Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(Nowa strona: Kategoria:Średniowiecze Kategoria:Kultura i oświata =Jan archidiakon głogowski= Duchowny, sławny lekarz i uczony, autor dzieła o zarazie. Urodził się w Głogowie około...) |
|||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
J. Jankowski, ''Historia medycyny średniowiecznej w Polsce'', Wrocław 1988; ''Wybór tekstów źródłowych do dziejów medycyny polskiej'', Kraków 1983.</small> | J. Jankowski, ''Historia medycyny średniowiecznej w Polsce'', Wrocław 1988; ''Wybór tekstów źródłowych do dziejów medycyny polskiej'', Kraków 1983.</small> | ||
| - | ''Jerzy Jankowski'' [EZG z. 11, 1994 - '''''Jan archidiakon głogowski'''''] | + | '''Jerzy Jankowski''' [EZG z. 11, 1994 - '''''Jan archidiakon głogowski'''''] |
Aktualna wersja
Jan archidiakon głogowski
Duchowny, sławny lekarz i uczony, autor dzieła o zarazie.
Urodził się w Głogowie około 1300 r. Medycynę studiował na jednym z uniwersytetów włoskich, prawdopodobnie w Padwie lub Bolonii. W 1354 r. posługiwał się już tytułem magistra, a w 1377 – doktora medycyny. Był archidiakonem w Głogowie i kanonikiem św. Krzyża we Wrocławiu. Zmarł prawdopodobnie w latach 80. XIV wieku.
Archidiakon Jan jest autorem pierwszej polskiej rozprawy epidemiologicznej, zatytułowanej Causae et sigma pestilentiae et summa remedia contra ipsam, w której sformułował własne poglądy na pochodzenie dżumy: „Pierwsza przyczyna polega na nadpsutym powietrzu i to podwójnie, albo w jakości, albo w substancji. Drugą przyczyną zarazy jest, kiedy powiew wiatrów przynosi szkodliwe wyziewy z miejsc cuchnących i z otchłani, kiedy wiatr przynosi smród ze zwłok zamordowanych w rzeźniach. Trzecia przyczyna wywodzi się z cuchnącej wody i zakażonej przez jakieś przedmioty ustawione nad wodą, które psują powietrze, a w szczególności tam, gdzie składa się len albo konopie, co w najwyższym stopniu zabija ludzi. Główne przyczyny zarazy to planety i inne ciała niebieskie, podnoszące wyziewy korzystne i szkodliwe, które zakłócają powietrze i psują je.” Rozprawę Jana wydał z rękopisu Karl Sudhoff w 1916 r. w „Archiv für Geschichte der Medizin”.
Niektórzy historycy medycyny utożsamiają Jana archidiakona głogowskiego z Janem licencjatem medycyny, autorem rozprawy De causa signis curris et preseruacionibus pestilencie oraz magistrem Janem z Polski autorem rozprawy Practica brevis sanitatis conservande, chociaż nie wydaje się to słuszne. Jan licencjat napisał swoją rozprawę w latach 60. XIV w., kiedy Jan archidiakon posługiwał się już tytułem magistra, podczas gdy traktat Practica brevis powstał pod koniec XIV w., prawdopodobnie już po śmierci Jana archidiakona. Wielce prawdopodobnym jest natomiast iż napisał on anonimowy traktat o profilaktyce i zachowaniu zdrowia zatytułowany Nova vinea seu sanitatis custodia, który zawarty jest w Kodeksie Biblioteki Jagiellońskiej nr 821 i Kodeksie Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu nr III F 20.
Literatura:
A. Bednarski, Materiały do dziejów medycyny polskiej w XIV i XV stuleciu, Kraków 1939;
A. Birkenmajer, Astronomowie i astrologowie śląscy w wiekach średnich, Katowice 1937;
F. Giedroyć, Źródła biograficzno-bibliograficzne do dziejów medycyny w dawnej Polsce, Warszawa 1911;
J. Jankowski, Średniowieczne tradycje dolnośląskiej medycyny [w:] „Człowiek – Populacja – Środowisko”, nr 22, 1987;
J. Jankowski, Historia medycyny średniowiecznej w Polsce, Wrocław 1988; Wybór tekstów źródłowych do dziejów medycyny polskiej, Kraków 1983.
Jerzy Jankowski [EZG z. 11, 1994 - Jan archidiakon głogowski]
