Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria:Okres nowożytny (1500-1945) Kategoria:Zagadnienia religijne do 1945 =Gebauer Piotr= Duchowny; kanonik katedralny i kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu oraz kolegiaty...)
Następna edycja →
Aktualna wersja
Gebauer Piotr
Duchowny; kanonik katedralny i kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu oraz kolegiaty w Głogowie, administrator biskupstwa wrocławskiego.
Jedną z najwybitniejszych postaci wśród duchowieństwa diecezji wrocławskiej w XVII w. był Piotr Gebauer. Urodził się 8 IX 1575 w Głogowie. Był synem Piotra i Doroty z domu Rüdiger. Od majątku Dürrgoy (Tarnogaj koło Wrocławia) Gebauer używał tytulatury „Gebauer von Dürrgoy” (albo „…Dürgai”). Studia rozpoczął w Ołomuńcu, a od października 1602 r. na polecenie biskupa Jana Sitscha przeniósł się do Collegium Germanicum w Rzymie gdzie studiował filozofię i teologię. W czasie studiów, w 1604 r. został mianowany kanonikiem katedralnym we Wrocławiu (zastępował go wikariusz katedralny Adam Niger). Święcenia kapłańskie przyjął w dniu 6 V 1607 r. w kaplicy Collegium Germanicum. Przez pewien okres pełnił obowiązki kaznodziei przy Gwardii Szwajcarskiej. W 1609 r. zakończył rzymskie studia uzyskując doktorat z filozofii i teologii. Powrócił do kraju 23 stycznia tegoż roku. Został członkiem kapituły kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu, pełniąc jednocześnie funkcję kaznodziei. W rok później (1610) na mocy nominacji cesarskiej otrzymał stanowisko kanonika kolegiaty NMP w Głogowie. Posiadał również prebendę w kapitule wrocławskiej kolegiaty. W 1614 r. biskup wrocławski, arcyksiążę Karol Habsburg powołał Gebauera na wizytatora diecezji. W październiku 1621 r. Gebauer otrzymał biskupią inwestyturę na prałaturę archidiakona w katedrze wrocławskiej. W listopadzie tego roku nastąpiła jej instalacja. Na czas pobytu biskupa w Portugalii Gebauera mianowano w 1623 r. jego zastępcą. Jako administrator biskupstwa rezydował w Nysie. Po śmierci biskupa powierzono mu zadanie administrowania biskupstwem i przeprowadzenia wyboru nowego biskupa. W marcu 1624 r. Gebauer przebywał w Warszawie w charakterze posła cesarskiego. Następnie w maju i czerwcu 1625 r. był delegatem kapituły wysłanym na dwór królewski celem dokonania uroczystej postulacji Karola Ferdynanda Wazy. We wrześniu 1626 r. przybył do Rzymu i uzyskał audiencję u papieża Urbana VIII.
Ze względu na liczne w tym czasie na Śląsku działania wojenne, rozpoczętą w 1614 r. wizytację diecezji ukończył dopiero 1629 r. Jego działalność wizytacyjna dotyczyła w szczególności miejscowości w których mimo znacznych wpływów protestantyzmu utrzymywał się jeszcze katolicyzm. W dniu 4 XI 1628 Gebauer przybył do Głogowa wspólnie z prałatom Karasem i sufraganem Janem Baltazarem Lieschem. Liesch konsekrował na nowo głogowski kościół parafialny, Karas celebrował sumę, a Gebauer wygłosił kazanie. Podczas wizytacji Gebauer poczynił wiele spostrzeżeń, które stały się dla niego źródłem do napisania instrukcji dla wizytatorów diecezji. Instrukcja Methodus sive norma visitationis... została wydana drukiem w Głogowie. Do instrukcji dołączył Gebauer list dedykacyjny do biskupa – królewicza napisany 14 VIII 1630.
Po raz drugi Gebauer wizytował archidiakonat wrocławski w okresie od 15 I do 12 VI 1638 oraz 18 I 1639. Zmarł 8 IX 1646 r. we Wrocławiu. W katedrze wrocławskiej ufundowano na jego cześć pomnik, na którym wypisano następujące słowa: „Scio, cui eredidi, depositum meum. Ego Petrus non huic petrae, sed qui Christus est”.
Literatura:
W. Czapliński, Elekcja ostatniego polskiego biskupa wrocławskiego w 1625 r., „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, t. 3, 1948, s. 251-289;|
G. Cwięczek, Kapituła wrocławska za rządów biskupa królewicza Karola Ferdynanda Wazy (1625-1655), „Colloquium Salutis – Wrocławskie Studia Teologiczne”, t. 3, 1971, s. 103-121;
G. Cwięczek, Królewicz Karol Ferdynand Waza jako biskup wrocławski [w:] Studia z historii Kościoła w Polsce, t. 2, Warszawa 1973, s. 7-269;
J. Jungnitz, Architaiakonus Petrus Gebauer. Ein Zeit– und Lebensbild aus der schlesischen Kirchengeschichte des 17. Jahrhunderts, Breslau 1892;
J. Mundziuk, Gebauer Piotr [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 5, Lublin 1989, kol. 923;
W. Urban, Archidiakon Piotr Gebauer i jego biblioteka z XVII wieku, „Colloquium Salutis – Wrocławskie Studia Teologiczne”, t. 9, 1977, s. 61-73 ;
W. Urban, Z dziejów duszpasterstwa pokutnego w diecezji wrocławskiej do końca XVIII wieku, „Prawo Kanoniczne”, R. 7, 1964, nr 1-2, s. 201-231 (215-216).
Robert M. Górniak [EZG z. 20, 1994 - Gebauer Piotr]
