Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
[[Kategoria:Historia po 1945 i współczesność] Podkategoria:Gospodarka i gospodarka komunalna
Powiatowe wystawy rolnicze
Po zakończeniu II wojny św. i wymianie ludności niemieckiej na polską, ziemia głogowska pozostawała typowym powiatem rolniczym. Głogów, jako miasto powiatowe, pełnił rolę zaplecza administracyjno-gospodarczego. Od przełomu lat 40. i 50. na terenie powiatu funkcjonowały, oprócz gospodarstw indywidualnych, zakłady produkcji rolnej: Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR), Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne (RSP) czy przetwórstwa, np. cukrownia w Nosocicach, Przetwórnia Owocowo-Warzywna (popularna „Kwaszarnia”) w Głogowie, roszarnia lnu w Radwanicach. Obsługą rolnictwa zajmował się Państwowy Ośrodek Maszynowy oraz Gminne Spółdzielnie „Samopomoc Chłopska”.
W związku z ideologizacją państwa, na wzór radziecki, od końca lat 40. zaczęto przeprowadzać kolektywizację rolnictwa, wywierając na chłopów nacisk na zakładanie spółdzielni produkcyjnych (RSP). Jednym z instrumentów przekonujących do zbiorowego gospodarowania miały być Powiatowe Wystawy Rolnicze (PWR). Jednocześnie przedsięwzięcia te miały odegrać rolę promocyjną i propagandową, unaoczniając troskę państwa o produkcję rolną i jej rozwój, jak również postęp techniczny w mechanizacji rolnictwa. W celu przeprowadzenia PWR utworzono Wojewódzkie Komitety Organizacyjne Wystaw Rolniczych, jak również powołano pełnomocników oraz opiekunów powiatowych. W Głogowie funkcje te pełnili m.in.: Albin Nosewicz, Bolesław Marciniak i Władysław Leś.
Wystawy zorganizowano w Głogowie trzykrotnie, w latach 1954-56. Każda z nich wzbudzała wśród mieszkańców powiatu zainteresowanie. Jak informowano w specjalnie wydanej broszurze, „hodowcy czy producenci upraw, walczyli o prawo udziału w PWR, gdzie np. w roku 1955 ubiegało się 3230 gospodarzy indywidualnych z obszaru 23 gromad, a poza nimi 22 brygady POM, 36 PGR oraz 38 spółdzielni produkcyjnych”. Ostatecznie prawo udziału przyznano tym, którzy osiągnęli najwyższe plony oraz wyniki w hodowli.
Miejscem wystaw był plac przed dworcem kolejowym, w rejonie Alei Wolności, ul. Nowosolskiej (ob. ul. Sikorskiego) i Matejki. Tam zbudowano pawilony oraz obszerne stoiska, organizowano poletka doświadczalne oraz zagospodarowano kwatery pastwisk, na których prezentowano gatunki roślin uprawnych, traw, sposoby upraw mechanicznych, siewu i nasadzania. Wszystko to miało umożliwić poznawanie nowoczesnych metod hodowli oraz upraw w celu uzyskania wzrostu produkcji. Działy hodowlane w dniu wystawy gromadziły około 200 rasowych zwierząt. W pawilonach prezentowano produkty zbożowe, owoce i warzywa. Najczęściej pokazywane były burak cukrowy, len, kukurydza czy ziemniak. W pawilonie nasiennictwa eksponowano osiągnięcia producentów nasion kwalifikowanych. Prezentowano również środki ochrony roślin, a także pokazy w zakresie pielęgnacji i melioracji pól uprawnych czy łąk. Nie brakowało punktów służb doradczych, które odpowiadały za przekazywanie i rozpowszechnianie wiedzy i doświadczenia rolniczego. Ważnym elementem wystaw były sektory państwowych i gminnych ośrodków maszynowych, wypełnione maszynami i urządzeniami, takimi jak: żniwiarki, kombajny, traktory czy samochody. Plac wystawowy mechanizacji rolnictwa był tak zaplanowany, by pokazać zwiedzającym maszyny, jak i zaprezentować ludzi, biorących udział działaniach na rzecz rozwoju rolnictwa oraz wzrostu jego produkcji. Podczas trwania wystawy prowadzone były pokazy hodowlane, przygotowawcze, pokazy zwalczania szkodników i pielęgnacji zwierząt oraz upraw. Wystawy przedstawiały sukcesy producentów roślin, a także hodowli. Liczne pawilony były wypełnione okazałymi eksponatami. Wystawy wykorzystywano do propagowania dostaw obowiązkowych dla państwa i prezentowano współzawodnictwo gromad wiejskich w tej „konkurencji”. Np. w 1955 r. przodującą była gromada Jerzmanowa. Wyróżniona została również spółdzielnia produkcyjna Żukowice, która chwaliła się dorodnymi plantacjami lnu, zapowiadając zwiększenie produkcji.
Wystawy stanowiły również niewątpliwą atrakcję dla mieszkańców miasta i regionu. Obok korzyści w zakresie upowszechniania nowości w produkcji rolnej i hodowli, prezentacji osiągnięć rolników i zakładów głogowskiej wsi, można było dostrzec akcenty negatywne. Dotyczyły one tak organizacji, przebiegu, jak i likwidowania wystaw. Wszechobecna niska kultura organizacji pracy, opóźnienia w siewach poletek doświadczalnych, brak zaangażowania w dbałość o mienie społeczne był dostrzegany i wytykany w ówczesnej prasie, mimo ograniczeń cenzuralnych. Z organizowania PWR wycofano się po zmianach politycznych. W to miejsce kilka lat później zorganizowano „Wojewódzką wystawę postępu technicznego w rolnictwie”. A nazwa „tereny powystawowe” przylgnęła do placu na kilka lat.
Źródła i literatura: J. Chutkowski, Głogów w XX wieku, Głogów 2004; „Gazeta Zielonogórska”, 1955, 1956; broszura Powiatowa Wystawa Rolnicza w Głogowie, wyd. Wojewódzka Rada Narodowa w Zielonej Górze, wrzesień 1955.
Marcin Kuchnicki [EZG 78, 2018 – Powiatowe wystawy rolnicze]
