Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains

 

Rzeczyca - powiat polkowicki

vor 1945 Roggenfelde früher Rietschütz - Kreis Glogau

 

         

Kościół p.w. św. Jadwigi Śląskiej został zbudowany około 1500 roku. Przy jego budowie wykorzystano gotyckie mury poprzedniego – wzmiankowanego już w 1372 roku. Jest to jednonawowa świątynia, murowana z cegły z prostokątnym prezbiterium, podparta filarami przyporowymi. Od wschodu dobudowano w 1604 roku grobowiec rodu von Niebelschütz, dziś kaplica. Po pożarze w 1765 roku, kościół odbudowano w 1773 roku i poddano barokizacji.Na ostatnim zdjęciu kościół przed remontem elewacji.

       

Herby nad grobowcem (kaplicą) - rodu von Niebelschütz i von Reibnitz.

     

       

Wnętrze kaplicy: stare organy, strop oraz epitafium ulokowane w posadzce kaplicy.

     

Płyty nagrobne przy wejściu do świątyni oraz jeden z ostatnich pomników grobowych okalającego kiedyś kościół cmentarza.

W pobliżu kościoła usytuowany jest park, w którym to wybudowano w 2 ćw. XVIII wieku pałac dla Christiane Wilhelmine von Schwerin z domu Schmettow. Od 1782 roku do II wojny światowej mieściła się w nim ewangelicka szkoła dla panien - fundacja dla szlachcianek ze zubożałych rodów. Ostatnim właścicielem sprzed 1945 roku od 1.4.1937 był był Josef Veltjens, as lotnictwa myśliwskiego z czasów I wojny światowej. Pałac dziś już nie istnieje. Brak pomysłu na jego wykorzystanie (po II wojnie światowej) spowodowało jego popadanie w ruinę. Jedyny dziś ślad jaki pozostał to wyraźna wyniosłość terenu w parku za budynkiem Ochotniczej Straży Pożarnej. Istniejący kiedyś pawilon widokowy także został rozebrany, pozostał tylko fragment  muru okalającego kiedyś posiadłość.

     

Dokładne miejsce po pałacu w Rzeczycy - to wzniesienie jest gruzowiskiem porośniętym trawą.

       

   

Pozostałość parku oraz plac zabaw obok Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej.

   

Budynek stanowiący dawną siedzibę zarządcy majątku oraz fragment dawnego folwarku.

       

  

Wald Vorwerk - polna droga obok całkowicie zniszczonego leśnego folwarku w pobliżu Rzeczycy.

     

Współczesna szkoła oraz galeria zdjęć miejscowość.

 

Ratusz w Bolesławcu - wschodnia elewacja. Płaskorzeźba przedstawiająca pojmanie generała le Brun przez Rozalię von Bonin 10 lutego 1807 roku. Rozala von Bonin pochodząca z majątku w Łące ( Wiesau ) pod Bolesławcem sprawowała opiekę nad rannymi żołnierzami w polowym szpitalu obok Rzeczycy. Pozostałością szpitala był jeszcze pod koniec XIX wieku, cmentarz po którym dziś nie pozostał nawet najmniejszy ślad.

         

           

         

Cmentarz w Rzeczycy z zachowanym centralnie położonym starym niemieckim kamiennym krzyżem.

Pałac w Rzeczycy - akwarela autorstwa Antoniego Boka - Głogów 2006.

 

Archiwalne widokówki i zdjęcia

Historische Ansichtskarten und Fotos

     

     

Reprezentacyjna i zarazem największa sala balowa w pałacu, archiwalne wizerunki obiektu oraz stare widokówki przedstawiające miejscowość.

 

RZECZYCA – wieś położona na obszarze Równiny Grębocickiej, na wysokości 82 m n.p.m., w odległości 20 km na południowy wschód od Głogowa. Po raz pierwszy wymieniona w dokumencie z 1368 roku, ponownie jako Rezic w piśmie pochodzącym z 1372 roku, które wzmiankuje o pierwszym kościele w Rzeczycy. Prawdopodobnie od 1479 roku do XVII wieku wieś była własnością łużyckiego rodu von Niebelschütz (według źródeł do 1510 dziedzicem był Władysław von Niebelschütz, następnie Henryk i Zygmunt). W XVII wieku przejęła ją rodzina von Schmettow. W okresie reformacji kościół św. Marii Magdaleny w Rzeczycy użytkowali protestanci. W 1654 roku został zwrócony katolikom, a 1677 roku parafię objął ksiądz katolicki. Parafianami byli głównie Niemcy. Nie czuli się jednak związani z parafią katolicką, bo większość z nich chrzciła swoje dzieci w zborach protestanckich. W 1687 roku dokonano rekoncyliacji kościoła. Duszpasterz chrzcił dzieci w liturgii prowadzonej po niemiecku. W 1693 roku parafia w Rzeczycy liczyła 130 wiernych. Nadal jednak w niedzielę i święta kierowali się oni głównie do protestanckich świątyń. Z biegiem lat sytuacja zasadniczo nie uległa zmianie. Większość parafian utożsamiała się z protestantyzmem. W 1716 roku w parafii Rzeczyca nadal było bardzo mało katolików. W samej Rzeczycy był tylko 1,
a w innych wsiach przyłączonych do parafii było ich łącznie 18. W 1716 roku do parafii przyłączono kościół w Piersnej. W roku 1782 Christiane Wilhelmine von Schwerin z domu von Schmettow założyła w pałacu fundację dla szlachcianek ze zubożałych rodów (w jej ramach do 1937 roku – tzn. do czasu, kiedy majątek w Rzeczycy był własnością rodziny Schmettow – funkcjonowała ewangelicka szkoła). W źródłach z 1. połowy XX wieku występują dwie niemieckie nazwy miejscowości: Rietschütz (1936) i Roggenfelde (1941). Po II wojnie światowej nastąpiła wymiana ludności niemieckiej na polską. Pracujący tu od 1943 roku niemiecki ksiądz Poplutz do 1947 roku wspierany był przez proboszcza z Białołołęki księdza I. Jeżykowskiego. Następnie parafię w Rzeczycy przejęli redemptoryści z Głogowa. W latach 1949-1950 parafia połączona była z Grodowcem, a w 1957 roku dokonano jej reorganizacji. Od 1972 roku parafia została włączona do diecezji gorzowskiej (obecnie zielonogórsko-gorzowska). Do parafii zostały dołączone dwie wioski z parafii Grębocice: Szymocin w 1979 roku i Bucze w 1989 roku. Od 1 września 1946 roku w Rzeczycy z inicjatywy Walerii Grefkowicz działała szkoła podstawowa (ponadto w roku szkolnym 1948/1949 funkcjonowała tu Publiczna Szkoła Przysposobienia Rolniczego).

    W miejscowości jednym z lepiej zachowanych zabytków jest kościół parafialny pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej. Wzniesiono go około 1500 roku, prawdopodobnie wykorzystując gotyckie mury najstarszej świątyni z około
1372. Jest to obiekt murowany z cegły, jednonawowy z prostokątnym prezbiterium i filarami przyporowymi. Od zachodu do kościoła przylega kwadratowa wieża, a od północy zakrystia. W 1604 roku od wschodu dobudowano grobowiec rodu von Niebelschütz zaadaptowany następnie na kaplicę. Po pożarze w 1765 roku kościół odbudowano (w 1773 roku) w stylu barokowym. Z tego okresu pochodzi również wystrój wnętrza. Ołtarz główny wykonał w stylu neogotyckim głogowski artysta Alfons Jäkel. Na zewnątrz w ścianach kościoła wmurowano nagrobki późnorenesansowe z  1. połowy XVII wieku.

    Po dawnym pałacu rodziny von Schmettow w parku (za budynkiem Ochotniczej Straży Pożarnej) obecnie nie ma śladu. Po II wojnie światowej przez dłuższy czas pozostawał on w ruinie (gruz po nim został następnie zasypany ziemią i widoczna jest w jego miejscu wyraźna wyniosłość terenu). W dawnym parku przypałacowym o powierzchni 4,0 ha (w którym były dwie sadzawki, liczne aleje, polana widokowa i sztucznie usypane wzgórze widokowe) zachował się nieliczny drzewostan: buk pospolity, dęby szypułkowe, graby pospolite, jedlice zielone, jesiony wyniosłe, kasztanowce białe, klony pospolite, lipy drobnolistne i szerokolistne, olsze czarne, platany klonolistne, robinie akacjowe, topole białe i kanadyjskie oraz wierzby białe – liczące od około 120 do 200 lat. Istniejący przed wojną pawilon widokowy, a także wytwórnia szkieł optycznych zostały rozebrane. Zachował się jedynie fragment muru ogradzającego dawną posiadłość.

 

AUTOR MAREK ROBERT GÓRNIAK
INFORMATOR HISTORYCZNO-GEOGRAFICZNY

GRĘBOCICE – LUBLIN 2005

 

Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl