Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria:Okres nowożytny (1500-1945) Kategoria:Kultura i oświata do 1945 =Maimon Salomon= Filozof oświeceniowy, wybitny kantysta. Salomon Maimon (Salomon Ben Jehoszua), fi...)
Następna edycja →
Aktualna wersja
Maimon Salomon
Filozof oświeceniowy, wybitny kantysta.
Salomon Maimon (Salomon Ben Jehoszua), filozof urodzony w 1753 r. w Suchowyborzu na Litwie. Przeznaczony do roli rabina, od najmłodszych lat pragnął zdobyć wiedzę pozatalmudyczną. Opór ze strony ojca i środowiska żydowskiego uczyniły z S. Maimona samouka, kształcącego się dzięki przypadkowo znalezionym książkom. Wcześnie ożeniony, rodzinę utrzymywał jako guwerner.
W 1778 r. opuścił żonę i dzieci, wyruszył w podróż do Królewca, a stamtąd do Berlina z zamiarem studiowania medycyny i filozofii. Nie wpuszczony do miasta przez ortodoksów żydowskich, jako żebrak udał się do Poznania. Tam przebywał przez dwa lata; zdobył sławę wybitnego talmudysty i prowadził wykłady z filozofii Maimonidesa. Uznany przez władze miejscowej gminy żydowskiej za odszczepieńca, wyjechał do Berlina, gdzie poznał poglądy Helwecjusza, Locke’a, Hume’a, Lebniza i Spinozy. Zaprzyjaźnił się z Mendelssohnem i zyskał uznanie wyjątkowo zdolnego myśliciela. W 1782 r. S. Maimon udał się na krótko do Holandii, gdzie pośród inteligencji żydowskiej zwycięsko przeszedł przez próby znajomości talmudu i kabały. Postawa zagorzałego racjonalisty sprawiła jednak, że początkowy podziw dla wiedzy Maimona zmieniły się w opinię kacerza i spowodowała jego powrót do Niemiec. W Altonie przez dwa lata intensywnie uczył się języków obcych i pogłębił znajomość filozofii oraz matematyki.
Trzeci pobyt w stolicy Prus to czas włączenia się Maimona w reformatorski nurt pracy oświeceniowej prowadzonej w ramach żydowskiej haskali. Owocem jego zaangażowania było napisanie, nie wydanego zresztą, podręcznika matematyki w języku hebrajskim. Poróżniony z przyjaciółmi Maimon udał się do Wrocławia, w którym pracował jako nauczyciel domowy i pisał prace naukowe. Bojkotowany przez ortodoksów żydowskich po raz czwarty wyruszył do Berlina. Tu żyjąc przez długi czas w nędzy prowadził swe najbardziej twórcze studia nad filozofią Kanta.
Ostatnie lata życia spędził Maimon w Podbrzeziu Dolnym (Nieder Siegerdorf) koło Kożuchowa, zaproszony tam przez hr. Heinricha W.A. von Kalckreutha. Tam napisał swoje główne dzieła filozoficzne oraz autobiografię (Lebensgeschichte, 1792). Zmarł 20 (lub 22) XI 1800. Pochowany został jako odszczepieniec pod parkanem na żydowskim cmentarzu w Głogowie . Uważający siebie za Polaka Maimon w swoim krytycznym ustosunkowaniu się do Kanta, wywarł istotny wpływ na rozwój filozofii transcedentalnej. Owocem jego wysiłku jest 12 książek i 48 mniejszych prac. Istniały jeszcze inne manuskrypty Maimona, które znajdowały się w posiadaniu Beniamina Frenkla z Głogowa – zaginęły one najprawdopodobniej podczas przemarszu wojsk napoleońskich.
Do najważniejszych dzieł Maimona należą: Versuch über die Transcendentalphilosophie (Próba filozofii transcedentalnej, 1790), Philosophisches Wörterbuch (Słownik filozoficzny , 1791).Gibt ha=More – komentarz w języku hebrajskim do pracy Maimonidesa (1790), Versuch einer neuen Logik oder Theorie des Denkens (Próba nowej logiki, czyli teoria myślenia,1794).
Literatura:
R. Kozłowski, Salomon Maimon jako krytyk i kontynuator filozofii Kanta, Poznań 1969;
J. Lewkowicz, Salomon Maimon i jego filozofia. Szkic do sylwetki, Warszawa 1908;
S. Maimon, Autobiografia, Warszawa 1913;
K. Urmowski, Rzecz o Salomonie Maimonie filozofie polskim, Warszawa 1921.
Dariusz Hybel [EZG z. 11, 1994 - Maimon Salomon]
