Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Żerków - powiat wołowski
vor 1945 Gross Sürchen - Kreis Wohlau
Tablica informacyjna w miejscowości.
Pałac w Żerkowie.
Zabudowa gospodarcza u podnóża pałacu, budynek pracowników majątku sprzed 1945 roku oraz tablica na jego szczycie z data budowy obiektu oraz inicjałami włąścicieli von Haugwitz. Na ostatnim zdjęciu miejsce gdzie jeszcze w latach powojennych znajdował się krzyż pokutny obecnie uważany za zaginiony.
Cmentarz ewangelicki założony w 2 połowie XIX wieku ulokowany jest na wschodnim krańcu wioski. Położony na południe od Lipnicy w lesie. Las ten leży obok szklarni we wsi Żerków. Powierzchnia 0,51 ha. Najstarszy znaleziony grób z 1854 roku.
Zabudowa miejscowości
Ten nowy budynek wyznacza dokładne miejsce po rozebranej w latach powojennych szkole.
Archiwalne widokówki i zdjęcia
Historische Ansichtskarten und Fotos
Żerków
Wieś, niegdyś rzędówka, dziś wielodrożnica z zespołem dworskim, położona na
Wysoczyźnie Rościsławickiej, 4,5 km na pn.-zach. od Brzegu Dolnego, na wys. 128-
140 m n.p.m.
Najstarsza wzmianka historyczna pochodzi z dokumentu z 1304 r., pod nazwą Gross
Sirchaw, gdzie wymieniono ją jako własność Cystersów z Lubiąża. W 1568 r.
klasztor wydzierżawił ją, a w 1593 r. sprzedał von Kanitzom.
W 1991 r. – 134 mieszkańców, 23 gospodarstw ponad 2 ha. We wsi sklep spożywczy,
przystanek PKS.
Zespół pałacowo-dworski, powstał w wyniku rozbudowy dawnego folwarku przez
Kockritzów na siedzibę rycerską w XVII w., kolejno przez Haugwitzów w XVIII w. i
znów przez Kockritzów. w XIX w.
Pałac z 1791 r. barokowy, rozbudowany w XIX w., trzyskrzydłowy, na rzucie „C”,
jednopiętrowy, podpiwniczony, murowany, tynkowany, na cokole z kamienia polnego
i cegły. Dach na korpusie czterospadowy łamany, na skrzydłach trójspadowe,
owalne lukarny. Gzyms międzykondygnacyjny i wieńczący. Część otworów obramowana.
W fasadzie klasycystyczny portyk na jońskich kolumnach, zwieńczony tympanonem,
ze sztucznego kamienia. Strop nad piwnicą i parterem żelbetonowy, nad piętrem
drewniany. Obiekt zdewastowany, obecnie trwa remont.
Oficyna dworska z poł. XVIII w., przebudowana w pocz. XX w., jednopiętrowa z
mieszkalnym poddaszem, murowana, tynkowana. Dach dwuspadowy, wystające mury
szczytowe. Dawny spichlerz z pocz. XX w., dziś budynek mieszkalno-gospodarczy,
jednopiętrowy, z dwoma kondygnacjami strychu, murowany, tynkowany, dach
dwuspadowy ze szczelinami, wystające mury szczytowe. Obora z częścią mieszkalną
z pocz. XX w., murowana, tynkowana. Dach dwuspadowy z prostymi lukarnami pod
daszkami pulpitowymi, z wystającymi murami ogniowymi. Stodoła z pocz. XX w.,
murowana, dach dwuspadowy. Budynek mieszkalno-gospodarczy z pocz. XX w.,
parterowy, murowany, tynkowany, dach dwuspadowy z wystającymi murami ogniowymi.
Gzyms międzykondygnacyjny i podokapowy.
Park o pow. ok. 4 ha, założony ok. 1840 r., z zachowaniem wcześniejszej alei
lipowej prowadzącej w kierunku sąsiedniego wzgórza. Drzewa w wieku ponad 200 lat
i późniejsze dosadzania. W drzewostanie parku: buk pospolity, dąb szypułkowy,
głóg jednoszyjkowy, grusza, jesion wyniosły, kasztanowiec biały, klon jawor i
pospolity, lipa drobnolistna, olsza czarna, robinia akacjowa, sosna wejmutka,
świerk pospolity, topola biała, wierzba biała.
Obok pałacu rośnie lipa drobnolistna w wieku ok. 350 lat, o obw. 620 cm, wys. 25
m. W parku rośnie buk pospolity w wieku ok. 150 lat o obw. 375 cm, wys. 27 m.
Stodoła w zagrodzie nr 3, ok. 1900 r., szachulcowa uzupełniana murem, góra
szczytów szalowana, dach dwuspadowy.
Dom nr 11 z ok. 1900 r., parterowy z mieszkalnym poddaszem, murowany, tynkowany,
dach dwuspadowy z wystającymi murami szczytowymi. Gzyms
międzykondygnacyjny i podokapowy. Od pn. dobudowany budynek gospodarczy.
W zagrodzie nr 12 są dwa budynki mieszkalno-gospodarcze, niegdyś wchodzące w
skład folwarku. Z 1905 r., parterowy z użytkowym strychem, murowany, tynkowany,
dach dwuspadowy. Gzyms międzykondygnacyjny i podokapowy. Część okien strychu
zamknięta łukiem odcinkowym, nadproża z klińców. W szczycie płycina z napisem
„MX 1905″. Drugi z 1906 r., parterowy z wysokim strychem, murowany, parter
tynkowany, dach dwuspadowy. Gzyms międzykondygnacyjny i podokapowy. W szczycie
płycina z napisem „M.K. 1906″.
Dom nr 13 z 1910 r., jednopiętrowy z poddaszem, podpiwiniczony, murowany,
tynkowany, cokół z cegły licówki. Dach naczółkowy, gzyms podokapowy. Od ulicy na
piętrze płycina z zatartym napisem.
Stodoła w zagrodzie nr 15 z ok. 1900 r., szachulcowa, na podmurówce z kamienia
polnego, szczyty u góry szalowane, dach dwuspadowy.
Kapliczka domkowa z pocz. XX w., naprzeciw zagrody nr 15, murowana, tynkowana,
daszek dwuspadowy zwieńczony drewnianym krzyżem. We wnętrzu figurka Matki
Boskiej. Ogrodzona drewnianym płotem. Kapliczka została wybudowana ponownie w
2004r, powstałą w miejscu starej kapliczki.
Stodoła w zagrodzie nr 16, ok. 1900 r., szachulcowa, dach dwuspadowy.
Zagroda nr 19, ok. 1900 r. Dom parterowy z mieszkalnym poddaszem, murowany,
tynkowany, dach dwuspadowy. Gzyms międzykondygnacyjny i podokapowy. Stodoła,
szczyty murowane, ściany wzdłużne szachulcowe, na podmurówce z cegły, dach
dwuspadowy.
Dom nr 21/23, dawny czworak dworski z pocz. XX w., jednopiętrowy,
podpiwniczony, murowany, tynkowany, dach dwuspadowy. Lizeny oraz gzyms
międzykondygnacyjny i podokapowy z cegły licówki. Na parterze w części sklep
spożywczy.
Stodoła w zagrodzie nr 27 z pocz. XX w., szachulcowa, na cokole z kamienia
polnego łamanego, szczyty u góry szalowane, dach dwuspadowy.
Dom nr 30 z pocz. XX w., jednopiętrowy, murowany, tynkowany, dach dwuspadowy,
wystające mury szczytowe, gzyms podokapowy.
Dąb szypułkowy w wieku ok. 250 lat o obw. 460 cm, wys. 18 m, rośnie po pn.
stronie drogi do Łososiowic ok. 150 m od zabudowań wsi.
Sosna pospolita w wieku ok. 120 lat o obw. 310 cm, wys. ok. 25 m, rośnie przy
drodze do Radecza na skrzyżowaniu z drogą leśną ok. 300 m na wsch. od wsi. Po
drugiej stronie drogi rośnie robinia akacjowa w wieku ok. 150 lat o obw. 425 cm,
wys. 25 m.
tekst źródłowy:
POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO-KRAJOBRAZOWE Oddział Wrocławski
Irena Kozioł
Jerzy Załęski
Wrocław 1992
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl