Nie został kamień na kamieniu

74 lata temu, 1 kwietnia 1945 r., zakończyła się wyniszczająca walka o Głogów. Siedmiotygodniowe oblężenie było niewątpliwie najtragiczniejszym okresem w tysiącletniej historii miasta. Nawałnica Armii Czerwonej i obrona Niemców pod dowództwem fanatycznego komendanta twierdzy Glogau płk. Jonasa Eulenburga, doprowadziły do niemal całkowitej zagłady Głogowa.

Zgliszcza miasta zastał tuż po przyjeździe do zrujnowanego miasta jego pierwszy burmistrz Eugeniusz Hoinka. „- Po osiągnięciu zniszczonych mostów na Odrze ujrzeliśmy dantejski obraz. W miejscu, gdzie po drugiej stronie rzeki istniało pełne zieleni, wspaniałe miasto, opadające tarasami ku Odrze, sterczały tylko szkielety zbombardowanych i spalonych domów, zwaliska cegieł, rozkładające się trupy ludzi i zwierząt oraz dymiące jeszcze pogorzeliska. Po przeprawieniu się na drugi brzeg łodzią saperów radzieckich, którzy usuwali z rzeki części zniszczonych całkowicie mostów kolejowych, stąpaliśmy wśród ulic zawalonych gruzem, pogiętymi wrakami czołgów, samochodów, armat, pomiędzy porzuconą przez Niemców bronią i amunicją. Tak dotarliśmy do centrum”.

Różne źródła podają, że zniszczeniu uległo od 74% do nawet 96% miasta. Rozbieżności zapewne wynikają z niejednoznacznej interpretacji. Szacunki dotyczą zniszczeń przed kilkunastoletnią dalszą rozbiórką, jak i po niej. Według opracowania sporządzonego przez wiceburmistrza Adama Królaka place miejskie wraz z zabudową zniszczone zostały w 91,06%, drogi dojazdowe w 93,17%, natomiast ulice w 76,32%. Z kolei wykaz sporządzony 15 czerwca 1945 r. przez pełnomocnika rządu mówił zniszczonych budynkach – 88,5%, gospodarczych 74,3%, przemysłowych – 83%, natomiast budynkach użyteczności publicznej – 87%. Najbardziej ucierpiało centrum oraz Stare Miasto. Z powierzchni ziemi zniknęły niemal wszystkie szkoły, podobny los spotkał znakomitą większość zabytków. Dworzec kolejowy uległ zniszczeniu w 65%, ale już infrastruktura kolejowa, w tym tory i mosty w 95%. Na 1846 budynków całkowitemu zniszczeniu uległo 1698. Pozostałe 148 obiektów było również zniszczone, ale nadawało się do odbudowy. Do szybkiego zagospodarowania było jedynie 16 budynków (w tym m.in. budynek I LO). Pomimo trwających renowacji i rekonstrukcji, skutki II drugiej wojny światowej widoczne są do dziś...

FOTO: Fotopolska, Dolny-slask.org, MAH, K. Zawicki