Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach

Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt

Lower Silesia - inheritance of the past in remains

Tekst umieszczony w Miesięczniku Kulturalno - Oświatowym dla Polaków w Cape Town - DWUKROPEK

Grudzień 2014 / Styczeń 2015

Szanowna Pani Redaktor. Z całą pewnością się Pani bardzo dziwi, że piszę do „Dwukropka”, bo Cape Town jest tak bardzo daleko od Ojczyzny. Ktoś, kiedyś mailem przesłał mi “Dwukropka” – zdziwiłem się, że trafiło do mnie to Czasopismo aż z Afryki Południowej. Przez ciekawość dokładnie przejrzałem. Od tamtego czasu czytam każde wydanie “Dwukropka”. Niektóre artykuły są tak ciekawe, że się zastanawiam, jak taką informację pominąłem – dowiaduję się dopiero z “Dwukropka” z Cape Town. Urodziłem się w Nowosielcach, w których przed wojną był na wzgórzu pałac z wieżą. Tuż po wojnie pałac został zdewastowany. Chyba przez niedopatrzenie, a może władza na Dolnym Śląsku specjalnie pozwalała niszczyć zabytki, aby Niemcy nie chcieli odebrać tych ziem, które przez długie lata były w ich rękach. Repatrianci ze Wschodu (też moi Rodzice) w 1946 r. osiedlili się na Dolnym Śląsku. Wtedy jeszcze była wieża. Często nam opowiadano jak daleko można było zobaczyć krajobraz z wieży pałacowej w naszej wsi (20 km od Wrocławia). W 1956 r. zburzono wieżę i wywieziono cegłę. Zostały tylko fragmenty fundamentów, które w nas  dzieciach z całej wioski pasących bydło na terenie byłego parku i sadu pałacowego  tylko pobudzały wyobraźnię. Z biegiem czasu wszystko się zmieniło... Lasy Państwowe przejęły park, również wycięto drzewa owocowe z sadu. Posadzono sosny. Tylko gdzieniegdzie zostawiono odmienne drzewa. Nawet na gruzach, gdzie był pałac wyrosły duże drzewa. W ubiegłym roku wracając z grzybów zobaczyłem stare żelazko na duszę (kawałek metalu duszę nagrzewało się w ogniu i wkładało do żelazka). Obok było kilka skorup z porcelany. Zaciekawiło mnie to miejsce. Wróciłem z łopatą... Kilka dni wyjmowałem z popiołu i szlaki rozmaite stare przedmioty, które pozwalały tworzyć mi własne przypuszczenia co do sposobu życia w odległym czasie. Na niektórych były daty np. okolicznościowy kubek angielski (złożony z 8 części)  z okazji srebrnych godów brytyjskiej pary książęcej: książę Walii Edward i duńska księżna Aleksandra. Na kubku data: 10 marzec 1888 r. Są oznaczenia rodowe oraz „Prince and Princess of Wales” - Wiemy, że było jakieś powiązanie – ktoś z pałacu w Nowosielcach (Sorgau) był chyba na tych uroczystościach. Potłuczona porcelana oraz metalowe przedmioty wymieszane z popiołem były w jednym dole. Gdy złożyłem półmisek z 8 części – okazał się pięknym (55 cm) eksponatem. Niektóre talerze, kubki były tylko lekko uszkodzone. Dla współczesnych pewne znaleziska byłyby osobliwe  porcelanowy nocnik (złożony z 17 kawałków), ceramiczna miska do mycia (z 13 kawałków). Największe wrażenie robi sklejony z 63 kawałków kamienny gar (posklejany białą taśmą – wygląda jak zabalsamowana mumia). Niektóre musiały być bardzo stare; kieliszek i butelka z wypalanej gliny. Eksponatów mamy wiele. Na filmie DVD – 17 ‘ omawiam poszczególne grupy przedmiotów, które zostały rozłożone na 10 podestach tworząc dziesięciobok (ogółem 25 m) – ładnie wyglądają na zdjęciach. Obecnie aktualizujemy stronę Stowarzyszenia... Gdy będziemy mieli gotowe materiały – prześlemy do Redakcji “Dwukropka”. Pokazaliśmy miejsce nadleśniczemu – był zaskoczony tak piękną lokalizacją i zdumiony ilością historycznych przedmiotów. Nadleśniczy radził nam, abyśmy utworzyli stowarzyszenie i uregulowali status prawny. Zapewniał nas, że Lasy Państwowe wraz z powołanym stowarzyszeniem nie będą miały problemów z uzyskaniem funduszy na izbę pamięci i wieżę widokową. Uzasadnialiśmy tę bardzo optymistyczną dla nas wypowiedź Nadleśniczego: Lasy Państwowe budują wieże, z których prowadzone są obserwacje, aby szybko gasić pożary w lesie. - Dla nas zrobią wieżę większą, aby wiele osób mogło obserwować krajobraz – tak sobie tłumaczyliśmy. Kilka miesięcy później rozmawiałem z Nadleśniczym, już jako prezes Stowarzyszenia ŁADNY WIDOK w Gminie Oborniki Śląskie (Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w sądzie 13.02.2014). Nadleśniczy zmienił zdanie. A może jego zwierzchnicy nie zezwolili ?  „W tym rejonie mamy już dwie wieże, z których jest kontakt wzrokowy. Nie będziemy budować następnej” - powiedział. Zwykle są trudności w powoływaniu stowarzyszenia. Osoby, które nie czują potrzeby jakiejś działalności – nie chcą się zapisywać, bo trzeba płacić składki (składki mamy symboliczne). Nadleśniczy rozbudził w nas taką wielką nadzieję, że jednak znaleźliśmy tyle osób, ile było wymagane, aby zarejestrować w sądzie nasze Stowarzyszenie. Wydawało się nam, że nadamy wigoru życiu w naszej wiosce. Wydawało się nam, że zrobimy coś istotnego dla społeczności lokalnej. Po odmowie pomocy przez Lasy Państwowe
nie zrezygnowaliśmy. Próbujemy krok po kroku realizować określony w Statucie cel .Tylko na nas leży odpowiedzialność. Kustosz Regionalnego Muzeum w Trzebnicy wyraził pozytywną opinię o celowości utworzenia Izby Pamięci w miejscu, gdzie był pałac. Wcześniej nic nie wiedzieliśmy o historii Nowosielec. Z Archiwum we Wrocławiu dowiedzieliśmy się, że 1845 r. w Nowosielcach było 47 domostw - 273 mieszańców. Był browar, gorzelnia. W pewnym czasie (1835 r.) młyn wodny. Kiedyś dyliżans przejeżdżał przez Nowosielce (z Prusic do Urazu), dlatego wieś była duża. W połowie XX w. w Nowosielcach było tylko 13 domostw. Według dokumentów – pierwszy pałac w Nowosielcach był już w 1737 r. Bardzo często zmieniał właścicieli. Ostatni pałac został wybudowany na początku XX w. Wszystkie możliwe kawałki porcelany zostały zebrane (ok. 8 tys.). Dbamy też o inne zabytkowe przedmioty, bo analizując wszystkie fakty chcemy poznać sposób życia na naszym terenie Chcemy również gromadzić wszelkie materiały współczesne: nagrywane wypowiedzi, pamiętniki, przedmioty, które tak szybko we współczesnym świecie są zastępowane przez inne. np. odtwarzacze wideo były bardzo popularne 20 lat temu. Obecnie już ich nikt nie używa nie ma ! Chcielibyśmy, aby np. za 100 lat można było odtworzyć klimat współczesnego życia. (Z własnego doświadczenia wiemy, że wyrzucamy meble bo stare ! Jednak, gdyby one zostały dłużej – wtedy były by już historyczne). Plany są wielkie! Ale my najczęściej jesteśmy przeciętnymi osobami, które nie dysponują kapitałem dlatego prosimy o pomoc finansową. A tak chcielibyśmy dużo zrobić dla społeczności lokalnej, też dla Polski. Aby przyszłe pokolenia mogły poznać sposób życia przed nami, ale również to nasze. Potencjalny Darczyńco! Może też kiedyś miałeś jakieś pomysły, które wydawały Ci się bardzo dobre, ale bałeś się przyznać powiedzieć komuś o idei, która była tak odległa, że nawet nie próbowałeś jej realizować. Masz teraz szansę, aby pomóc nam. Zrobiliśmy model w skali 1:15 Izby Pamięci i wieżę widokową

• izba pamięci 97 m2
• taras 107 m2
• pomieszczenia pomocnicze 46 m2
• platforma widokowa 45 m2
• wysokość do platformy 30 m (aby platforma  była nad koroną drzew)
• całkowita wysokość wieży (z dachem) 33 m

Jest to ogromne przedsięwzięcie! Nie wiemy, czy znajdziemy sponsorów. Jeżeli nie będziemy mieli ofiarodawców wpłacających na konto naszego Stowarzyszenia, to będzie wariant następny: Piszemy na banerze: ”Stowarzyszenie ŁADNY WIDOK zamierza wybudować Izbę Pamięci i wieżę widokową w miejscu byłego pałacu w Nowosielcach. POMÓŻ! Jeżeli nam się nie uda może Ty zbudujesz. (Model będzie czekał). Może w przyszłości zostanie to zbudowane... Lecz my inicjatorzy budowy Izby i wieży chcemy jej doczekać! Chcemy wolno wchodzić schodami na wieżę i czytać z wdzięcznością nazwiska ofiarodawców (planujemy honorować sponsorów, którzy wpłacą istotne sumy tabliczkami pamiątkowymi). Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok okres, w którym ludzie życzą sobie wszelkiej pomyślności. Chcielibyśmy, aby osoby czytające “Dwukropka” były też przyjazne dla naszego Stowarzyszenia. Jeżeli nie możesz finansowo Nas wspomóc, to proszę, przekaż informacje innym. Może Twoi znajomi będą w stanie Nam pomóc. Gdyby nam się udało wybudować zaprosilibyśmy Was ofiarodawców z Cape Town. (Możecie przyjeżdżać już teraz zapraszamy!). Jako Prezes Stowarzyszenia ŁADNY WIDOK – każdej osobie odpiszę (również po angielsku). W imieniu członków Stowarzyszenia oraz własnym: Życzę radosnych Świąt Bożego Narodzenia i spełnienia wszelkiej pomyślności w Nowym Roku !!!

Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska

Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.

Tomasz  Mietlicki    e-mail  -  itkkm@o2.pl