w murze okalającym kościół.

 

  

 

Chrzcielnica renesansowa znajduje się w pobliżu głównego ołtarza, na jej obwodzie napis: „Wszyscy, którzy ochrzczeni jesteście, przyoblekliście się w Jezusa Chrystusa” (Galat. 3,27). Chrzcielnica jest kamienna z renesansowymi ornamentami i z dwoma głowami aniołów oraz dwukrotnie powtarzającymi się herbami i monogramami fundatorów - przedstawicieli rodu von Lest.

 

        

 

Brama wejściowa na teren kościelny, ołtarz i organy oraz płyta z wykazem zmarłych kapłanów.

 


 

 

Krzyż pokutny w murze okalającym kościół.

 


 

           

 

           

 

              

 

              

 

Stary cmentarz ewangelicki a także współczesny prawosławny - 2014 rok.

 

  

 

Zdjęcia cmentarza z 2005 roku.

 


 

  

 

Dwór dawnym majątku w Łagoszowie Wielkim.

 



 

      

 

Kościół p.w. św. Michała Archanioła oraz elementy nagrobne w jego otoczeniu.

 

Autor fotografii Eckhard Huth z Drezna.

 



 

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

 

              

 

 

Plan Łagoszowa Wielkiego sprzed 1945 roku. Zdjęcie pochodzi z czasopisma Neuer Glogauer Anzeiger.

 


Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl