Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Kuźnictwo w okolicach Głogowa w VI-VII wieku
Z obróbką cieplną i mechaniczną surowca żelaznego wiążą się tylko trzy budynki – „kuźnie”, we wnętrzu których znajdowały się kamienne piece. Odkryte one zostały w latach 1967-1971 na osadach Żukowice stanowisko l, obiekt 4; Żukowice stanowisko 5, obiekty 9 i 18, datowanych na VI-VII w. Z wnętrza wszystkich pieców i w najbliższym ich sąsiedztwie zebrano grudki żużla oraz liczne odpryski tzw. zendry. Poziom technologii kuźniczej stosowanej przez wytwórców z tych osad, został określony dzięki badaniom metalograficznym i chemicznym przeprowadzonym na 16 nożach. Z analizy tej wynika, że nie był to poziom wysoki. Wszystkie badane przedmioty posiadały podwyższoną zawartość fosforu. W 12 przypadkach zawartość miedzi przekraczała 0,05%, a w dwóch nożach stwierdzono wzrost zawartości niklu. Ponadto stwierdzono stosowanie zabiegów technicznych mających na celu wzmocnienie części pracujących, między innymi pakietowanie, nawęglanie i hartowanie. Zabiegi te jednak nie przynosiły właściwego efektu, gdyż nie osiągnięto odpowiedniej twardości. Główną przyczyną tego stanu rzeczy była duża zawartość fosforu w żelazie oraz być może niska temperatura hartowania. W materiałach metalowych pozyskanych w trakcie prac wykopaliskowych na stanowiskach żukowickich, oprócz licznych noży, haczyków i innych przedmiotów żelaznych wystąpiły przedmioty brązowe, między innymi szpila (Żukowice stan. 9, ob. 180, ob. 184), paciorek spiralny (Żukowice stan l, ob. 82), kabłączki (Żukowice stan. 9 ob. 120, ob. 135, ob. l39), pierścionek oraz srebrny kabłączek. Poświadcza to, że warsztat kuźniczy zajmował się także brązownictwem. Oprócz przedmiotów brązowych w jednym z pieców (Żukowice stan. l, ob. 18) znaleziono fragment tygielka. Analiza spektograficzna wykazała, że był to tygiel, w którym przetapiano miedź i cynk. Jest to następnym potwierdzeniem istnienia brązownictwa, które w tym wypadku związane było z odlewnictwem. Taką sytuację potwierdza także sztabka brązowa uznana za surowiec do wyrobu różnych przedmiotów.
Literatura:
M. Kaczkowski, Hutnictwo i kowalstwo - kuźnictwo na osadach wczesnośredniowiecznych z VI i VII wieku (Żukowice pow. Głogów) [w]: „Materiały Komisji Archeologicznej” nr 4, Zielona Góra 1976, s. 305-328;
A. Mazur, W. Maur, E. Nosek, L. Kozierowska, Badania metaloznawcze znalezisk żelaznych z Żukowic (VI-VII w. n.e.), [w]: „Materiały Komisji Archeologicznej” nr 4, 1976, s. 329-362;
J. Lodowski, Dolny Śląsk na początku średniowiecza (VI-X w.), Wrocław 1980.
Krzysztof Czapla [EZG z. 37, 1996 – Kuźnictwo z okolic Głogowa z VI-VII wieku]
