Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Spis treści |
Równina Szprotawska – przyroda
Równina Szprotawska (dalej: R.S.) przedstawia głównie krajobraz rozległych łąk i pastwisk poprzecinany siecią drobnych cieków i rowów. Przeważa typ wilgotnej łąki na glebach murszowych, powstałych z płytkich torfów. Są to siedliska antropogeniczne, utworzone po wytrzebieniu lasów. Znajdziemy tu relikty bagien, enklawy lasów i zarośli, ale także np. stare aleje, będącymi wyrazem kształtowania krajobrazu przez człowieka. W środkowej część R.S., na północ od Przemkowa, w sąsiedztwie rzeki Szprotawy i jej kanałów rozciągają się tereny bagienne i torfowiska zarosłe turzycami, urozmaicone zaroślami wierzbowymi oraz kępami drzew. Najbardziej bagienna część doliny Szprotawy została przekształcona w stawy hodowlane. Południowa część R.S., granicząca z Wysoczyzną Chocianowską, zajęta jest w sąsiedztwie Przemkowa przez wartościowe lasy liściaste, rosnące na żyznych siedliskach. We wschodniej części na północ od Chocianowa rozciąga się drugi znaczący wielkością kompleks leśny (Obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie”).
W podziale geobotanicznym Równina Szprotawska stanowi podokręg w okręgu Nizina Śląska (Krainy Kotlina Śląskiej w Pasie Kotlin Podgórskich). Fauna jest właściwa dla nizinnej części zoogeograficznej Krainy Śląskiej.
Najbardziej wartościowy przyrodniczo jest ww. fragment R. S. na północ od Przemkowa. Wchodzi on w skład Przemkowskiego Parku Krajobrazowego (utworzonego w 1997 r.; pow. 22 338 ha, z otuliną 37 804 ha). Utworzono tu rezerwat ornitologiczny „Stawy Przemkowskie” i użytek ekologiczny „Przemkowskie Bagno”. Ponadto w 2004 r. ustanowiono obszar Natura 2000, o pow. ponad 4,5 tys. ha, jako obszar specjalnej ochrony ptaków (obejmuje również fragment gminy Niegosławice).
Rezerwat „Stawy Przemkowskie”
Rezerwat o pow. 1046,25 ha, został utworzony w 1984 r. Celem ochrony jest zachowanie stawów, wraz z przyległymi bagnami i laskami lęgowymi w dolinie rzeki Szprotawy, jako ostoi i miejsca lęgów licznych gatunków ptaków. Stawy (35 akwenów o pow. 948 ha) są ostoją ptaków wodno-błotnych oraz miejscem odpoczynku i żerowania ptaków migrujących; stwierdzono występowanie 216 gatunków, w tym 147 lęgowych. Ekstensywna gospodarka rybacka sprzyja zwiększaniu się ich populacji (dotyczy to również wydry). Charakterystycznymi gatunkami są kormorany, bieliki, jastrzębie, czaple siwe, perkozy, mewy śmieszki, prawie wszystkie gatunki dzikich kaczek, łyski, żurawie, czarne bociany, zimorodki oraz wiele ptaków brodzących. Obszar stawów florystycznie nawiązuje do eutroficznych zbiorników pochodzenia naturalnego. Roślinność, ze względu na prowadzoną gospodarkę rybną, utrzymywana jest w jednakowym stadium rozwoju. Niektóre gatunki osiągają duże zagęszczenie: rzęsa drobna, spirodela wielokorzeniowa, jeżogłówka gałęziasta, rdestnice, żabiściek pływający, pałka wąskolistna. Na terenie rezerwatu znajduje się ścieżka przyrodnicza.
Użytek ekologiczny „Przemkowskie Bagno”
Użytek ekologiczny został utworzony na 1700 ha podmokłych łąk, w celu ochrony ekosystemu z ginącymi gatunkami ptactwa-wodno błotnego oraz cennymi zbiorowiskami roślin. Teren użytkowany był przez cztery dziesięciolecia jako radziecki poligon wojskowy. Głównie dlatego (mimo iż przed II wojną św. objęty był pracami hydrotechnicznymi) zachowuje największą w całej dolinie Szprotawy wartość przyrodniczą. Rozległe szuwary trzcinowo-turzycowe oraz zarośla wierzbowe to ostoje, jedne z największych na Śląsku, żurawia, derkacza, świerszczaka, świergotka łąkowego oraz wąsatki. Teren użytku zamieszkuje wiele gatunków ssaków: jeleń europejski, sarna, dzik, jenot, kuna leśna, tchórz i lis.
Rezerwat florystyczny „Łęgi Źródliskowe koło Przemkowa”
Rezerwat o pow. 140 ha, stanowi w głównej części pozostałość parku przy rezydencji książąt von Schleswig-Holstein. Od czasów II wojny św. nastąpiła w dużym stopniu naturalizacja rosnącego na żyznych siedliskach lasu. Stanowi on mozaikę łęgów, grądów i olsów. Wielogatunkowy drzewostan poprzecinany jest siecią meandrujących strug, wypływających z miejscowych źródlisk. Ich brzegom, porośniętym dywanami wątrobowca, towarzyszą wiekowe dęby – do 250 lat - i buki. W runie spotykamy cały zespół roślin żyznych lasów liściastych z elementami flory górskiej – z bodziszkiem żałobnym i wiązem górskim; wśród rzadkości florystycznych są wawrzynek wilczełyko i wiciokrzew pomorski. Do tutejszej bogatej awifauny należą m. in. trzmielojad i dzięcioł średni.
Obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie”
Obszar posiada powierzchnię 63,9 km kw, z czego 44,5 km kw zajmują lasy. Obejmuje kompleks leśny o urozmaiconym drzewostanie, łąki w dolinach rzecznych i pastwiska. Należy do niego również park miejski w Chocianowie.
Literatura:
G. Bobrowicz, Przemkowski Park Krajobrazowy, Wałbrzych 1999;
A. Bok, Związek Gmin „Zagłębia Miedziowego”. Przewodnik przyrodniczo-turystyczny, Polkowice 2006;
A. Chlebowki, M. Cieślak, A. Szlachetka, Ścieżka przyrodnicza „Lasy okolic Przemkowa”, Legnica 1995;
A. Chlebowki, M. Cieślak, A. Szlachetka, Ścieżka przyrodnicza ,,Stawy Przemkowskie”, Legnica 1995;
H. Ciesielski, H. Wrabec, Katalog zabytkowych ogrodów i parków województwa legnickiego, Legnica 1997;
Przemkowski Park Krajobrazowy, oprac. zbiorowe, Bytom 1997;
Wrzosowa Kraina The Heatherland Das Heideland (album), Legnica 2008.
Antoni Bok [EZG z. 66/67, 2007 - Równina Szprotawska – przyroda], 2008
