Kiedy powstała i jaki spotkał ją los?

Otto von Bismarck - „Żelazny Kanclerz”, premier Prus, późniejszy kanclerz Rzeszy (lata 1871-1890) był jednym z najbardziej charakterystycznych polityków XIX-wiecznej Europy. Jego działalność przyczyniła się do zjednoczenia Niemiec pod postacią Cesarstwa Niemieckiego. Już za życia stał się postacią legendarną, a jedną z form wyrażania wdzięczności dla niego było stawianie tzw. wież Bismarcka.

Pierwszy tego typu obiekt powstał na Dolnym Śląsku, na Jańskiej Górze w 1868 r., jeszcze za życia kanclerza. Jednak prawdziwy boom na budowanie podobnych wież nastąpił po jego śmierci. Na całym świecie w latach 1869 – 1934 powstało około 240 wież i kolumn Bismarcka. Niektóre wznoszono w tak odległych krajach jak Papua-Nowa Gwinea czy Tanzania. Większość znajdowała się na terenie ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego. Kilkukrotnie w ciągu roku na wieżach tych rozpalano ogień ku czci patrona (rocznice jego urodzin i śmierci, oraz inne święta, np. przesilenie letnie). Zwyczaj ten przetrwał w Niemczech w stanie szczątkowym do dziś. We współczesnych granicach Polski wybudowano 40 wież, a do naszych czasów zachowało się 17 (niektóre wciąż pełnią funkcje widokowe).

Głogowska wieża powstała według projektu architekta Wilhelma Kreisa - "Zmierzch Bogów". Na lokalizację wybrano Gurkauer Berg, ówczesne miejsce rekreacji mieszkańców Glogau. Uroczystego otwarcia dokonano 23.09.1906 r. Budowla liczyła 15 m wysokości i miała przekrój 9 x 9 m, powstała z cegły licowanej z zewnątrz granitem strzegomskimi szarym granitem śląskim. Na jej szczycie osadzona została miedziana misa ogniowa. Masywne schody wewnętrzne prowadziły 2,5m poniżej platformy widokowej. Do misy dotrzeć można było żelaznymi krętymi schodami. W skład kompleksu wchodziła również restauracja.

W 1937 roku władze hitlerowskie przemianowały wiele nazw ulic w mieście i nazw miejscowości na Ziemi Głogowskiej, na brzmiące bardziej „germańsko”. Prowadzącą z miasta na Wzgórze Gurkauer Straße przemianowano na Bismarckstraße (obecnie Wita Stwosza), a leżące u jego podnóża wsie: Gurkau i Sieglitz (Górków i Szczyglice) stały się odpowiednio: Bismarckhöhe – Nord i Bismarckhöhe.

W 1938r. schronienia w wieży prześladowanym przez nazistów żydom udzielał właściciel restauracji, niejaki Zander, którego żona była żydówką. Jako szwajcarskiemu obywatelowi, naziści nie mogli oficjalnie zakazać obsługiwania klientów o narodowości żydowskiej. Wkrótce Wzgórze Bismarcka zostało nazwane przez żydowską społeczność „Górą Synaj”.

Na początku lutego 1945 roku dowództwo niemieckiej 72 dywizji piechoty rozkazało zniszczyć własny magazyn amunicji mieszczący się na wzgórzu. Nie zdołano jednak tego dokonać, ponieważ wzgórze zostało zdobyte przez wojska radzieckie. Dnia 18 lutego rozpoczęły one ostrzał Festung Glogau zdobytą niemiecką amunicją, a wieżę wysadziły.

Dziś w miejscu gdzie stała Wieża Bismarcka pozostał jedynie betonowy fundament. Wykorzystują go miłośnicy sportów ekstremalnych, jako platformę do startu w dół zbocza wprost na usypane przez siebie muldy, najazdy i skocznie. Dotrzeć na szczyt można kilkoma dzikimi ścieżkami. Po drodze napotykając wciąż rozrzucone w pobliżu granitowe elementy pomnika.

FOTO: polska-org.pl, glogow.pl, bismarcktuerme.de, własne