Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Konrad II Garbaty
Książę ścinawski 1278-1284, książę żagański 1284-1304, prepozyt katedry wrocławskiej.
Konrad II Garbaty (1260 do1265 – 1304) był najprawdopodobniej czwartym z kolei dzieckiem (a pierwszym lub drugim pod względem starszeństwa synem) Konrada I głogowskiego i wielkopolskiej Salomei Odonicówny. Przydomek księcia pojawił się już w kronikach z epoki i prawdopodobnie stał się przyczyną przeznaczenia Konrada do kariery duchownej. Uczestniczył jednak w podziale ojcowizny w 1278 r. Henryk III otrzymał Głogów (z Bytomiem i Kożuchowem), najmłodszy z braci Przemko – Żagań (ze Szprotawą i Nowogrodem). Konradowi przypadła Ścinawa (z Wińskiem i Lubinem). Nad księciem opiekę sprawował jednak Henryk IV Probus (Konrad prawdopodobnie odbywał studia).
Rządy w Ścinawie Konrad II objął w końcu 1281/na początku 1282 r., prawdopodobnie za cenę uznania zwierzchnictwa Henryka Probusa. Jednak wkrótce od niej się uwolnił. W drugiej połowie 1284 r. doszło do zamiany dzielnic miedzy Przemkiem a Konradem, być może za sprawą Probusa. Za poparcie biskupa Tomasza II w sporze z Probusem, Konrad nagrodzony został przez niego w 1287 r. prepozyturą wrocławską (od ok. 1281 r. był już prepozytem lubuskim; w 1292 r. po śmierci biskupa wrocławskiego Tomasza II, był kandydatem książąt śląskich na tę godność, kapituła wybrała jednak Jana Romkę).
Po śmierci Przemka 26 II 1289 w bitwie pod Siewierzem, Henryk III i Konrad II wspólnie wystąpili z pretensjami do spadku po nim (jego ziemie zostały zagarnięte przez Probusa z tytułu zwierzchności). W podziale Konrad II otrzymał od Henryka III część dawnej dzielnicy ścinawskiej (Wińsko). W 1296 r. Konrad II podczas zaangażowania Henryka III w Wielkopolsce przyłączył się do wojującego z bratem księcia jaworskiego Bolka I. Rok później, gdy konflikt zażegnano na wiecu w Zwanowicach, Henryk III potwierdził przynależność Lubina i Wińska z dzielnicy ścinawskiej do Konrada II.
Dzięki wstawiennictwu szwagra Albrechta II hrabiego Gorycji, kapituła akwilejska wybrała Konrada II 5 III 1299 na stanowisku patriarchy. Wyjechał objąć to stanowisko, ale zawrócił z drogi do Ścinawy. Według anegdoty z Kroniki książąt polskich, uczynił to ponieważ na obczyźnie brakowało mu piwa ścinawskiego, którego był wielkim smakoszem. W rzeczywistości głównym powodem było nie uznanie tego wyboru przez papieża Bonifacego VIII; następnie Konrad sam zrzekł się godności patriarchy Akwilei. W międzyczasie Henryk III zajął Żagań, z którego po powrocie brata nie chciał ustąpić. Uwięził go w Głogowie (w baszcie koło Bramy Szpitalnej?). Konrad II został jednak uwolniony przez wiernych wasali. W konflikcie z bratem za Konradem opowiedziało się rycerstwo żagańskie, książę jaworski Bolko I oraz biskup wrocławski. Henryk III wycofał się z roszczeń.
W ostatnich latach życia stosunki między Konradem II a Henrykiem III były poprawne. Konrad II Garbaty zmarł 11 X 1304 i pochowany został w kościele cysterskim w Lubiążu. Przed swoją śmiercią testamentem z 7 IX 1304 przekazał swoje ziemie Henrykowi III.
Konrad Garbaty był dobrym gospodarzem na swoich ziemiach. Nadał Ścinawie prawa pobierania cła na Odrze, w 1290 r. ufundował tam przy istniejącym szpitalu kościół Św. Ducha. Zezwolił na powiększenie o 60 łanów obszaru miejskiego Lubina. W 1304 r. potwierdził wszystkie prawa i przywileje Szprotawy. Miasto otrzymało prawo składu soli oraz przywilej posługiwania się własną miarą i wagą, co przyczyniło się do szybkiego rozwoju miasta.
Literatura:
J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913, s. 64-70;
J. Chutkowski, Dzieje Głogowa, t. I, s. 51, Legnica 1991;
K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, t. II, s. 82-84, Wrocław 1975;
T. Jurek, Dziedzic Królestwa Polskiego, książę głogowski Henryk III (1274-1309), Kraków 2006.
Andrzej Malinowski [EZG z. 23, 1994 - Konrad Garbaty] Red. 2008
