Strona główna: http://www.niederschlesien.info

Hauptseite: http://www.niederschlesien.info

Kargowa - powiat zielonogórski

vor 1945 Unruhstadt - kres Züllichau-Schwiebus

Kargowa - Pałac

Pałac w Kargowej położony jest w północno-wschodniej części miejscowości. Jest on elementem dominującym założenia, w skład którego wchodzą: oficyna, budynki gospodarcze, spichlerz oraz park położony na południe od pałacu.

Najstarsza wzmianka o Kargowej (daw. Unrugowo, niem. Unruhstadt) pochodzi z 1360 roku. Pierwszym znanym właścicielem Kargowej jest ród Kottwiczów, władający nią od początków XV wieku. W XVI wieku Kargowa przeszła w ręce rodu Żychlińskich, którego pierwszy przedstawiciel – Stanisław, poświadczony jest źródłowo w „Złotej księdze szlachty polskiej”. W 1641 roku dobra kargowskie od Wojciecha Żychlińskiego nabył Jerzy Unruh. W 1661 r. król Jan Kazimierz, uznając zasługi Krzysztofa Unruha, nadał mu prawo do założenia miasta. Plan nowego założenia miejskiego, które miało zwać się Unrugowo (nazwa nie przyjęła się), wytyczono między Kargową Dolną i Górną. Wzorowany był zapewnie na Bojanowie, zbudowanym przez Macieja Bojanowskiego, męża Ewy z Unruhów, siostry Krzysztofa. Z Krzysztofem Unruhem wiąże się budowa reprezentacyjnego pałacu, zrealizowana w końcu XVII wieku. Z przekazów ikonograficznych wynika, iż był on dwukondygnacyjny, na planie prostokąta, połączony z ogrodem oraz dziedzińcem z dwoma budynkami. W 1740 roku w dożywotnie posiadanie przejął Kargowę król August II Mocny, który był zainteresowany stworzeniem w niej bazy wojskowej. W związku z tym planował gruntowną rozbudowę miejscowości, w tym również założenia pałacowego. Autorstwo pierwszych projektów pałacu przypisywane jest K.F. Poppelmannowi. Natomiast autorem projektu z 1731 roku był prawdopodobnie J.K. Knöffel. Rozbudowa pałacu w Kargowej trwała w latach 1731-1733. Prace budowlane prowadzone były na wielką skalę, zatrudniono wielu wykonawców, w tym m.in. rzeźbiarza K. Kirchnera. Do 1733 roku rozbudowano starą siedzibę Unruhów oraz wzniesiono stumetrowej długości pałac królewski i cztery budynki koszarowe. Prace budowlane przerwała śmierć króla Augusta II oraz wybuch wojny sukcesyjnej o tron Polski. W 1735 roku w czasie działań wojennych nowo wybudowane założenie zostało zniszczone. Splądrowany i spalony pałac Unruhów odbudowano, znacznie jednak upraszczając jego formę architektoniczną, bez dekoracji elewacji i wystroju wnętrz. Elementy budowli określanej jako pałac królewski mogą znajdować się w budynku obecnej stajni–obory (wschodnia strona dziedzińca). Rodzina Unruhów związana była z Kargową do 1837 roku, gdy miasto przeszło na własność państwa pruskiego. W okresie międzywojennym pałac należał do rodziny Richterów. W 1945 roku majątek kargowski przeszedł na własność Skarbu Państwa i był użytkowany przez PGR. W chwili obecnej obiekt jest nieużytkowany.

Barokowy pałac w Kargowej założony został na rzucie litery „U”. Jest budowlą dwukondygnacyjną, podpiwniczoną, nakrytą dachami czterospadowymi, z których ten nad skrzydłem głównym jest podwyższony. W elewacji frontowej znajduje się trójuskokowo wklęsły ryzalit w którym umieszczono wejście główne, poprzedzone jednobiegowymi schodami. Ryzalit został rozczłonkowany w przyziemiu półkolumnami i pilastrami i zwieńczony faliście łamanym szczytem. Analogicznie do niego w elewacji tylnej został umieszczony ryzalit, zwieńczony trójkątnym szczytem. Elewacje na narożach opięte pilastrami, zostały przeprute prostokątnymi oknami ujętymi opaskami. W piwnicy zachowały się relikty dawnego pałacu Unruhów (sklepienia kolebkowe). Z historycznego wyposażenia zachowały się: trzy barokowe kominki, sztukateria sufitów, żelazne drzwi w piwnicy.

W latach 60. XX wieku przeprowadzono remont pałacu przez PGR, w czasie którego zakłócono układ wnętrz w jego centralnej części. W początkach XXI wieku wymieniono pokrycie dachowe. Obecnie pałac stanowi własność prywatną.

Elżbieta Liczner
Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego"