Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Szpital w Głogowie. Okres lat 1945-1970
Zniszczone w 1945 r. miasto pozbawione było również dotychczasowych ośrodków lecznictwa zamkniętego. Stosunkowo najmniej zrujnowany, choć mocno zdewastowany kompleks szpitala wojskowego (Reserve-Lazarett) przy obecnej ul. Kościuszki, chwilowo zajęły służby medyczne Armii Czerwonej. Na potrzeby nielicznych, zgromadzonych w byłych koszarach Hindenburga niemieckich mieszkańców, uruchomiono w bloku nr 4 namiastkę szpitala. Świadczył on również usługi napływającej ludności polskiej.
Jesienią 1945 r. obiekt opuścił frontowy szpital armii sowieckiej. Do prowizorycznie urządzonych sal w części przystosowanego gmachu głównego dostarczono 40 łóżek z koszar. Szpitalowi nadano imię św. Józefa. Pozbawiony był urządzeń, narzędzi i wyposażenia. Część zabrali jeszcze ewakuujący się Niemcy, następnie - likwidujący lazaret Rosjanie. Od 1946 r. resztki wyposażenia demontowali przedstawiciele lecznictwa wojskowego, bowiem szpital był w gestii MON. Szpital borykał się więc z brakiem aparatury leczniczej, wykwalifikowanej kadry lekarzy, pojazdów (w pierwszym okresie dysponowano parą koni, a później otrzymano samochód z demobilu wojskowego). Kłopot stanowiło ogrzewanie sal i wyżywienie chorych. Ośrodek pełnił funkcję Szpitala Powiatowego, wraz z ambulatorium, jako własność Wojska Polskiego. Przyjął imię gen. Karola Świerczewskiego. W 1957 r. MON przekazał obiekt administracji lokalnej.
Finansowanie opieki zdrowotnej w okresie powojennym było dość skomplikowane. PRN ustaliła odpłatność za leczenie osób nieubezpieczonych. Pozostałym świadczenia opłacała leszczyńska Ubezpieczalnia Społeczna. Systematyczne prace remontowe pozwalały zwiększać ilość łóżek szpitalnych: rok 1947 - 70, 1951 - 120, 1953 - 140, 1955 - 230. Po remoncie w końcu lat 60. szpital dysponował 360 łóżkami. Od roku 1951 zaczął się zarysowywać podział na oddziały szpitalne. W 1953 r. istniały oddziały: położniczo-ginekologiczny, wewnętrzny, dziecięcy (20 łóżek), chirurgiczny, zakaźny. W 1960 r., wraz z dopływem nowych lekarzy, funkcjonowało 7 oddziałów. W modernizację zaangażował się miejscowy garnizon i zakłady pracy. Przy pomocy chirurga wojskowego, por. Józefa Nawalanego, uruchomiono salę operacyjną. Za dyrekcji Adama Żwirskiego przeprowadzono remont gabinetu fizykoterapii, uruchomiono punkt krwiodawstwa i blok sterylizacyjny.
Od 1951 r. praktykę w szpitalu prowadzili również lekarze wojskowi 112 pac i późniejszej Brygady Artylerii oraz innych jednostek garnizonu. Ich udział był znaczącym wkładem w systematyczne podnoszenie jakości pracy i uzupełnieniem szczupłego personelu lekarskiego. Od połowy lat 50. zaczęli się pojawiać lekarze - pierwsi absolwenci uczelni medycznych. Władze powiatu prowadziły kampanię promocyjną w prasie ogólnopolskiej. W 1960 r. opiekę medyczną sprawowało 15 lekarzy: 2 z II stopniem spec., 5 z I stopniem i 8 asystentów. W celu przygotowania średniego personelu utworzono Liceum Medyczne. Istniało ono w latach 1963-1966, później przeniesiono je do Zielonej Góry. Na terenie szpitala, w jednym z budynków zorganizowano hotel dla personelu. Jeszcze w 1968 r. w budynku mieszkało 27 rodzin lekarzy i pielęgniarek, dla których nie było mieszkań w mieście.
Średni pobyt chorego wynosił dni: rok 1958 - 14,37; 1959 - 13,16; 1960 - 15/62; 1961 - 15,40; 1962 - 15,43; 1963 - 15,50; 1964 - 14,85; 1965 - 15,40. Szpital dzierżył w tym okresie zdecydowaną palmę pierwszeństwa w województwie zielonogórskim w obłożeniu łóżek. Średnioroczne wykorzystanie łóżek szpitalnych na tle woj. wyglądało następująco (szpital głogowski/średnia w woj.): rok 1960 - 324/285, 1961 - 347/289, 1962 - 343/295, 1963 - 342/299, 1964 - 329/290, 1965 - 323/282.
Z biegiem czasu z terenu szpitala wyprowadzono placówki otwartej służby zdrowia: Ośrodek Zdrowia i Stację Pogotowia Ratunkowego. Prawie do końca lat 60. w większej, nie odbudowanej, części kompleksu mieściły się magazyny nierafinowanego cukru głogowskiej cukrowni. W latach 1965-1970 przeprowadzono remont południowych skrzydeł kompleksu. Pojawiły się wtedy plany utworzenia specjalistycznego szpitala urazowo-ortopedycznego. Zakończenie odbudowy i modernizacji szpitala otworzyło kolejny, nowy okres lecznictwa zamiennego w Głogowie.
Pierwsi lekarze: Lekarze niemieccy: dr Berneman (do 1946 r.), Günter Müller i Karl Bartel (do jesieni 1947 r.), Wiesław Juszkiewicz, Lucyna i Czesław Ludwiczakowie, i min. Wacław Wesołek, Henryk Mocek, Jan Kałmuczak, Edward Jaworski, Alojzy Barnaś, Maria Szewiakow, Leopold Góral, Tadeusz Sulicki, Ryszard Krawczyk, Czesław Kubik, Stefan Łotocki, Anna Sumińska, Maria Brandys, Henryk Nodzyński.
Pielęgniarki: Zofia Antczak-Komarowa, i m.in. Barbara Niewiadomska, Helena Waśniewicz, Anna Smorczewska (położna).
Intendenci i kierownicy administracyjni: Romuald Frydel, Walentyna Ratajewska, Tadeusz Zimny, Włodzimierz Hryniewicz.
Dyrektorzy szpitala w latach 1945-1970: Anna Matuszowa, Wiesław Juszkiewicz, Czesław Ludwiczak, Henryk Mocek, Adam Żwirski, Józef Mędrala, Ryszard Krawczyk, Wacław Wesołek, Tadeusz Sulicki, Zdzisław Pośpieszyński.
Źródła i literatura:
Wspomnienia: K. Dobrzański, L. Góral, W. Juszkiewicz, T. Zimny, W. Nawrocki (materiały w posiadaniu autora).
K.-M. Heidecker, Das Reservelazarett in Glogau, „Neuer Glogauer Anzeiger” 2004 nr 1;
Mój dom nad Odrą. Ze wspomnień głogowian. Zielona Góra 1973;
J. Chutkowski, Głogów w XX wieku, Głogów 2004;
J. Chutkowski, Głogów, kalendarium lat 1945-1950, Głogów 1994;
J. Kwaśniewicz, Rozwój szpitali na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1965, Prace LTN VIII, s. 87-99, Zielona Góra 1970.
Prasa: „Gazeta Zielonogórska”, „Konkrety”.
Wiesław Maciuszczak [EZG z. 71, 2011 - Szpital w Głogowie. Okres lat 1945-1970]
