Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria:Historia polityczna i społeczna do 1945 =Cmentarze głogowskie= Najstarszym znanym cmentarzem głogowskim był cmentarz usytuowany koło kościoła NMP, który znajdował...)
Następna edycja →
Wersja z dnia 17:21, 14 kwi 2009
Cmentarze głogowskie
Najstarszym znanym cmentarzem głogowskim był cmentarz usytuowany koło kościoła NMP, który znajdował się w grodzie na Ostrowie Tumskim. W czasie prac wykopaliskowych odkryto na nim groby od około 1075 r. Drugim w kolejności był cmentarz w pobliżu kościoła św. Piotra w osadzie otwartej na lewym brzegu Odry. Odkryto tam pochówki z XI w. Oba cmentarze czynne były więc jeszcze przed lokacją miasta w połowie XIII w. na prawie magdeburskim. W średniowieczu cmentarze były usytuowane przy każdym z istniejących w obrębie murów kościołów, a więc przy kościele parafialnym św. Mikołaja, kościołach klasztornych: św. Krzyża (klaryski), św. Stanisława (franciszkanie) i św. Piotra (dominikanie), jak również przy kolegiacie. Cmentarze te były małe, ciasne i stały się niewystarczające dla rosnącej liczby ludności. Już w końcu XIV w. powstało Przedmieście Szpitalne, a na nim szpital i cmentarz z kaplicą cmentarną św. Jana. Nieco później za Bramą Polską powstało Przedmieście Polskie z cmentarzem i kościołem św. Barbary. Również na Przedmieściu Brzostowskim znajdował się szpital i kościół Bożego Ciała (2. połowa XVI - 1. połowa XVII w.), przy którym był cmentarz. Stopniowo coraz więcej mieszkańców Głogowa znajdowało tam miejsce ostatecznego spoczynku. Sytuacja w mieście znacznie się skomplikowała po podjęciu w latach 30. XVII w. decyzji o budowie twierdzy. Zlikwidowano wówczas znajdujące się na przedmieściach cmentarze i kościoły, a kamienie nagrobkowe zużyto do budowy fortyfikacji. Ponieważ niedługo potem (w 1657 r.) komendant twierdzy wydał zakaz grzebania zmarłych w jej obrębie, wytyczono trzy cmentarze: katolicki, na miejscu dawnego cmentarza św. Barbary, ewangelicki – na południe od fortyfikacji miejskich, gdzie wybudowano Kościół Pokoju „Boża Strzecha” i żydowski – w pobliżu Odry, w miejscu gdzie dzisiaj stoją zabudowania Zakładu Energetycznego.
Położone na przedpolach twierdzy cmentarze, były systematycznie niszczone i dewastowane podczas każdego oblężenia. W szczególności uległy zniszczeniu w czasie wojny w 1740 r. i dwukrotnego oblężenia miasta w okresie wojen napoleońskich. Przetrwały jednak na tych miejscach aż do końca XIX w. Jedynie cmentarz żydowski uległ częściowej likwidacji w czasie budowy linii kolejowej, a później elektrowni głogowskiej. Na początku XX w. głogowscy Żydzi uzyskali nowy teren cmentarny przy obecnej ul. Sienkiewicza. Złożony tam cmentarz był czynny do zagłady Żydów w czasie ostatniej wojny. Głogowscy protestanci założyli nowy cmentarz przy obecnej ul. Obrońców Pokoju, a katolicy przy ul. Legnickiej (staraniem proboszcza kościoła parafialnego św. Mikołaja, ks. Richarda Kastnera). Stoi na nim barokowa grupa Ukrzyżowania, przeniesiona z dawnego kościoła św. Stanisława. Nowy cmentarz katolicki utworzono w ostatnich latach w Brzostowie.
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
F. D. Lucas, M. Heitmann, Stadt des Glaubens. Geschichte und Kultur der Juden in Glogau, Hildesheim 1991;
K. Wachowski, Cmentarzyska doby wczesnopiastowskiej na Śląsku, Wrocław 1975.
Źródła: Zbiór planów miasta w posiadaniu autora.
Janusz Chutkowski [EZG z. 22, 1994 - Cmentarze głogowskie], Red. 2008
