Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Horbulewicz Leonard
Pedagog, przyrodnik, czynny w II Rzeczypospolitej; po II wojnie św. organizator i kierownik Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Sławie.
Leonard Horbulewicz urodził się 06 XI 1886 w Horodence, leżącej w Zachodniej Ukrainie, na przedrozbiorowych kresach południowo-wschodniej Polski. Był jedynym dzieckiem Joanny i Piotra Horbulewiczów. Szkołę podstawową ukończył w Horodence, gimnazjum w Kołomyi. Ostatnim etapem edukacji były studia na Uniwersytecie Lwowskim. W 1914 r. zdobył dyplom wydziału filozofii o kierunku przyrodniczo-geograficznym. Trzy lata później (1917) ożenił się. Ze związku z Anną urodził się syn Stanisław oraz córka Helena. Leonard Horbulewicz został nauczycielem już w wolnej Polsce w 1919 r. Pierwszym miejscem pracy było Gimnazjum Koedukacyjne w Borysławiu pow. Drohobycz, woj. lwowskie. Równocześnie prowadził badania naukowe, które zaowocowały w 1927 r. publikacją Rozmieszczenie kumaków i traszek na przestrzeni Sambora, Drohobycza i Stryja (woj. lwowskie). Mając 20-letni staż pracy, od września 1939 r. (podczas kampanii wrześniowej) objął stanowisko dyrektora gimnazjum. We wrześniu 1941 r., tj. dwa miesiące po napaści Niemiec na ZSRR (VI 1941), nie mógł jak inni nauczyciele wykonywać zawodu. Chcąc zapewnić najbliższym utrzymanie, do końca wojny pracował jako urzędnik w firmie eksplorującej ropę naftową w Borysławiu. Mając świadomość nieodwracalnej utraty przez Rzeczpospolitą przedwojennych wschodnich rubieży, trzy miesiące po upadku III Rzeszy, tj. na początku sierpnia 1945 r., wyruszył z rodziną transportem kolejowym na zachód, na Ziemie Odzyskane. Będąc prawie u celu, na krótko zatrzymał się w Lubinie, gdzie za namową inspektora oświaty powiatu głogowskiego przyjechał pod koniec sierpnia do Sławy, w celu zorganizowania gimnazjum ogólnokształcącego. Nauka pod jego kierownictwem rozpoczęła się 4 IX 1945. Wkrótce prywatne gimnazjum (w zasadzie społeczne) otrzymało status szkoły państwowej oraz nazwę Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące w Sławie Śląskiej. Początkowo mieściło się w gmachu Publicznej Szkoły Powszechnej. Po usunięciu z pałacu przez pracowników Uniwersytetu Poznańskiego hitlerowskich archiwaliów, spowodował przeniesienie do niego gimnazjum. Dzięki intuicji i wiedzy L. Horbulewicza uratowano w trakcie porządkowania komnat przeoczoną resztkę księgozbioru i archiwaliów głównego Urzędu SS („archiwum Heinricha Himmlera”). Zainicjował akcję zbierania w Sławie wszelkich krzeseł. ławek, stołów itp., osobiście nadzorując. Przetrząsał także wraz z młodzieżą gruzy szkół głogowskich w celu uzyskania niezbędnych pomocy naukowych. Równocześnie kierował placówką oraz uczył w niej biologii i geografii. Zorganizował wzorcową klasę i pracownię biologii. Zgodnie z programem nauczania hodowano w niej rośliny oraz w akwariach i terrariach zwierzęta. W sąsiedztwie budynku założył dydaktyczny ogród botaniczny z małym oczkiem wodnym. Pod jednym dachem prowadził także zajęcia z geografii w Publicznej Średniej Szkole Zawodowej. Niestety w wyniku natłoku obowiązków podupadł na zdrowiu. W 1948 r. ustąpił ze stanowiska. Nieoficjalnie mówiono, że rezygnacja była również związana z jego kategoryczna odmową wstąpienia w szeregi Polskiej Partii Robotniczej. Mimo, że nie był już dyrektorem – młodzież nadal go tak tytułowała. Pozostając nauczycielem biologii, latem 1950 r. wspomagał swoim doświadczeniem nowego szefa placówki (Franciszka Krassowskiego) w przeniesieniu jej siedziby do Głogowa. Po przepracowaniu jeszcze około 2 lat przeszedł na emeryturę. Nauczyciele otaczali go życzliwością i szacunkiem. Z wieloma z nich utrzymywał kontakty towarzyskie np. z Józefem Hryhorowiczem, Franciszkiem Krassowskim, Ludwikiem Stępczakiem, Zbyszkiem Piwońskim. W 1963 r. wyprowadził się ze Sławy do Krakowa. Zmarł w marcu 1978 roku.
„(…) Ilekroć pomyślę obecnie o głogowskim wysoko postawionym Liceum, tylekroć moje serce napełnia się radością płynącą ze świadomości, bujnego rozkwitu tej szkoły (...). Moje szczere i serdeczne życzenia będą zawsze kierowane ku kochanemu Zakładowi, któremu mogłem kiedyś w jego początkach oddać cząstkę mojego życia”. – Leonard Horbulewicz
Źródła i literatura:
L. Horbulewicz, U kolebki Liceum Ogólnokształcącego w Głogowie [maszynopis];
H. Musielak [z d. Horbulewicz], dane rodzinne;
L. Stępczak, Kronika Publicznej Szkoły Powszechnej w Sławie Śl., Sława 1945-1947 [rękopis];
K. Zawicki, I Liceum Ogólnokształcące w Głogowie. 50 lat historii, Głogów 1995;
Relacja W. Żarczyńskiego, absolwenta L.O.
Artur Pacyga [EZG z. 50, 1999 – Horbulewicz Leonard]
