Dolny Śląsk - dziedzictwo przeszłości utrwalone w zabytkach
Niederschlesien - die Erbschaft der Vergangenheit in Denkmälern verewigt
Lower Silesia - inheritance of the past in remains
Kolesin - powiat zielonogórski
vor 1945 Goltzen - Kres Züllichau-Schwiebus
Dwór w Kolesinie, brama prowadząca do dawnego majątku oraz fragment jego zabudowy.
Autor fotografii Eckhard Huth z Drezna.
Archiwalne widokówki i zdjęcia
Historische Ansichtskarten und Fotos
Kolesin - Dwór
Dwór w Kolesinie
(dawny Goltzen) usytuowany jest w południowej części wsi, w zespole
dworsko-parkowo-folwarcznym. Budynek dworu stanowi element dominujący całego
założenia, po którego północnej stronie rozciąga się park, a po stronie
południowej, wokół czworobocznego dziedzińca, znajdują się zabudowania
folwarczne, m.in. dawna stajnia i kuźnia (od wschodu), obora (od południa),
budynki dawnej gorzelni oraz obór (od zachodu), zaś zewnętrzną pierzeję
zachodnią tworzą, sąsiadujące z nimi równolegle: budynek mieszkalny oraz
stodoła.
Najstarsza wzmianka o dobrach w Kolesinie, pochodzi z 1582 roku, kiedy należały
do rodziny von Kalckreuth. W 1725 roku właścicielem majątku został ród von
Stosch, posiadający wtedy majątek w Starym Kisielinie. Od 1870 roku dobrami
zarządzała rodzina von Fuchsów, a w 1929 roku stały się własnością Ignatzego
Savrazina z Berlina. Po II wojnie światowej majątek był własnością Skarbu
Państwa. W latach 50. XX wieku utworzono z dóbr kolesińskich PGR. W 1995 roku
dwór wszedł do zasobu Agencji Własności Skarbu Państwa, zaś od 1998 roku
stanowi własność prywatną.
Nie znamy daty wzniesienia dworu, jego fundatorów, ani budowniczych. W
dotychczasowej literaturze przyjmuje się, że powstał w początkach XIX wieku
wraz całym założeniem folwarcznym, jednak analiza układu kompozycyjnego
założenia oraz architektura obiektu wskazują na jego wcześniejszy rodowód.
Założenie, w którym dwór zamyka jedną pierzeję podwórza, otoczonego z
pozostałych trzech stron zabudowaniami folwarcznymi wskazuje na jego
wcześniejszą genezę (XVI i XVII wiek). W związku z tym, iż obiekt posiada cechy
typowe dla baroku, a najstarsze drzewa w parku datuje się na ok. 250 lat, można
założyć, że dwór powstał w 1. poł. XVIII wieku, staraniem rodziny von Stosch. W
2. poł. XIX wieku przeprowadzone zostały znaczne prace remontowe we dworze.
Wykonano nową stolarkę drzwiową oraz kominek, przebudowano schody w trakcie
frontowym sieni i wykonano drugie w trakcie tylnym. Prawdopodobnie dodano wtedy
również neoklasycystyczny ganek kolumnowy (nie zachowany).
Barokowy dwór w Kolesinie, wzniesiony w konstrukcji murowanej, założony na
planie prostokąta, jest budynkiem parterowym z użytkowym poddaszem, w części
podpiwniczonym. Obiekt nakryty jest dachem mansardowym z wolim okiem w połaci.
Bryła zróżnicowana została przez pozorny ryzalit, podwyższony facjatką o
trójkątnym szczycie, podkreślonym profilowanym gzymsem. Facjatkę nakrywa
dwuspadowy daszek, kryty dachówką karpiówką. Narożniki pseudoryzalitu i facjatki
zostały ujęte lizenami. Po obu stronach facjatki znajdują się pojedyncze
wystawki okienne, zwieńczone daszkami jednospadowymi o falistej linii.
Horyzontalne podziały w elewacjach podkreśla wydatny cokół i profilowany gzyms,
który w elewacjach frontowej i tylnej jest koronujący, natomiast w elewacjach
bocznych oddziela partię poddasza od parteru. Opaski okienne zostały zastosowane
jedynie w otworach okiennych pseudoryzalitu. Z oryginalnego wystroju zachowały
się m.in.: rozetka z liśćmi akantu w jadalni, dekoracja sztukatorska w formie
fasety i kominek w dawnym salonie-gabinecie. Przetrwała także posadzka z cegły
i polnych kamieni w piwnicach oraz częściowo wewnętrzna stolarka drzwiowa.
W latach 70. XX wieku wykonano remont kapitalny budynku, w czasie którego
przełożono pokrycie dachowe, wymieniono stolarkę drzwiową oraz okienną, całość
pokryto nowymi tynkami. Od 1999 roku przeprowadzono remont, skuwając tynki
wewnętrzne, wymieniając zniszczone elementy więźby dachowej i pokrycie dachowe
(na dachówkę karpiówkę). Ponadto założono nowe opierzenia i rynny, przemurowano
ścianę tylną, zainstalowano instalację odgromową.
Elżbieta Liczner
Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"
Śląsk - Dolny Śląsk - Schlesien - Niederschlesien - Silesia - Zabytki Dolnego Śląska
Będę wdzięczny za wszelkie informacje o historii miejscowości, ciekawych miejscach oraz za skany archiwalnych widokówek lub zdjęć.
Wenn Sie weitere Bilder oder Ortsbeschreibungen zu dem oben gezeigten Ort haben sollten, wäre ich Ihnen über eine Kopie oder einen Scan sehr dankbar.
Tomasz Mietlicki e-mail - itkkm@o2.pl