Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej

(Różnice między wersjami)

Marcin (Dyskusja | wkład)
(Nowa strona: Kategoria: Średniowiecze Kategoria: Historia polityczna i społeczna =Jan I żagański = Książę głogowski (1402-1412) i żagański (1403-1439), od 1413 r. również w Prze...)
Następna edycja →

Aktualna wersja

Jan I żagański

Książę głogowski (1402-1412) i żagański (1403-1439), od 1413 r. również w Przewozie. W latach 1402-1412 współrządził z braćmi.

Jan I książę żagański urodził się przed 1388 r. Był najstarszym synem księcia głogowskiego Henryka VIII Wróbla i Katarzyny, córki księcia opolskiego Władysława. Po śmierci ojca w 1397 r. był wychowywany przez księcia legnickiego Ruprechta. W 1402 r. Jan wraz z braćmi objął władzę po Henryku VIII. Obejmowała ona między innymi część Głogowa, KrosnoOdrzańskie, Lubin, Szprotawę i Żagań (z wyłączeniem Kożuchowa i Zielonej Góry należących dożywotnio do ich matki). Na przełomie lat 1405-1406 ożenił się ze Scholastyką, córką księcia saskiego Rudolfa III. Z tego małżeństwa Jan I miał czterech synów: Baltazara, Rudolfa, Wacława oraz najmłodszego - Jana II, późniejszego księcia żagańskiego i głogowskiego, oraz sześć córek. Wkrótce Jan I wszedł w spór z braćmi o podział dzielnicy. Jego sojusznikiem został teść - książę saski Rudolf III. Głównym powodem konfliktu była sprawa przynależności Żagania. W 1408 r. Jan I z pomocą teścia i mieszczan żagańskich zajął Żagań. Do 1412 r. jednak współrządził dzielnicą razem z braćmi. Około 1413 r. dokonano podziału dzielnicy. Żagań uzyskał Jan I, który powiększył swoje księstwo również o otrzymany od teścia Przewóz. Jan I prowadził walkę z bratem Henrykiem IX (starszym) o spuściznę po pozostałych braciach: Henryku X (młodszym) i Wacławie, zmarłych w młodym wieku. Walka ta nie przyniosła mu sukcesów terytorialnych. Jan I dbał o rozwój miast. Nadał im w okresie współrządów szereg przywilejów, między innymi prawo bicia monet dla Szprotawy i Żagania. W okresie samodzielnych rządów w księstwie żagańskim popierał interesy gospodarcze Żagania. Było to jedną z przyczyn konfliktu Jana I z opactwem. Z jego rozkazu oślepiono opata żagańskiego Henryka Lesława. Jan I został ekskomunikowany, a na całe księstwo spadł interdykt. W okresie wojen husyckich na Śląsku Jan I należał do obozu antyhusyckiego. Wobec konfliktu polsko – krzyżackiego opowiedział się po stronie polskiej. Źródła historyczne podkreślały złe strony charakteru Jana I, jego bezwzględność i okrucieństwo. Negatywna opinia o księciu Janie I w źródłach mu współczesnych powstała jednak głównie za sprawą jego przeciwników. Niemniej faktem jest, że obrabował on kupców norymberskich i wrocławskich, co wywołało interwencję Albrechta habsburskiego. Według „Rocznika Głogowskiego”, Scholastyka nie mogąc wytrzymać brutalnego traktowania przez męża, podjęła ucieczkę z Żagania. Została jednak pojmana i z rozkazu małżonka umieszczona w zamku w Nowogrodzie, bez prawa powrotu do stolicy księstwa. Jan I zmarł 12 IV 1439 r. Został pochowany w kościele augustianów w Żaganiu.

Literatura:
K. Jasiński, Jan I [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 10, Wrocław 1962-1964 s. 425;
W. Korcz, Zarys dziejów politycznych Świebodzina (księstwo głogowskie), [w]: „Zielonogórskie Zeszyty Muzealne”, T. 5, 1975, s. 81-99;
B. Nazimek, Losy polityczne miasta i księstwa głogowskiego w latach 1331-1526 [w:] Materiały do dziejów Głogowa, red. K. Matwijowski, Wrocław 1989, s. 47-80.

Marek R. Górniak [EZG z. 39, 1996 – Jan I], Red. 2008