Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(→Franciszkanie w Głogowie) |
(→Franciszkanie w Głogowie) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
=Franciszkanie w Głogowie= | =Franciszkanie w Głogowie= | ||
| - | [[Grafika:Franciszkanie.jpg|thumb| | + | [[Grafika:Franciszkanie.jpg|thumb|right|franciszkanów]] |
Zakon żebrzący założony na początku XIII w. przez św. Franciszka z Asyżu (1181-1226). W 1210 r. miał św. Franciszek zaledwie grupę uczniów i naśladowców, a w trzy lata po jego śmierci zakon rozszerzył się na wszystkie kraje Europy i liczył 32 prowincje. W Polsce franciszkanie pojawili się już w latach 30. XIII w., sprowadzeni przez księcia Henryka Pobożnego z Pragi czeskiej do Wrocławia (franciszkanie konwentualni, zw. minorytami). | Zakon żebrzący założony na początku XIII w. przez św. Franciszka z Asyżu (1181-1226). W 1210 r. miał św. Franciszek zaledwie grupę uczniów i naśladowców, a w trzy lata po jego śmierci zakon rozszerzył się na wszystkie kraje Europy i liczył 32 prowincje. W Polsce franciszkanie pojawili się już w latach 30. XIII w., sprowadzeni przez księcia Henryka Pobożnego z Pragi czeskiej do Wrocławia (franciszkanie konwentualni, zw. minorytami). | ||
Aktualna wersja
Franciszkanie w Głogowie
Zakon żebrzący założony na początku XIII w. przez św. Franciszka z Asyżu (1181-1226). W 1210 r. miał św. Franciszek zaledwie grupę uczniów i naśladowców, a w trzy lata po jego śmierci zakon rozszerzył się na wszystkie kraje Europy i liczył 32 prowincje. W Polsce franciszkanie pojawili się już w latach 30. XIII w., sprowadzeni przez księcia Henryka Pobożnego z Pragi czeskiej do Wrocławia (franciszkanie konwentualni, zw. minorytami).
Jeden z licznych klasztorów franciszkańskich ufundowany został w Głogowie. Ulokowany został w pasie nadodrzańskim, około 200 m na wschód od zamku, na terenie jurydyki książęcej. Z powodu braku źródeł historycznych początki fundacji i dalsze jej dzieje są słabo znane. Prawdopodobnie franciszkanie przybyli do Głogowa z wrocławskiego klasztoru św. Jakuba, ponieważ w tym czasie Wrocław miał największy ośrodek franciszkański i mógł wydelegować pewną grupę zakonników. Przemawia za tym też podobna forma budowy obu klasztorów. Pierwszą wzmianką historyczną o istniejącym klasztorze z kościołem św. Stanisława Biskupa podaje dokument wystawiony 15 IV 1257 przez księcia Konrada I głogowskiego, z odnotowaniem, że wydany został w klasztorze franciszkanów. Następna wzmianka pochodzi z 1261 r. W XIV i XV w. klasztor rozbudowany został o kolejne skrzydła, które utworzyły czworobok. W kompleksie znajdowały się także szkoła, plebania, dom wikariuszy i mansjonarzy. W 1533 r. klasztor opustoszał z powodu reformacji, a zabudowania przekazano radzie miejskiej. W następnym roku cesarz Ferdynand I przekazał opuszczony klasztor braciom obserwantom (zw. bernardynami - zreformowana gałąź franciszkanów, powstała w 1453 r.). Już w 1465 r. księżna Małgorzata Cylejska ufundowała im w Głogowie klasztor. W 1473 r. został on konsekrowany przez biskupa Rudolfa. Klasztor został jednak zburzony w 1488 r. przez Jan II Żagańskiego. Mnisi wybudowali następnie nową siedzibę na przedmieściu przed Bramą Polską. W 1569 r. zmarł ostatni franciszkanin-obserwant. Władze prowincji przekazały klasztor radzie miejskiej Głogowa, z zastrzeżeniem powrotu zakonników. W 1640 r. wrócili oni do Głogowa i ponownie objęli zniszczony kościół i klasztor. Po wojnie trzydziestoletniej został on odbudowany.
Głogowska placówka należała do prowincji czeskiej zakonu. Krypta kościoła franciszkanów stała się miejscem pochówku katolickiej szlachty i wysokich przedstawicieli władz księstwa. Wiele rodów było członkami Bractwa Dobrej Śmierci (Totenbrüderschaft), które miało swoją siedzibę i odprawiało nabożeństwa w przyklasztornej kaplicy. Bractwo ufundowało też Ołtarz Dobrej śmierci w kościele w Grodowcu. Po wcieleniu Śląska do monarchii Hohenzollernów w 1741 r., władze pruskie ograniczyły nabór nowych kandydatów, a 30 X 1810 edyktem sekularyzacyjnym Fryderyka Wilhelma III zakon został skasowany. Biblioteka klasztorna została włączona do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Zabudowania przeszły na skarb państwa. Przetrwały one do końca II wojny światowej, a po zniszczeniach wojennych 1945 r. zostały całkowicie rozebrane.
Literatura: Chrześcijaństwo w Polsce. Zarys przemian 966-1945, pr. zb. pod red. J. Kłoczowskiego, Lublin 1980; Encyklopedia KUL, t. V, pod red. L. Bieńkowskiego, Lublin 1989; J. Mularczyk, Kilka uwag w sprawie Franciszkanów głogowskich [w:] „Sobótka” , nr 4, 1974; T. Kozaczewski, Założenia franciszkańskie w Głogowie [w:] Ze studiów nad średniowiecznym Głogowem i Krosnem, pr. zb. pod red. S. Kowalskiego, Zielona Góra 1967; P. Gach, Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej i Śląska 1773-1914, Lublin 1984; W. Marschall, Geschichte des Bistums Breslau, Stuttgart 1980.
Ks. Aleksander Walkowiak [EZG z. 4, 1993 - Franciszkanie]
