Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Żukowice - pałac
W Żukowicach istniały do niedawna dwie rezydencje – dwór w Żukowicach Górnych, (którego ruinę rozebrano w 1974 r.) i pałac w Żukowicach Dolnych. Zespół pałacu i folwarku usytuowany jest w północnej części wsi (zwanej niegdyś Dolną). Od południa przylega do pałacu park, założony już w XVIII w. Sam pałac jest murowaną dwukondygnacyjną budowlą z dwoma alkierzami w obu północnych narożnikach.
Według źródeł historycznych już w drugiej połowie XV w. istniała w Żukowicach Dolnych siedziba mieszkalna tutejszych właścicieli – rodu von Berge. Nie wiemy czy była to budowla, drewniana, czy murowana. Być może była to wieża mieszkalna lub jakiś niewielki dwutraktowy dwór. W 1587 r. zbudowano w Żukowicach Górnych nowy dwór w typie późnorenesansowych założeń z przelotową sienią. Od tego czasu tam mieściła się główna siedziba seniorów rodu, aż do chwili gdy około połowy XVII w. rozbudowano rezydencję dolną. Prace budowlane trwały do 1719 r. o czym świadczy napis zachowany na portalu. 22 XII 1740 król pruski Fryderyk II podczas swojego marszu na Śląsk założył w pałacu kwaterę. Nieco później zwołano tam zjazd propruskiej szlachty śląskiej. W 1760 r. w czasie wojny siedmioletniej pałac został zniszczony. W 1763 r. odbudował go nieznany z imienia członek rodu von Berge, którego inicjały „SKVB” umieszczono frontonie budynku.
Centralna późnorenesansowa bryła budowli została wzniesiona (być może na bazie jakiegoś wcześniejszego założenia) w drugiej połowie XVII w. Z okresu przebudowy w pierwszej ćwierci XVIII w. pochodzi klatka schodowa, dwa alkierze wystrój elewacji i prawdopodobnie dekoracja stiukowa niektórych pomieszczeń na piętrze. Natomiast rokokowe elementy szczytów i wystrój północnych pomieszczeń (między innymi dwa kominki) powstały podczas restauracji pałacu po wojnie siedmioletniej.
Literatura: A. Billert, Żukowice. Pałac. Dokumentacja historyczno- architektoniczna, Poznań 1973 (maszynopis w archiwum WKZ w Legnicy); J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913.
Jerzy Dymytryszyn [EZG z. 7, 1993 - Żukowice – pałac]
