Obiszówek (obecnie w granicach Obiszowa) - powiat polkowicki

vor 1945 Klein Obisch - Kreis Glogau

Pałac i jego zdewastowane wnętrze - sierpień 2012 rok.

Na rodzinnej fotografii widać księcia Wilhelma pruskiego (ur. 4.07.1906 w Marmorpalais w Poczdamie), jego małżonkę Dorotę oraz obydwie córki - Felicitas i Christe.

Felicitas Cecilie Alexandrine Helene Dorothea Prinzessin von Preussen ur. 7.06.1934 w Bonn zm. 1.08.2009 w Wohltorf. Zamężna I. 1958 Dinnies v. d. Osten ur. 1929, zm. 1972. II. 1972 Jörg v. Nostitz-Wallwitz ur. 1937.

Christa Friederike Alexandrine Viktoria Prinzessin von Preussen ur. 31.10.1936 w Obiszówku (Klein Obisch). Zamężna w 1960 roku z  Peter Liebes (1926 - 1967).

Wilhelm po prawej stronie z ojcem po lewej (Friedrich Wilhelm Victor August Ernst von Preussen) i dziadkiem (Kaiser Wilhelm II) w 1927 roku.

Książę Wilhelm i jego brat książę Lous Ferdinand von Preussen.

Książę Wilhelm z matką.

Kompleksu Sanssouci w Poczdamie.

OBISZÓW – wieś położona malowniczo w obrębie Wzgórz Dalkowskich, w odległości 12 km na południe od Głogowa. Leży na wysokości około 120 m n.p.m. (najwyższe wzniesienia około 160 m n.p.m.). Od zachodu otoczona jest lasami. W pobliżu wioski, na wzgórzu (162 m n.p.m.), znajdują się ślady dawnego grodziska. Po raz pierwszy wieś wymieniono w dokumencie z 1154 roku. Jest to bulla papieża Hadriana IV dotycząca biskupstwa wrocławskiego. O miejscowości Obiszów wzmiankowano również w dokumencie z 30 lipca 1298 roku zredagowanym w kancelarii księcia Henryka III Głogowskiego, w którym wymieniony jest odbiorca Mikołaj z Obiszowa. W średniowiecznych źródłach wieś występuje pod nazwami: Obiscuo (1154), Obiscuo Tehozlaui (1245), Obisovo Dorfe (1253), Obisowo (1258), Obisovo (1263), Obessow (1298), Oboza (1307), Obysschow (1318) oraz Obyschow (1338). W czasach nowożytnych znana była pod nazwą Gross Obisch (1566, 1679, 1791, 1846, 1887), a Obiszówek jako villa Klein Obisch (1670) oraz Klein Obisch (1679, 1791 i 1887). Korzystne warunki klimatyczne, żyzne gleby i źródła wody zachęcały ludność do osiedlania się w okolicach Obiszowa.

    Najstarsze ślady pobytu człowieka w tym rejonie sięgają epoki kamienia. Świadczą o tym liczne wykopaliska archeologiczne, które umożliwiają chronologiczny opis dziejów tych ziem, począwszy od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza (w pobliżu Obiszowa zewidencjonowano ponad 30 stanowisk archeologicznych). Około 700 metrów na północny zachód od wioski, w pobliżu polnych dróg odkryto obozowisko mezolityczne z wytwórnią narzędzi. Wykopaliska archeologiczne wskazują, że mieszkańcy tego terenu zajmowali naziemne, prostokątne chaty. Podczas prac wykopaliskowych w Obiszowie odnaleziono dużo stanowisk z epoki brązu i żelaza (z kulturą łużycką). Odkryto tu również osady i cmentarzyska łużyckie z około 1200 roku p.n.e., ponadto cmentarzyska wczesnohalsztackie bogato wyposażone w wyroby z żelaza, brązu i bursztynu. Niniejsze znaleziska archeologiczne wskazują na kontakty z kulturą pomorską.

    Na uwagę zasługują tu wczesnośredniowieczne stanowiska archeologiczne. Według map archiwalnych Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu w pobliżu Obiszowa zlokalizowane były 3 grodziska plemienne. Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w sierpniu i wrześniu 1986 roku przez pracowników Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Głogowie na osadzie przygrodowej, będącej częścią zespołu osadniczego grodziska plemiennego (z IX-X wieku), odkryto monety z X wieku – 38 fragmentów dirhemów arabskich, 3 całe i 24 fragmenty monet zachodnioeuropejskich. Znaleziono także 16 fragmentów ozdób srebrnych, fragment ozdoby z miedzi i 23 szklane paciorki. Pozyskano również ułamki naczyń, żelazną ostrogę i fragment tygielka.

    Na przełomie XII i XIII wieku wieś należała do dóbr biskupstwa wrocławskiego, a od około 1260 roku stanowiła własność książęcą. Ze źródeł wiadomo, że w średniowieczu na okolicznych wzgórzach uprawiano winorośl. Z dziejami Obiszowa i Obiszówka związał się jeden z najpotężniejszych na Śląsku rodów rycerskich – von Haugwitz, wywodzący się z Miśni (dowodzi tego m.in. herb w czerwonym polu z czarną głową barana ze złotymi rogami). Pod koniec XIII wieku na ziemi głogowskiej osiedlił się Jan (także występujący w źródłach jako Jenchin) von Haugwitz. W dokumentach głogowskich występował bardzo często w latach 1299-1316, gdyż zyskał duże znaczenie na tutejszym dworze książęcym Henryka III Głogowskiego (1260-1309) i Henryka IV Wiernego (1291-1342). Nabył rozliczne dobra w ziemi głogowskiej (wg Codex Diplomaticus Silesiae). Z kolei 1441-1442 jako proboszcz w pobliskim Grodowcu wymieniany był Mikołaj von Haugwitz. Prawdopodobnie od Jana-Jenchina pochodziła głogowska linia rodziny. Synami Jana byli zapewne: Rudiger (wymieniany 1337-1359 patruus starosty Henryka) oraz Otto (1334), najpewniej tożsamy z imiennikiem, który zakupił Golankę koło Środy (1338). Pod koniec XIV stulecia w rejonie głogowskim znani byli jeszcze 3 członkowie rodu von Haugwitz: Jan, Henryk – dziedzic Małego Obiszowa (zm. 1598) i Prochsel. Jednak do największych zaszczytów z głogowskiej linii rodu doszedł dopiero Georg Carl von Haugwitz (1674-1745). Od 13 lipca 1742 roku właśnie Obiszów i Obiszówek (wraz z Potoczkiem, Gaikami i Turowem w rejonie głogowskim) weszły w skład dóbr Georga Carla von Haugwitza. Kolejnym właścicielem Obiszówka (Klein-Obisch) był Carl Wilhelm hrabia von Haugwitz – baron von Klein Obisch (7 grudnia 1779 roku został mu nadany herb). Ostatnim przedstawicielem głogowskiej linii rodu był Fryderyk von Haugwitz. Ponadto z dziejami Obiszówka związany jest ród von Rochow. Do największego znaczenia doszedł z tej rodziny Severin Karl Rochow (1699-1766) – pruski królewski radca, dziedzic dóbr Mały Kurów i Golowice, ożeniony z Barbarą Eleonorą z domu Kahl (1693-1769). Oboje zostali pochowani na cmentarzu przykościelnym w Kwielicach.

    W 1929 roku mieszkało tu (włącznie z Obiszówkiem) 207 protestantów, 91 katolików i 10 osób innych wyznań. W 1944 roku okolice Obiszowa stanowiły odrębną gminę wiejską, o powierzchni 1345 ha, w której mieszkało 389 osób. W jej skład wchodziły miejscowości: Obiszów (Groß Obisch), Obiszówek (Klein Obisch) i Duża Wólka (Großswein). W tym okresie była w Obiszowie szkoła podstawowa, w której uczył jeden nauczyciel. Po II wojnie światowej naukę wznowiono we wrześniu 1949 roku. Placówka składała się z 4 oddziałów, w których pobierało naukę 39 uczniów. Decyzją władz samorządowych (na wniosek mieszkańców Obiszówka i Obiszowa) w 1972 roku dotychczasową osadę Obiszówek (przed 1945 rokiem Klein-Obisch) włączono w granice administracyjne wsi Obiszów.

    W Obiszowie zachował się kościół filialny pod wezwaniem św. Kazimierza – należący do parafii w Kwielicach. Jest to obiekt poewangelicki, wybudowany na początku XX wieku. Początkowo miał charakter kościoła cmentarnego. Zniszczony w okresie powojennym, został odremontowany w latach 1981-1988 (prace nadzorowali kolejni 3 duszpasterze z Kwielic, księża: Henryk Szymusik, Marian Fedorko i Witold Pietsch). Do zabytków Obiszowa (w obrębie dawnego Obiszówka) należy również założenie pałacowe obejmujące: eklektyczny pałac – pełniący funkcję siedziby zarządcy dóbr królewskich (wzniesiony w 3. ćwierci XIX wieku, zapewne w miejscu starszej rezydencji), folwark, ogród gospodarczy oraz fragmenty ceglanego muru przypałacowego. W zachowanym w pobliżu pałacu ogrodzie gospodarczym występują: brzozy brodawkowate, dęby czerwone i szypułkowe, graby pospolite, jesiony wyniosłe, kasztanowce białe, lipy drobnolistne i szerokolistne, robinie akacjowe, świerki kłujące, topole kanadyjskie i wiązy szypułkowe.

AUTOR MAREK ROBERT GÓRNIAK
INFORMATOR HISTORYCZNO-GEOGRAFICZNY

Obiszów - Gross Obisch link:    http://www.glogow.pl/okolice/podstrony/polkowicki/obiszow.htm