Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria:Gospodarka do 1945 Kategoria:Gospodarka po 1945 =Kolej: linia Głogów – Leszno= Podczas budowy linii kolejowej Jankowa Żagańska - Głogów planowano przedłużen...)
Następna edycja →
Aktualna wersja
Kolej: linia Głogów – Leszno
Podczas budowy linii kolejowej Jankowa Żagańska - Głogów planowano przedłużenie jej w kierunku Leszna i Poznania. Już w 1844 r. zawiązał się komitet budowy Głogowsko-Leszczyńskiej Kolei Bocznej (Glogau-Lissauer Zweigbahn). Opracowano wstępny plan przebiegu trasy przez Serby, Stare Serby, Golę i Wschowę – w nawiązaniu do starej drogi pocztowej z Głogowa do Wielkopolski. Rozpatrywano też inne warianty przebiegu. Ostatecznie opracowano projekt trasy przechodzącej przez Grodziec Mały, Sobczyce, Głogówko, Wschowę i Lasocice. Pewien czas zajęła też koordynacja planów linii z Głogowa do Leszna z trasą kolejową z Wrocławia do Poznania przez Leszno (otwarta w 1856 r.). W przeciwieństwie do dość oszczędnie budowanej linii do Jankowej Żagańskiej trasa do Leszna została od razu zaplanowana jako dwutorowa.
Koncesję na budowę połączenia kolejowego pomiędzy Głogowem a Lesznem uzyskano w 1853 r. Otrzymała ją spółka Kolej Górnośląska (Oberschlesische Bahn) - władze w Berlinie wskazywały na jej duże doświadczenie. Natychmiast rozpoczęto budowę w okolicach Leszna, prowadząc jednocześnie prace w trzech kierunkach - Poznania, Wrocławia i Głogowa. Tę ostatnią linię realizowano w dwóch etapach. Pierwszy zakończono 30 XII 1857 uruchamiając ruch kolejowy z Leszna przez Wschowę do Grodźca Małego. Stamtąd pasażerowie musieli dojeżdżać do Głogowa dorożkami przez mosty drogowe. Stacje przy nowej trasie kolejowej ulokowano w Lasocicach, Wschowie, Nowych Drzewcach (nazwa: Stare Drzewce), Głogówku oraz Grodźcu Małym (tymczasowa stacja końcowa). Realizacja połączenia z Głogowem przeciągała się z trzech powodów. Po pierwsze musiano wybudować dwa mosty na Odrze i Starej Odrze. Pierwszy z nich miał długość 190 m, drugi aż 454 m i posiadał 12 przęseł. Budowniczym tych przepraw był Robert Bail (syn dra Gustawa Baila, zaangażowanego w budowę linii Głogów – Jankowa Żagańska). Drugim problemem było przeprowadzenie torów przez zachodni kraniec Ostrowa Tumskiego. Znajdowały się tu fortyfikacje miejskie; władze wojskowe uważały, że most kolejowy na Starej Odrze przy ewentualnym oblężeniu Głogowa może ułatwić nieprzyjacielowi wtargniecie do tej części twierdzy. W północnym krańcu mostu wybudowano więc dwa tradytory kolejowe o nazwie Blockhaus Schanze lub Blockhaus Plateau. Trzecim problemem była konieczność likwidacji części, znajdującej się na trasie, cmentarza żydowskiego (na zachód od zamku). Zwłoki ekshumowano i przeniesiono na nowy cmentarz żydowski. W dniu 18 V 1858 otwarto dla ruchu kolejowego mosty na Odrze. Od tego czasu linia kolejowa miała długość 45 km.
Prawdopodobnie dopiero w okresie późniejszym wybudowano w środku kompleksu leśnego należącego do Głogowa stację, którą nazwano Glogauer Stadtforst (Głogowski Las Miejski). Przystanek ten obsługiwał prawie wyłącznie ruch wycieczkowy głogowian. Ilość pasażerów była tak duża, że zdecydowano się tam nawet na wybudowanie pod peronami przejścia podziemnego.
W 1906 r. tuż za mostem na Starej Odrze uruchomiono odgałęzienie linii kolejowej prowadzące do Góry Śląskiej. W 1913 r. w Grodźcu Małym otworzono linię do Kolska przez Lipinkę Głogowską. Z tej ostatniej stacji odchodził też tor do Wschowy (dochodzący w okolicach Konradowa do magistrali Głogów - Leszno i dalej biegnący wzdłuż tej trasy). Prawdopodobnie w 1913 r. wybudowano wiadukt drogowy nad torami w Grodźcu Małym.
Po odzyskania przez Polskę niepodległości większość dawnego powiatu wschowskiego pozostała na terytorium Niemiec. Dlatego też na trasie kolei znalazło się, między Wschową a Lasocicami, przejście graniczne, a stacje te stanowiły punkty odprawy (Lasocice po stronie polskiej). Między kwietniem a czerwcem 1919 r. przekraczało je kilka transportów żołnierzy z oddziałów gen. Hallera, udających się z Francji na terytorium Polski.
Pod koniec II wojny św. linia uległa poważnym zniszczeniom – szczególnie pomiędzy Wschową a Głogowem. Pierwszy ruch kolejowy w kierunku Głogowa od północy odbywał się przez Sławę i Lipinkę Głogowską. Ze względu na zniszczenie mostów nad Odrą pociągi dochodziły wyłącznie do stacji Odrzycko przy Starej Odrze. Odbudowa przeprawy ciągnęła się do 1947 r., z tym, iż most nad Starą Odrą został znacznie skrócony w porównaniu do przedwojennego (w miejscu północnych przęseł wykonano nasyp ziemny). Po uruchomieniu bezpośredniego połączenia z Lesznem, przez krótki czas jeden z torów poszerzono na potrzeby transportów Armii Czerwonej. W 1954 r. zlikwidowano stację Głogów Gaj (d. Glogauer Stadforst). Pogarszający się stan torowiska spowodował w latach 90. wyłączenie z eksploatacji wschodniego toru pomiędzy Głogowem i Głogówkiem.
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
J. Chutkowski, Głogów w XX wieku, Głogów 2004;
M. Jerczyński, S. Koziarski, 150 lat kolei na Śląsku, Opole-Wrocław 1992;
S. Koziarski, Sieć kolejowa Polski w latach 1842-1918, Opole 1993;
R. Kroma, Koleje żelazne w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej, Poznań 2005;
T. Litewski, S. Koziarski, Rozwój sieci kolejowej w Polsce, Warszawa 1995;
Z. Taylor, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Warszawa 2007.
Internet (dane z września 2007):
http://www.militariacieszyn.republika.pl; http://komisja-historyczna.webpark.pl
Paweł Łachowski [EZG z. 66/67, 2007 - Kolej: linia Głogów – Leszno]
