Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria:Garnizon przed 1945 =Saperzy w Głogowie do roku 1945= Wojska inżynieryjne (popularnie: saperzy) - to rodzaj wojsk przeznaczonych do inżynieryjnego zabezpieczenia dział...)
Następna edycja →
Aktualna wersja
Saperzy w Głogowie do roku 1945
Wojska inżynieryjne (popularnie: saperzy) - to rodzaj wojsk przeznaczonych do inżynieryjnego zabezpieczenia działań wszystkich rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk, w tym fortyfikowania wskazanego obszaru. Na Śląsku pojawiły się dość wcześnie – wraz z rozwojem sztuki fortyfikacyjnej. Od 1652 r. byli to tzw. Landesingenieure, inżynierowie Habsburgów – Gründel, Maier, Marienberger, Kreus i Raussendorf. To oni wraz ze swoimi zespołami współtworzyli zręby nowoczesnej twierdzy do 1740 r.
Od 1741 r. na Śląsku, już pruskim, w twierdzach stacjonowały kompanie założonego przez inżyniera Corneliusa Walrave 49. pułku pionierów. W latach 1742-1748 zespół wojskowych inżynierów stacjonował w Głogowie celem opracowania programu przebudowy i rozbudowy twierdzy. Spis z 1787 r. wymienia również 4 minerów. Ten zespół w końcu XVIII w. uzupełniło komando pontonierów, jedno z trzech w armii. Oddział 29 żołnierzy pod dowództwem kapitana Modracha miał pod swoją pieczą 43 pontony.
W okresie francuskiej okupacji (XII 1806 - IV 1814), nad rozbudową umocnień pracowali francuscy inżynierowie-saperzy, którymi kierował m.in. płk Nempde. Duże zasługi położył dla rozbudowy fortyfikacji szef batalionu Louis Deluret. Zmarł w Głogowie 10 VIII 1813 i został pochowany w wale umocnień.
Po wojnach napoleońskich reformatorzy armii pruskiej utworzyli 9 dwukompanijnych oddziałów saperów. Jeden z nich trafił do głogowskiej twierdzy. W 1860 r. oddział osiągnął siłę batalionu z 4 kompaniami i otrzymał nazwę: dolnośląski batalion saperów nr 5. (Niederschlesische Pionierbattaillon Nr. 5). 1. kompania pod dowództwem kpt. Sandera wzięła udział w wojnie prusko-duńskiej o Szlezwik w 1864 r. Głogowscy pionierzy odznaczyli się podczas przeprawy wojska na wyspę Alsen. Saperzy 5. batalionu uczestniczyli we wszystkich wojnach Prus do 1918 r. Po powrocie z frontu I wojny św. część batalionu uczestniczyła jeszcze w walkach z powstańcami wielkopolskim o ustalenie granicy.
Od 1870 r. do 1914 r. w Głogowie stacjonowała również część 2. fortecznej kompanii saperów z batalionu nr 6. Od powstania Reichswehry w 1921 r. wśród głogowskich placówek wojskowych istniała komórka wojsk inżynieryjnych zajmująca się rozbudową umocnień. W Wehrmachcie powstała IV Inspekcja Forteczna (Festunginspection IV), której podlegały sztaby pionierów – miejscowy i w Opolu. Od 15 X 1939 funkcjonowała ona jako IV Dowództwo Pionierów Fortecznych (Festungs-Pionier-Kommandeur IV)
Od 1 X 1934 kontynuatorem tradycji głogowskich saperów był Batalion Pionierów (Pionier-Bataillon Glogau), który powstał na bazie kompanii 3. pruskiego batalionu saperów z Kostrzyna. Specjalizował się on w technikach przepraw. Dwie kompanie zmotoryzowane skoszarowane zostały w kazamatach Fortu Gwiazda, a dwie kompanie z taborem konnym w koszarach Beselera. Pierwszym dowódcą był ppłk Runie. 15 X 1935 batalion otrzymał numer 18 i został oddziałem saperskim legnickiej 18 Dywizji Piechoty. Uczestniczył aktywnie w kampanii wrześniowej budując m.in. przeprawy przez Wartę i Wisłę.
Odziały saperskie posiadały place ćwiczeń nad Odrą i przed Bramą Pruską. Obecny Park Słowiański nosił nazwę Lasku Pionierów (Pionierwäldchen). Na Ostrowie Tumskim znajdował się park środków przeprawowych. Jeden z obiektów został zniszczony w trakcie pożaru w 1890 r. Zakwaterowanie – koszary saperskie i magazyny - znajdowały się m.in. w Forcie Gwiazda i w Koszarach Saperów (Pionier-Kaserne) w starym klasztorze dominikanów. W 1908 r. rozpoczęto budowę koszar przy ul. Sikorskiego. Oddane do użytku w 1914 r., otrzymały nazwę Alsenkaserne. W 1934 r. jednostka saperska otrzymała budynek byłej Szkoły Wojennej nad Odrą i zajmowała go do 1945 roku.
W czasie wojny m.in. funkcjonował 213. zapasowy i szkoleniowy batalion saperów ze 158. szkolną kompanią saperów. W batalionie tym prowadzono również kursy dla oficerów rezerwy (ROB-Lehrgang). Ostatni kurs uczestniczył wraz z kadrą w obronie twierdzy jako pododdziały piechoty.
Literatura:
R. Bergner, Truppen der Garnisonen in Schlesien 1740-1945. Friedeberg 1987;
H. Mueller-Hildebrand, Das Heer bis zum Kriegsbeginn, Darmstadt 1954, t. 1: 1936-1939;
E. Lange, Die Soldaten Friedrichs’s des Grossen., Leipzig b.r.w.;
A. Lyncker, Die Altepreussische Armee 1714-1806 und ihre Militaerkirchenbuecher, Berlin 1937.
Wiesław Maciuszczak [EZG z. 68, 2008 - Saperzy w Głogowie do 1945 roku]
