Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Morasiewicz Władysław
Dr med. Władysław Morasiewicz, syn Mikołaja i Teodory z d. Krzyżanowskiej, urodził się 26.06.1896 r. w Buczaczu. W rodzinnym mieście uczęszczał do gimnazjum państwowego. Po wybuchu I wojny św. służył w II Brygadzie Legionów Polskich. Ranny w bitwie pod Nadwórną (24.10.1914 r.), leczony na Węgrzech. Później służył w 6 Pułku Piechoty III Brygady (oddział telefoniczny), walcząc na Polesiu i na Wołyniu, m.in. pod Kostiuchnówką (4-6.07.1916 r.). Po kryzysie przysięgowym skierowany na Bukowinę. Z związku z oddaniem przez państwa centralne Ziemi Chełmskiej i części Podlasia Ukrainie (traktat z 9.02.1918 r.) brał udział z buncie J. Hallera, który przebijał się przez front w celu połączenia się z II Korpusem Polskim w Rosji. Ujęty przez Austriaków pod Rarańczą, zagrożony karą śmierci, internowany w Huszcie, wiosną wysłany na front włoski w okolice Udine, gdzie szkolił w zakresie gazów bojowych.
Na przepustce powrócił do Buczacza i pozostał do wyzwolenia w czerwcu 1919 r.; przyjęty do Wojska Polskiego. W l. 1919-20 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w ofensywie kijowskiej (wiosna 1920 r.) dowodząc kolumną sanitarną nr 6 XII Dywizji Piechoty (w 6 Armii) dotarł do Baru Podolskiego, gdzie poznał Stanisławę z d. Tarnawską, z którą wziął ślub w czasie odwrotu (synowie: Wiesław i Jaromir). W Okręgu Korpusu nr VI przeniesiony z 54 Pułku Piechoty XII Dywizji Piechoty do 6 Batalionu Sanitarnego we Lwowie służył jako oficer administracyjny w dziale sanitarnym (podlekarz nadetatowy). Od 1921 r. studiował medycynę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (dyplom w 1928 r.). W 1923 r. awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z 1.06.1918 r. w korpusie oficerów administracji - dział sanitarny. Do 1931 r. mieszkał z rodziną we Lwowie, a po rezygnacji z kariery wojskowej mieszkał i pracował jako lekarz – najpierw w Zborowie, a od 1933 r. w Brzeżanach jako lekarz PKP i lekarz domowy Ubezpieczalni Społecznej (później jej lekarz naczelny).
Zmobilizowany 17.09.1939 r. w Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie jako komendant pociągu sanitarnego Dyrekcji Kolei Państwowych Lwów. Kampanię zakończył w Stanisławowie; nie poddał się zarządzonej przez Sowietów (10-12.1939 r.) rejestracji oficerów – uniknął Katynia. W Brzeżanach pod okupacją sowiecką pracował w Poliklinice, a po wkroczeniu Niemców w 1941 r. był lekarzem PKP. Działał w konspiracyjnej Radzie Pomocy Żydom „Żegota” (ks. Adam Łańcucki), w ZWZ-AK w Obwodzie Brzeżany (dr med. Tadeusz Danek) Inspektoratu Rejonowego III (dr med. Stefan Biliński), m.in. udostępniał mieszkanie na tajne nauczanie. Na skutek donosu Ukraińca był więziony w Brzeżanach. Przez Niemców wyznaczony lekarzem powiatowym po zamordowaniu przez UPA dr med. S. Bilińskiego. We wrześniu 1944 r. powołany do Wojska Polskiego (członek komisji poborowej), następnie służył w Oficerskiej Szkole Broni Pancernej w Chełmie i Zamościu, gdzie zakończył służbę w stopniu majora (awans 04.1945 r.).
W latach 1945-47 lekarz m.in. w Tuliszkowie, a od 1947 r. w Bytomiu Odrzańskim. W latach 1947-51 lekarz powiatowy – kierownik Referatu Zdrowia Starostwa Powiatowego w Głogowie z siedzibą w Sławie. W związku z wysiedleniem ludności niemieckiej, w tym lekarzy, organizował lecznictwo otwarte: Ambulatorium w Szpitalu Powiatowym w Głogowie, a przychodnie w Sławie, Gaworzycach, Grębocicach i Bytomiu Odrz. W latach 1947-72 r. kierował przychodnią w Bytomiu Odrz., a praktykę lekarską prowadził tu łącznie przez 45 lat. Nie krył swojego krytycznego stosunku do PRL. Nie brał opłat za leczenie od rolników, którzy do 1972 r. nie byli ubezpieczeni. Wspierał inicjatywy, które służyły stabilizacji polskości. Z zamiłowaniem uprawiał ogród, łowił ryby, lubił majsterkować. Żył w skromnych warunkach, w podeszłym wieku jeździł do chorych na rowerze lub wózkiem trójkołowym z napędem spalinowym. W latach 80. wspierał „Solidarność”, współfinansował kampanię wyborczą Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”. Długo był pomijany w kombatanckich zaszczytach. Dopiero u schyłku życia został awansowany na podpułkownika. Odznaczony został m.in. Krzyżem Walecznych (1922), Krzyżem Niepodległości (1932), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1980), Krzyżem za udział w Wojnie 1918-21 (1991).
W. Morasiewicz zmarł 18.12.1992 r. we Wrocławiu. W Bytomiu Odrz. jego imię nadano przychodni, gdzie leczył, a w 2002 r. nazwano park w dawnej fosie miejskiej przy ul. A. Mickiewicza „Parkiem dr. Morasiewicza”.
Źródła: Lista starszeństwa oficerów zawodowych Korpusu Sanitarnego, Ministerstwo Spraw Wojskowych Departament Sanitarny, Warszawa 1930, s. 47; „Rocznik oficerski”, Warszawa 1924, s. 1051; „Rocznik oficerski”, Warszawa 1928, s. 706; Zbiory Jaromira Morasiewicza – fotografie, dokumenty. Relacje: Nagranie i notatki z rozmowy z J. Morasiewiczem z 5.07.2018 r., w zbiorach A.M. Perlaków. Literatura: Andrzejewski T., Sobkowicz R., Bytom Odrzański 1945-2005, Bytom Odrzański 2007, s. 240-244; Perlak A., Władysław Morasiewicz, [w:] „Obserwator Odrzański” nr 1 (4) z I 1993 r., s. 1, 7; Perlak A., Przechodnia im. W. Morasiewicza, [w:] „Obserwator Odrzański” nr 10 (13) z X 1993 r., s. 1; Snopko J., Legioniści polscy na froncie włoskim w latach 1917-1918, [w:] „Przegląd Historyczno-Wojskowy” z 2011, nr 12 (63)/1(234), s. 17-22; Stawiarz P., Internowanie oraz procesy żołnierzy legionowych w Marmaros-Sziget w roku 1918 – we wspomnieniach księdza pułkownika Józefa Panasia – kapelana II Brygady Legionów Poskich, [w:] Acta Uniwersitatis Lodziensis, Folia Historica 2014, nr 92; s. 83-104; [Michał Suski], W hołdzie wielkiemu bytomianinowi. Park przy ul. Mickiewicza w Bytomiu Odrz. otrzymał imię doktora Władysława Morasiewicza, [w:] „Tygodnik Krąg” nr 51/1 (564) z 24 XII 2002 r., s. 24; Zarówny A., Ulica Morasiewicza, [w:] „Obserwator Odrzański” nr 2 (5) z II 1993 r., s. 1. Netografia: www.glogow.pl/tzg/wehikul%202009_2011/lipiec12.html
Andrzej Perlak [EZG 78, 2018 – Morasiewicz Władysław]
