Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Rzemiosło po 1945 roku. Cech Rzemiosł Różnych [1994]
Z powodu wielkiego zniszczenia miasta, a co się z tym wiąże placówek i zakładów usługowych, Zarząd Miejski, w zamian za bezpłatne świadczenia na rzecz Głogowa wydzierżawił rzemieślnikom warsztaty krawieckie, mechaniczne i szewskie. Już w 1945 r. wraz z pierwszymi osadnikami przybyli do Głogowa pierwsi rzemieślnicy. Byli wśród nich: Feliks Popławski – mechanik, Władysław Jakubczak – piekarz, Władysław Chudy – kominiarz i Stanisław Witczak – piekarz. Po utworzeniu w 1945 r. we Wrocławiu Izby Rzemieślniczej przystąpiono do organizowania cechów. 17 II 1946 powstał Cech Zbiorowy w Sławie. Pierwszym starszym cechu został Józef Drabent. 25 VIII 1946 utworzono Cech Rzemiosł Spożywczych ze starszym cechu Marianem Jaroszewiczem. Kilka dni później, 1 IX 1945 powstał Cech Rzemiosł Metalowych.
20 XII 1946 w Sławie utworzono Powiatowy Związek Cechów, którego siedzibę w 1947 r. przeniesiono do Głogowa. Przewodniczącym Powiatowego Związku Cechów wybrano mistrza ślusarskiego Józefa Drabenta. W 1947 r. cechowy związek zrzeszał 225 rzemieślników, w tym między innymi: 37 piekarzy, 37 młynarzy, 5 kołodziejów, 11 fryzjerów i 1 szczotkarza. W tym samym roku głogowskie rzemiosło uzyskało zezwolenie na remont budynku po sali gimnastycznej szkoły ewangelickiej z przeznaczeniem na „Dom Rzemiosła”. Uroczyste otwarcie „Domu Rzemiosła” odbyło się 4 VII 1948. Niestety rzemieślnicy po wyremontowaniu budynku nie cieszyli się nim długo. Przejęły go władze miejskie, które utworzyły w nim kino „Bolko”. Od chwili wydania dekretu z dnia 21 IV 1948 zmieniającego ustawę o Izbach Rzemieślniczych nastąpił powolny regres głogowskiego rzemiosła. Dekret wprowadził obowiązek przynależności do cechów wszystkich rzemieślników oraz nakazywał łączenie się cechów w okręgowe związki. Od 1 IX 1948 cechy rzemieślnicze miały już swoich zarządców komisarycznych. Cech głogowski włączony został do Okręgowego Związku Cechów w Żarach. Następnie po zmianie podziału administracyjnego państwa, 28 VI 1950 głogowskie rzemiosło przeszło z Wrocławskiej Izby Rzemieślniczej do Izby Poznańskiej. W owym czasie komisarycznym starszym cechu w Głogowie był Marian Jaroszewski, który między innymi bezskutecznie starał się o odzyskanie zabranego przez miasto „Domu Rzemiosła”. Zgodnie z zarządzeniem Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła likwidacji uległy wszystkie okręgowe związki cechów. Stan ten trwał do lipca 1957 r., kiedy to w myśl wytycznych VIII Plenum KC PZPR, w Głogowie powstał działający do dnia dzisiejszego Cech Rzemiosł Różnych, a w dniu 24 XI 1957 podpisano protokół zdawczo-odbiorczy pomiędzy Marianem Jaroszewskim i wybranym starszym cechu Franciszkiem Rybarczykiem. W tym czasie zarejestrowanych było 180 członków, ale z roku na rok wzrastała liczba zakładów. Najlepszym okresem dla głogowskiego rzemiosła były lata 70. i 80., kiedy w szczytowym 1989 r. funkcjonowało 763 zakładów rzemieślniczych. Później liczba zakładów zaczęła maleć. W 1994 r. działało ich 372.
Starszymi Cechu Rzemiosł Różnych w Głogowie byli: Franciszek Rybarczyk – do 3 V 1959, Jan Kędzierski – od 3 V1959 do 17 XI 1960, Bolesław Witko – od 17 XI 1960 do 28 IV 1968, Adolf Bielat – od 28 IV 1968 do 28 V 1981, Wanda Pawlak – od 28 V 1981 do 7 VI 1989 i Henryk Majewski – od 7 VI 1989 do chwili obecnej. Od 11 I 1971 r. siedziba Cechu znajduje się przy ul. Sikorskiego.
Literatura:
J. Chutkowski, Z dziejów rzemiosła w powiecie głogowskim w latach 1945-1985, „Szkice Legnickie”, t. XIII, s. 44-51;
J. Drozd, Rzemiosło na Dolnym Śląsku w latach 1945-1985;
A. Królak, Kronika Cechu Rzemiosł Różnych. Dokumentacja Cechu (maszynopis).
K. Zawicki, 50 lat rzemiosła głogowskiego. 40 lat Cechu Rzemiosł Różnych w Głogowie, Głogów 1997 – Red.
Krzysztof Zawicki [EZG z. 21, 1994 - Rzemiosło po 1945 r.]
