Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(Nowa strona: Kategoria:Obiekty wojskowe =Oderstellung (Pozycja Odry)= Na początku lat 20. XX w. dowództwo niemieckie zwróciło uwagę na Odrę, gdyż stanowiła ona doskonałą, naturalną p...) |
|||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
J. Bigos, Ł. Jabłoński, ''inwentaryzacja schronów bojowych systemu Oderstellung – rejon Biechów k. Głogowa'' (Maszynopis – 1993);<br> | J. Bigos, Ł. Jabłoński, ''inwentaryzacja schronów bojowych systemu Oderstellung – rejon Biechów k. Głogowa'' (Maszynopis – 1993);<br> | ||
J. Bigos, ''Oderstellung – rejon Cigacice'' (Maszynopis – 1993);<br> | J. Bigos, ''Oderstellung – rejon Cigacice'' (Maszynopis – 1993);<br> | ||
| - | J. Bigos, ''Ostatnie lata twierdzy Głogów 1918-1945'' (Maszynopis – 1993);<br> | + | J. Bigos, ''Ostatnie lata twierdzy Głogów 1918-1945'' (Maszynopis – 1993);<br> J. Miniewicz, B. Pietrzyk, ''Międzyrzecki Rejon Umocniony'', Warszawa 1993; <br> |
| - | J. Miniewicz, B. Pietrzyk, ''Międzyrzecki Rejon Umocniony'', Warszawa 1993; <br> | + | |
T. Rawski, ''Niemieckie umocnienia na ziemiach polskich 1919-1945'' [w:] Studia i materiały do historii wojskowości, t. XII, cz. 1, Warszawa 1966; <br> | T. Rawski, ''Niemieckie umocnienia na ziemiach polskich 1919-1945'' [w:] Studia i materiały do historii wojskowości, t. XII, cz. 1, Warszawa 1966; <br> | ||
M. Rogalski, M. Zaborowski, ''Fortyfikacje wczoraj i dziś'', Warszawa 1978. | M. Rogalski, M. Zaborowski, ''Fortyfikacje wczoraj i dziś'', Warszawa 1978. | ||
Aktualna wersja
Oderstellung (Pozycja Odry)
Na początku lat 20. XX w. dowództwo niemieckie zwróciło uwagę na Odrę, gdyż stanowiła ona doskonałą, naturalną przeszkodę dla ewentualnego nieprzyjaciela. Około 1927 r. rozpoczęto intensywne prace badawcze i studia terenowe. W 1928 r., po przeprowadzonym rozpoznaniu, zapadła decyzja dotycząca wybudowania linii umocnień nad Odrą, której pierwotna nazwa brzmiała: Festungsdienstelle-Breslau. Miała to być, obok Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego i Wału Pomorskiego jedną z głównych linii umocnień. Według początkowych planów Festungsdienstelle-Breslau miała się składać z około 780 obiektów. Miała ona chronić południowe obszary Niemiec przed ewentualnym atakiem polskich wojsk, nacierających w kierunku Wrocław – Wałbrzych, a także osłaniać koncentrację własnych wojsk. W tym samym roku rozpoczęto pierwsze prace nad Odrą. Polegały one na wstępnym lokalizowaniu obiektów, utwardzeniu dróg dojazdowych, wzmacnianiu wałów przeciwpowodziowych. Jednakże pierwsze prace o poważniejszym charakterze, również w Głogowie, rozpoczęły się dopiero w 1932 roku.
Budowano żelbetowe schrony bojowe i bierne w odległości około 10 - 50 m od rzeki. Były one sytuowane w różny sposób: przed wałem, na wale i za wałem przeciwpowodziowym, w odległości około 150 m od siebie. Grubość ścian zewnętrznych i stropodachu wynosiła średnio 1 metr. Schrony bojowe były wyposażone w różnego typu płyty pancerne, dzwony obserwacyjne oraz w półkopuły. Obiekty były uzbrojone w ckm-y i rkm-y. Wszystkie schrony były połączone ze sobą gęstą siecią okopów. Przedpole zostało usłane licznymi polami minowymi i zasiekami.
Około 1934 r. nastąpiło przemianowanie Festungsdienstelle-Breslau na Oderstellung. Prace fortyfikacyjne trwały do końca 1939 r., gdy III Rzesza przygotowywała się do wojny z Polską. Na skutek zwycięstw wojsk niemieckich w latach 1939-1941 nastąpiło przerwanie tych prac. Zostały one wznowione dopiero w połowie 1944 r. W tym właśnie roku, w Berlinie zapadła decyzja o wykorzystaniu Oderstellung wraz z nadodrzańskimi miastami, między innymi Głogowem i Wrocławiem, do obrony przeciwko nacierającym wojskom radzieckim. Wówczas wznowiono prace fortyfikacyjne. Budowano zapory przeciwczołgowe, okopy, ziemianki, magazyny, pola minowe, punkty obserwacyjne itp.
Mimo pokładanej przez Niemców nadziei Oderstellung nie spełniła oczekiwanej roli i nie zatrzymała wojsk radzieckich. Linia obronna Odry została stosunkowo szybko przełamana przez wojska I Frontu Ukraińskiego w dniu 23 I 1945 w rejonie Opola i Ścinawy, a 28 stycznia w rejonie Nowej Soli. Z tego też powodu oraz z faktu niedostatecznego uzbrojenia i braku odpowiedniej liczby żołnierzy, sztab wojskowy Festung Glogau zrezygnował z obsadzenia Oderstellung. Przed oblężeniem miasta obsadzono jedynie niewielką liczbę obiektów na linii Biechów – Głogów – Kanał Głogowski, gdy znajdowały się one w pasie obrony miasta. Większość z tych obiektów została zniszczona podczas oblężenia Głogowa. Pozostałe usunięto w okresie powojennym.
Literatura:
J. Bigos, Ł. Jabłoński, inwentaryzacja schronów bojowych systemu Oderstellung – rejon Biechów k. Głogowa (Maszynopis – 1993);
J. Bigos, Oderstellung – rejon Cigacice (Maszynopis – 1993);
J. Bigos, Ostatnie lata twierdzy Głogów 1918-1945 (Maszynopis – 1993);
J. Miniewicz, B. Pietrzyk, Międzyrzecki Rejon Umocniony, Warszawa 1993;
T. Rawski, Niemieckie umocnienia na ziemiach polskich 1919-1945 [w:] Studia i materiały do historii wojskowości, t. XII, cz. 1, Warszawa 1966;
M. Rogalski, M. Zaborowski, Fortyfikacje wczoraj i dziś, Warszawa 1978.
Krzysztof Motyl [EZG z. 18, 1994 - Twierdza Głogów – Oderstellung]
