Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Wallenstein jako książę głogowski
Jedną z najbardziej znaczących postaci siedemnastowiecznej Europy był książę Frydlandu, Albrecht Wallenstein (1583-1634). Wódz armii cesarskiej, nigdy niesyty bogactw i sławy, otrzymał wiosną 1632 r. od Ferdynanda II księstwo głogowskie, jako rekompensatę za utraconą na rzecz króla szwedzkiego Meklemburgię. W połowie maja przybył do Głogowa krewny księcia, hrabia Maksymilian von Waldstein. Stany księstwa zostały zwolnione z powinności wobec cesarza, po czym odbyła się ceremonia złożenia przysięgi na wierność nowemu władcy.
Zmiana panującego pozostała jedynie formalnością wobec zajęcia Głogowa, już na początku sierpnia, przez sprzymierzone siły Szwedów i Sasów. Obsadzili oni twierdzę. W następnym roku Wallenstein prowadził dość niemrawo ofensywę na Śląsku. Dopiero odniesione jesienią zwycięstwo pod Ścinawą utorowało mu drogę do Głogowa. 14 października 1633 r. słabo obsadzona twierdza poddała się bez walki, a załodze zapewniony został wolny odwrót. Wódz naczelny przyjął w swoim obozie w Ruszowicach wysłanników miasta, którzy przekazali mu klucze od ratusza, i zapewnił ich o swojej dobrej woli. Zagwarantowane miało być nie tylko poszanowanie praw mieszczan ale i przywrócenie dawniejszych przywilejów. Wallenstein zażądał spotkania z delegacją rady miejskiej, aby uzgodnić powzięcie niezwłocznych działań dla odbudowy i poprawy stanu miasta. Jednocześnie powołał komisarzy, których zadaniem miało być nakłanianie do powrotu zbiegłych do Polski protestantów. Przyznał im prawo do tymczasowego korzystania z kościoła parafialnego. Wówczas to Wallenstein przyobiecał protestantom zgodę na wybudowanie własnej świątyni, o czym napomyka F. Schiller w swojej trylogii dramatycznej osnutej na losach słynnego wodza: „Mszał albo Biblia! Dla mnie to jedno, co dowiodłem światu. W Głogowie sam kazałem ewangelikom kościół postawić”. Przychylność okazana głogowianom przez znanego z bezwzględności księcia Frydlandu, tłumaczyć należy zapewne uprzywilejowaną rolą, jaką przewidział w swoich planach dla miasta i twierdzy. Skończyło się jednak tylko na zapowiedziach. Wallenstein ustanowił namiestnika w osobie Fryderyka von Dyhern, a sam pomaszerował z wojskiem na Brandenburgię. W grudniu 1633 r. przybył do miasta generał Gallas, aby urządzić tu kwaterę wojsk cesarskich na Śląsku. Tu też z jego udziałem zawiązany został spisek na życie księcia. 25 lutego 1644 r. Wallenstein został zamordowany w Chebie (zachodnie Czechy). Wraz z jego śmiercią księstwa głogowskie i żagańskie wróciły pod bezpośrednią władzę cesarza.
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913;
J. Chutkowski, Dzieje Głogowa, t. I i II, Legnica 1991;
J. Janacek, Śmierć Wallensteina, Katowice 1988.
Antoni Bok [EZG z. 28, 1995 - Wallenstein jako książę głogowski]
