Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Jabłonów - powiat żagański
vor 1945 Schönbrunn - Kreis Sprottau
Gotycki kościół p.w. św. Andrzeja.
Zwieńczenie bramy w okalającym kościół murze, okno kruchty oraz pusty plac w otoczeniu kościoła, będący przez stulecia cmentarze.
Kolumna z kamienną rzeźbą Piety z 1694 roku.
Barokowy "dwór opata" należący do 1810 roku do żagańskiego opactwa augustianów. Nad wejściem głównym rokokowy kartusz herbowy. Po roku 1810 dwór stanowił siedzibę wielu dzierżawców utworzonego tu majątku.
Barokowa kaplica pasyjna zbudowana w XVIII wieku.
kościół p.w. św. Andrzeja, pamiątkowa płyta, dom w miejscowości oraz kamienna kolumna.
Barokowy dwór oraz zabudowa gospodarcza dawnego majątku.
Autor fotografii Eckhard Huth z Drezna.
Archiwalne widokówki i zdjęcia
Historische Ansichtskarten und Fotos
Jabłonów - Dwór
Miejscowość
Jabłonów leży przy drodze lokalnej, prowadzącej z Jelenina do Brzeźnicy. Od
północnego wschodu otacza dwór podwórze gospodarcze, a od północnego zachodu
szczątkowo zachowany park.
Pierwsza wzmianka na temat wsi pochodzi z połowy XIII wieku. Stała się wówczas
donacją dla zakonu augustianów uczynioną przez książąt żagańskich i pozostawała
w ich rękach do czasu sekularyzacji. Pod koniec XVII wieku zbudowano barokową
rezydencję dla opata żagańskiego. Tuż obok postawiono obszerny budynek pełniący
rolę kuchni. W 1752 roku dwór poddano remontowi. Zapewne w 2. poł. XVIII wieku
założono park krajobrazowy. W 1810 roku nastąpiła kasata zakonu augustianów, a
pozostające w ich rękach majątki przeszły pod zarząd domen królewskich. Majątek
w Jabłonowie do 1945 roku był własnością państwa pruskiego, wydzierżawianą
poszczególnym urzędnikom królewskim. W 2. poł. XIX wieku, kiedy zarządzał nim
von Sametzki, nastąpiła dobudowa skrzydła zachodniego. Po nim, do roku 1945,
rezydował w Jabłonowie Maxymilian Kinitz.
Dwór zbudowany został na planie prostokąta z aneksem od zachodu. Jest to budowla
murowana, tynkowana, częściowo podpiwniczona, zamknięta dachem mansardowym,
krytym dachówką ceramiczną karpiówką. Elewacja frontowa, południowa jest
ośmioosiowa, z czego trzy osie zachodnie przypadają na część rozbudowaną w 2.
poł. XVIII wieku. Z pozostałych pięciu osi trzy środkowe są lekko zryzalitowane
i podkreślone w partii dachu trójkątnym naczółkiem. Naroża całej fasady oraz
pozornego ryzalitu urozmaicają wyrabiane w tynku pasy boniowań. Trzecią oś od
strony zachodniej zajmuje w przyziemiu wejście do wnętrza poprzedzone wyżej
balkonem. Pierwotne, główne wejście mieściło się w osi środkowej partii
zwieńczonej tympanonem. Obecnie także jest ono czytelne, choć nie pełni swojej
dawnej funkcji. Jest to otwór zamknięty półkoliście, obwiedziony gładką opaską.
Nad wejściem widoczny jest kartusz z herbem opackim i datą „1752”. Z zachowanej
fragmentarycznie stolarki drzwiowej można przypuszczać, że była dwuskrzydłowa,
ramowo-płycinowa z półkolistym nadświetlem podzielonym wachlarzowo ułożonymi
szprosami. Podziały horyzontalne dworu wyznaczają cokół, gzyms
międzykondygnacyjny oraz szeroki pas gzymsu wieńczącego. Obecnie wejście do
dworu znajduje się od strony podwórza, w trzeciej osi zachodniej przyziemia.
Elewacja północna jest siedmioosiowa, niesymetryczna, mieszcząca wejścia w osi
trzeciej i siódmej. Dodatkowo oś trzecia od zachodu podkreślona została w partii
dachu małą wystawką zamkniętą trójkątnym daszkiem. Oprócz okien podziały pionowe
wyznaczają także boniowane pasy narożne oraz międzyokienne. Gzyms
międzykondygnacyjny w partii dobudowanego skrzydła założony został nieco wyżej
niż w pozostałej części tej elewacji. Otwory okienne są – tak jak i w fasadzie –
prostokątne, otoczone gładkimi opaskami. Elewacja wschodnia jest czteroosiowa.
Dwie osie środkowe w formie pseudoryzalitu zamyka w partii dachu trójkątny
naczółek przepruty owalnym otworem doświetlającym i wentylującym poddasze.
Naroża elewacji oraz psedoryzalitu otrzymały pasowe boniowania. Otwory okienne
są prostokątne, opracowane analogicznie jak w fasadzie. Elewacja wschodnia jest
dwuosiowa, utrzymana w charakterze całego obiektu. Starsza część dworu opata
jest dwutraktowa, posadowiona nieco niżej niż część dobudowana w połowie XVIII
wieku. Parter oprócz korytarza, składał się pierwotnie z siedmiu sal,
podzielonych współcześnie na mniejsze lokalności. Klatka schodowa mieści się w
korytarzu biegnącym w części dobudowanej. Na piętro prowadzą drewniane schody z
podestem i tralkową balustradą. Część dobudowana jest trójtraktowa i składa się
generalnie z trzech dużych sal. W obiekcie nie zachował się pierwotny wystrój
ani wyposażenie wnętrz.
Po II wojnie światowej dobra zostały przejęte przez Skarb Państwa w zarządzie
PGR. Od początku lat 90. XX wieku administratorem została Agencja Własności
Rolnej Skarbu Państwa, a obecnie stanowi własność prywatną.
Izabela Ciesielska
Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl