Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria:Okres nowożytny (1500-1945) =Franckenberg Johann von= Johann Heinrich Ferdynand von Franckenberg (również: Frankenberg) był kardynałem, arcybiskupem Mechelen i prymas...)
Następna edycja →
Aktualna wersja
Franckenberg Johann von
Johann Heinrich Ferdynand von Franckenberg (również: Frankenberg) był kardynałem, arcybiskupem Mechelen i prymasem Niderlandów, wybitnym duszpasterzem i obrońcą praw Kościoła katolickiego.
Urodził się 18 IX 1726 w Głogowie, w staroszlacheckiej rodzinie związanej koligacjami z rodem Habsburgów (jego rodzicami byli Otto Wenancjusz von Franckenberg – gubernator okręgu Głogów oraz Franziska Gaudentia hrabina Khünburg). W latach 1736-41 kształcił się w głogowskim kolegium jezuickim. Następnie studiował filozofię we Wrocławiu oraz od 1745 r. teologię w Collegium Germanicum w Rzymie. W 1749 r. przyjął święcenia kapłańskie. W tym samym roku uzyskał doktorat z teologii, a w 1750 r. z prawa kościelnego. Od 1754 r. był dziekanem kapituły kolegiackiej Wszystkich Świętych w Pradze, a od 1755 r. także dziekanem kolegiaty św. Kosmy i Damiana w Stará Boleslav koło Pragi.
W styczniu 1759 r. Franckenberg dzięki protekcji cesarzowej Marii Teresy został arcybiskupem Mechelen i prymasem Niderlandów. Podczas pełnienie tych godności zasłynął z działalności kaznodziejskiej. W 1778 r. uzyskał nominację od papieża Piusa VI na kardynała. Na tym stanowisku Franckenberg okazał się wybitnym duszpasterzem ordynariuszem. Za zasługi na rzecz Kościoła niderlandzkiego został mu przyznany Order św. Stefana. Franckenberg był wiernym obrońcą Kościoła katolickiego, przeciwstawiającym się antykościelnym reformom, jakie cesarz Józef II chciał narzucić Belgii (wówczas znajdowała się ona pod panowaniem austriackim). Dzięki zdecydowanej postawie Franckenberga, popartego przez całą ludność kraju, Belgia zdołała obronić się przed józefinizmem. Józef II cofnął w 1790 r. wszystkie swoje reformy w państwie i Kościele belgijskim.
W 1792 r. do Belgii na czele rewolucyjnej armii francuskiej wtargnął generał Charles François Dumouriez. Wprowadzano wtedy prawa godzące w Kościół, zajmowano majątki kościelne i zamykano klasztory. W wyniku działalności miejscowych jakobinów i gorliwych urzędników uwięziono wielu duchownych, niszczono klasztory, profanowano kościoły realizując plany laicyzacji kraju. Duchowieństwo belgijskie uznało zażądaną od niego przysięgę na wierność Republice za nie do przyjęcia. Dodatkowo represje wzmogły się po przewrocie fructidora (4 IX 1797). Zamknięto seminaria (m.in. zajęto uniwersytet w Louvain, a zarekwirowane zbiory biblioteki uniwersyteckiej w całości wywieziono do Paryża), zakazano także noszenia stroju duchownego. Duchownych obwiniano za powstanie chłopskie w Kempenland i Ardenach. Odmawiających przysięgi deportowano (wielu podjęło pracę duszpasterską w Holandii). W najtrudniejszym okresie (1794-1797), gdy trzeba było tajnie sprawować kult katolicki, ludność jeszcze bardziej przywiązała się do Kościoła, kultywując dawne formy religijności (jak np. bractwa) i rozwijając pobożność indywidualną.
Po opanowaniu Belgii przez Francuzów kardynał von Franckenberg został uwięziony i skazany na deportację. Został wywieziony do Niemiec, gdzie przebywał w Emmerich, a następnie przeniósł się do Borken. Zmarł na apopleksję na wygnaniu w Bredzie 11 VI 1804.
Literatura:
F.W. Bautz, Frankenberg [w:] Biographisch-Bibibliographisches Kirchenlexikon, Herzberg 1990 II, 93-94;
H. Benedikt, Neue deutsche Biographie, Berlin 1971 V, s. 349-350;
Encyklopedia Kościelna podług teologicznej Encyklopedji Wetzera i Weltego, Warszawa 1874 V, 603-604;
G. Geppert, Der Schlesier Kardinal von Franckenberg (†1804) als Vertriebener, „Archiv für Schlesische Kirchengeschichte” 18 (1960), s. 286-299;
H. Hoffmann, Glogauer Bischöfe, Breslau 1927, s. 19-23;
J. Misurek, Franckenberg [w:] Encyklopedia katolicka, Lublin 1989 V, kol. 672-673;
K. Pufke, Frankenberg Jan Henryk [w:] Podręczna Encyklopedia Kościelna, Warszawa 1907 XI-XII, 387-388;
A. Theiner, Der Cardinal Johann Heinrich Graf von Frankenberg, Erzbischof von Mecheln, Primas von Belgien, und sein Kampf für die Freiheit der Kirche und die bischöflichen Seminarien unter Kaiser Joseph II, Freiburg im Breisgau 1850.
Marek R. Górniak [EZG z. 68, 2008 - Franckenberg Johann]
