Strona główna: http://www.niederschlesien.info

Hauptseite: http://www.niederschlesien.info

Sułów Wielki - powiat górowski

vor 1945 Gross Saul - Kreis Guhrau

Sułów Wielki
Gross Saul (1490, 1787, 1845).

Historyczna nazwa miejscowości ma charakter patronimiczny i została utworzona od staropolskiego imienia Suła.

Najwcześniejsza wzmianka o Sułowie Wielkim pochodzi z 1490 r., z dokumentu wystawionego przez księcia Konrada Białego, który podarował braciom Albrechtowi i Baltazarowi Sobke z Sułowa Wielkiego w dziedziczne posiadanie miasto Wąsosz. Nie posiadamy informacji do kiedy miejscowość należała do rodziny Sobke. Jednak po jej wygaśnięciu Sułów stał się własnością książęcą. Wzmianka z 1490 r. mówi o tym, że dobra były już podzielone na Sułów Mały i Sułów Wielki.
W 2 poł. XVIII w. miejscowość wchodziła w skład domeny królewskiej w Wąsoszu. Na jej terenie odnotowano kościół ewangelicki z plebanią, szkołę, 2 domy gminne. Ponadto 10 kmieci, 1 zagrodnika, 2 wolnych od pańszczyzny, 5 chałupników, 5 rzemieślników oraz 163 mieszkańców.
Około poł. XIX w. Sułów Wielki posiadał 27 domów, wolne sołectwo, szkołę i kościół ewangelicki z dobrami parafialnymi, 2 wiatraki, 166 mieszkańców, w tym 4 rzemieślników i 1 kramarza. Rozwój wsi przebiegał w oparciu o gospodarkę rolno - hodowlaną oraz w niewielkim stopniu rzemiosło na lokalne potrzeby.
Kościół został wzniesiony w latach 1656 - 1673 w dawnym centrum wsi, na miejscu poprzedniego, jako protestancki dom modlitwy. Jest założeniem opartym na planie krzyża greckiego z kwadratową wieżą przylegającą do korpusu od zachodu, konstrukcji szachulcowej.
W 1937 r. dobra były podzielone pomiędzy 4 prywatnych właścicieli: Gustava Franzke, Wilhelma Graeser, Paula Schwenber i Kurta Remmler, do którego należała największa część o powierzchni 107,5 ha.
Miejscowość położona jest pomiędzy Górą a Wąsoszem, przy odgałęzieniu drogi łączącej Górę Śląską z Rawiczem. Pierwotnym rozplanowaniem miejscowości był układ placowy. Centrum stanowił plac, na którym usytuowany był kościół otoczony cmentarzem oraz budynek plebani. Rozwój przestrzenny miejscowości postępował w kierunku wschodnim.

Wykaz zabytków architektury i budownictwa
Kościół par. p.w. św. Piotra i Pawła, 2 poł. XVII, wpisany do rejestru zabytków dn. 30.06.1961 pod nr 898
Plebania, obecnie dom mieszkalny, 1869
Szkoła podstawowa, pocz. XX
Dom mieszkalny, nr 20, k. XIX
Dom mieszkalny, nr 23, k. XIX

Charakterystyka istniejącej zabudowy

SUŁÓW WIELKI – mała wieś na północnym krańcu gminy, przy granicy z gminą Góra. Zabudowa luźna, nieregularna. Większość zagród położona przy wiejskiej drodze przebiegającej równoleżnikowo. W centrum wsi znajduje się niewielkie oczko wodne urozmaicające krajobraz wiejski. Budynki w większości sprzed 1945 roku, parterowe z dachami dwuspadowymi krytymi dachówką ceramiczną. Budynki gospodarcze mają najczęściej ściany nieotynkowane, zbudowane z czerwonej cegły. W zachodniej części wsi znajduje się zabytkowy kościół z XVIII wieku o konstrukcji „muru pruskiego” , z dachem pokrytym drewnianym gontem. Do kościoła prowadzi droga utwardzona kamiennym brukiem.