Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Opitz (Opitius) Martin
Poeta niemiecki, teoretyk literatury, sekretarz króla Władysława IV. Martin Opitz von Boberfeld urodził się 23 XII 1597 w Bolesławcu. Był synem rzeźnika Sebastiana. Ukończył szkołę w rodzinnym mieście oraz gimnazjum św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. W 1616 r. udał się do Bytomia Odrzańskiego, gdzie przez dwa lata studiował w kalwińskim gimnazjum akademickim Schönaichianum-Carolatheum. Tu kształtowała się jego osobowość pod wpływem nauczycieli i ideologii reformacji. W 1617 r. Opitz wystąpił z łacińską rozprawą Aristarchus sive de contemptu linguae teutonicae, wydaną w Bytomiu Odrzańskim. Skierowana ona była przeciwko językom klasycznym, nawoływała do posługiwania się niemieckim językiem narodowym także w poezji. W 1619 r. Opitz udał się do Heidelbergu, gdzie w czasie studiów zaangażował się w antyhabsburską politykę, jako stronnik księcia Fryderyka V. W 1620 r. opuścił zagrożony przez wojska hiszpańskie Heidelberg i udał się do Holandii. Właśnie tam, pod wpływem pierwszych krwawych wydarzeń wojny trzydziestoletniej, napisał poemat antywojenny Trostgedichte in Widerwärtigkeit des Krieges (1621), w którym łączył poglądy filozofii stoickiej z ideami irenicznymi. W lecie 1621 r. wrócił na Śląsk. Później udał się do Siedmiogrodu, gdzie przez rok był nauczycielem w gimnazjum książęcym w Weissenburgu.
Po powrocie do rodzinnego miasta Opitz poświęcił się głównie działalności literackiej. W 1624 r. wydał drukiem poetykę Das Buch von der Deutschen Poeterey (Księga o poetyce niemieckiej). W tej przełomowej pracy sformułował program poezji niemieckiej oraz nowe zasady wersyfikacji, polegające między innymi na alternacji głosek akcentowanych i nieakcentowanych. Rok później opublikował osiem ksiąg wierszy: Acht Bücher Deutscher Poematum (1625). Wkrótce potem objął stanowisko sekretarza Karola Hannibala von Dohna, sprawującego z ramienia cesarza władzę na Śląsku. W 1629 r. Opitz został członkiem elitarnego Towarzystwa Owocodajnego (Fruchtbringende Gesellschaft). W 1633 r. przeszedł na służbę śląskich książąt piastowskich: brzeskiego – Jana Chrystiana i legnickiego – Jerzego Rudolfa. Z ich polecenia podejmował liczne podróże dyplomatyczne i utrzymywał łączność z generalicją szwedzką. Gdy w 1635 r. Śląsk został zajęty przez wojska cesarskie, Opitz udał się poprzez Leszno do Torunia, gdzie zatrzymał się w domu księcia brzeskiego Jana Chrystiana. Spotkał tam Gerarda Denhoffa, z którym już wcześniej zawarł znajomość. Denhoff zaprotegował Opitza u Władysława IV w czasie pobytu króla w Toruniu w styczniu 1636 r. Władysław IV polecił Opitzowi towarzyszyć sobie do Gdańska i zapewne już wówczas zaproponował mu wstąpienie do swojej służby. Początkowo pełnić miał obowiązki agenta królewskiego jako jego „secretarius iuratus”. Za zasługi otrzymał od Władysława IV stanowisko sekretarza królewskiego. Zmarł w 1639 r. w Gdańsku.
Literatura:
K. Matwijowski, Życie kulturalne w Głogowie w czasach nowożytnych (od XVI do połowy XVIII w.), [w:] Materiały do dziejów Głogowa, Wrocław 1989.
Krzysztof Nowak [EZG z. 14, 1994 - Opitz (Opitius) Martin]
