Wczesne średniowiecze

Gród plemienny

Gród piastowski

 

Gród plemienny

 

 

 

Wczesnośredniowieczny gród plemienny, znajdował się na północnym brzegu Odry w pobliżu ujścia Baryczy. Na terenie dzisiejszych "Pawich Oczek" można zlokalizować niewielkie wypiętrzenie terenu. To miejsce w którym w IX wieku Dziadoszanie założyli swój gród. 

Należał on do jednych z najważniejszych grodów w sieci dwudziestu, jakie posiadało to plemię. Nie znamy dokładnie jego wyglądu, gdyż nie przeprowadzono jeszcze szczegółowych badań archeologicznych. Na podstawie pozyskanego materiału z badań sondażowych wiadomo, że na północ od grodu istniała osada, która wraz z grodem stanowiła zespół osadniczy. 

Gród miał znaczenie militarne, gdyż strzegł znajdującego się tu brodu, ale także był ośrodkiem gospodarczym, ponieważ położony był na szlakach handlowych. Od południa osłonięty był korytem Odry, od północy starorzeczami, natomiast od wschodu - ujściem Baryczy. Dziadoszanie to jedno z większych plemion śląskich. 

Obszar zajmowany przez rozciągał się: od północy - północna krawędź pradoliny Odry, dochodząc do Rowu Krzyckiego; od wschodu - dolina Baryczy oraz Obniżenie Ścinawskie; od południa - okolice źródeł rzeki Rudnej, wzdł. dolnej Szprotawy do Bobru w okolicach Iławy; od zachodu - wzdł. Bobru i na linii Nowa Sól, Kożuchów, Rudziny. Razem - ponad 3 000 km2


Plemię Dziadoszan zostało podbite przez Polan pod koniec X wieku. Odtąd Głogów wszedł w granice państwa Polskiego.

powrót

Gród piastowski

Po przyłączeniu terytorium Dziadoszan do państwa Polskiego, zburzono stary gród i wybudowano nowy, na Ostrowie Tumskim, w miejscu, gdzie dzisiaj wznosi się kolegiata głogowska. W widłach Odry i Baryczy, otoczony licznymi rozlewiskami stanowił bardzo trudny obiekt do zdobycia. Jego rola była bardzo ważna, o czym przekonamy się w dalszej części. 

Gród strzegł przeprawy przez Odrę a dalej drogi do wnętrza kraju. Pod wały głogowskiego grodu kilkakrotnie podchodziły wrogie wojska. Podczas wojen polsko - niemieckich za czasów Bolesława Chrobrego, wojska Henryka II dwukrotnie najeżdżały Głogów. PO raz pierwszy w 1010 roku a następnie w 1017. Za każdym razem, widząc silnie ufortyfikowana twierdzę, odstępowano od jej zdobywania. 

Najbardziej znanym, opisanym w kronikach wydarzeniem, była obrona Głogowa w 1109 roku. Wojska Henryka V, podczas najazdu na Polskę, próbowały zdobyć gród. Załoga jednak, pomimo potęgi i przeważającej liczby wroga nie poddała grodu, poświęcając przy tym swoje dzieci, podstępnie wykorzystanych przy zdobywaniu twierdzy. 

W 1157 roku, podczas najazdu Fryderyka Barbarossy, grodzianie, stosując taktykę spalonej ziemi, podpalili gród, aby wróg nie miał miejsca wytchnienia. Po tych wydarzeniach, gród został odbudowany i dalej pełnił swoją rolę. 

O potędze i znaczeniu głogowskiego grodu świadczyć może to, że był on siedzibą kasztelani oraz marchii. Fakt, że często przebywali w nim Królowie świadczy o bezpieczeństwie, jaki gwarantował, dzięki swemu położeniu i ufortyfikowaniu. 

Wg. kronik Galla Anonima, gród był dwuczłonowy, jednak jak dotąd archeologom udało się odnaleźć i przebadać tylko jedną część, najprawdopodobniej podgrodzie. Miało kształt owalny, jego wymiary to długość -114 m i szerokość - 81 m. Otaczający wał posiadał u podstawy 12 m i był wysoki na ok. 8 m. Zbudowany został w konstrukcji zrębowej z trzech części: zewnętrzne lica tworzyły belki ułożone na zrąb a wnętrze wypełniał piasek. Podgrodzie było gęsto zaludnione. W trakcie prac odkryto fundamenty kościoła romańskiego, pochodzące z XII wieku.

powrót