Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Krzydłowice
Wieś w gminie Grębocice, położona na styku Równiny Grębocickiej i Wzgórz Polkowickich, na wys. 106 m. Krzydłowice należą do najstarszych osad na ziemi głogowskiej: pierwsza wzmianka pochodzi z bulli wrocławskiej z 1154/5 r., potwierdzającej posiadłości biskupstwa.
Lokacja
Krzydłowice położone są przy dawnej drodze handlowej wiodącej z Głogowa przez Ścinawę do Wrocławia, która stanowiła niegdyś wariant szlaku solnego. Droga ta spełniała w średniowieczu niezwykle ważną funkcję gospodarczą i dlatego też dążono, aby w jej bezpośrednim sąsiedztwie lokować osady wiejskie. Jako pierwsza powstała wieś Krzydłowice, którą jako Cridlowice wymieniała w 1245 r. bulla papieża Innocentego IV. Stanowiła ona wówczas własność biskupa wrocławskiego.
Zważywszy na fakt, że Krzydłowice leżały w połowie drogi między Głogowem i Ścinawą, i że nie było jeszcze innych osad zlokalizowanych bezpośrednio przy szlaku (Przedmoście wymienione zostało w 1290 r., Nosocice w 1295, Grębocice w 1298, a Krzepów i Retków w 1305), biskupstwo w drugiej połowie XIII w. podjęło próbę nadania im praw miejskich. Uzyskano akt lokacyjny, opierający się prawdopodobnie na prawie ścinawskim. Sam akt nie zachował się wprawdzie do dzisiaj, ale dokument w 1285 r. wymienia wójta (advocatus) Cridlicz, co niedwuznacznie wskazuje, iż u schyłku XIII w. osada musiała już posiadać prawa miejskie. Wówczas też wytyczono plac targowy i rozpoczęto budowę kościoła pod wezwaniem Marii Magdaleny.
Nie wiadomo które z sąsiednich miast storpedowało nową lokację miejską. Najprawdopodobniej stało się to za sprawą Głogowa, który nie był zainteresowany, aby w najbliższym sąsiedztwie powstał konkurent handlowy. Targi w Krzydłowicach upadły już po kilku latach i przeniosły się do pobliskiej Rudnej, w której nieopodal istniejącego zamku wykształciła się osada targowa, będąca zalążkiem przyszłego miasta. Konkurencję stanowiła także pobliska Chobienia, która choć nie leżała na szlaku solnym, zlokalizowana była przy odrzańskiej przeprawie. Już z początkiem XIII w. istniało tam miasto na prawie polskim.
W początkach XIV w. Krzydłowice spadły ponownie do rangi wsi. Rozpoczęta budowa kościoła przeciągnęła się w czasie i świątynię ukończono dopiero w XIV wieku.
Literatura:
J. Jankowski, Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Lubuskiej, cz. 1, s. 81 (maszynopis);
Regestern zur Schlesische Geschichte, Breslau 1857, nr 637, 1863.
Jerzy Jankowski [EZG z. 21, 1994 - Krzydłowice – lokacja miejska]
