Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
Poznański Pułk Piechoty nr 58 (3. Posensches Infanterie-Regiment Nr 58)
W pruskim garnizonie Głogowa niepoślednią rolę odegrał 58. pułk piechoty (3. Posensches Infanterie-Regiment Nr 58). Powstał w ramach wielkiej reorganizacji i rozwoju armii na przełomie lat 1859/60 z oddziałów 18. pułku Landwehry rozmieszczonych w Poznaniu, Swarzędzu i Kargowej. Początkowo otrzymał nazwę 18. Mieszanego Pułku Piechoty, by od 4 VI 1860 nosić miano, z którym dotrwał do 1919 roku. W ramach podporządkowania strukturalnego wchodził w skład 9. Brygady Piechoty, a później 17. Brygady Piechoty. Ta z kolei była w składzie 9. Dywizji na terenie V Korpusu Armijnego z siedzibą w Poznaniu. Dowództwa Brygady i Dywizji znajdowały się również w Głogowie.
Ówczesny pułk piechoty tworzyły trzy bataliony, w tym trzeci (III) – fizylierów, czyli lekkiej piechoty. Każdy batalion składał się z 4 kompanii. Przyznany w 1860 r. pierwszy etat pokojowy dla batalionu wynosił 534 osoby. 1 kwietnia 1909 r. pułk liczył w sztabie: 4 oficerów, 5 lekarzy, kapelmistrz, 3 podoficerów (pisarz, 2 ordynansów), 41 muzyków, 4 rachmistrzów. W każdym batalionie było 18 oficerów, płatnik z pomocnikiem, pisarz, 64 podoficerów, dobosz batalionowy, 4 sanitariuszy, 502 żołnierzy.
Sztab wraz z batalionami I i II kwaterowały w Głogowie – początkowo w kazamatach przy Bramie Pruskiej, koszarach Michaelisa, w Forcie Gwiazdy, arsenale Landwehry na Ostrowie Tumskim, na kwaterach prywatnych, w forcie Brückenkopf. W 1897 r. I batalion otrzymał koszary w Górnym Żarkowie. Poprawiała się również baza oficerska, łącznie z nowym kasynem.
Batalion III do 1866 r. przebywał w Kożuchowie. Powrót z kampanii wojennej w tym roku zakończył w nowym miejscu stałego postoju - we Wschowie. W okresie 1 IV 1884 – VII 1885 dowódcą 9. kompanii wschowskiego batalionu był kapitan Paul von Beckendorff und Hindenburg, przyszły prezydent Rzeszy . Od 1 X1 1908 przy I batalionie utworzono kompanię karabinów maszynowych.
Pułk pozyskiwał rekruta z Wielkopolski i Dolnego Śląska. Kadrę stanowili Niemcy. Jednym z nielicznych oficerów Polaków był starszy lekarz dr Paweł Wiewiórowski, pochodzący z Prus Wschodnich. Żołnierzami byli głównie Polacy. Jak pisał dr Karwowski o wojnie 1870/71: „… złożony z Polaków pułk piechoty 58 pod Weissenburgiem i w innych bitwach odznaczał się walecznością …”.
Codzienne szkolenie prowadzono na placach ćwiczeń przed Bramą Pruską. Dla ćwiczeń kompanii i batalionów urządzono poligon w Serbach. Zbudowano tam infrastrukturę szkoleniową. Odbywały się tam letnie ćwiczenia, łącznie ze strzelaniem artyleryjskim. Od 1874 r. użytkowano strzelnicę w Górkowie. Obok niej w niedalekiej przyszłości powstały koszary dla I batalionu.
Mundurem piechoty były granatowe kurtki oraz ciemnoszare spodnie, a wyróżniały pułk żółte naramienniki i guziki oraz czerwone wyłogi. W ramach unifikacji wprowadzono na naramiennikach duże cyfry numerów pułku.
Życie pozasłużbowe koncentrowało się w kasynie oficerskim. Najpierw w tzw. starym, przy ul. Młyńskiej. Rozrywką łączącą kadrę były polowania. W armii wręcz nazywano 58. pułk – pułkiem myśliwych. Dzierżawiony był obwód łowiecki koło Nowej Jabłonny i na zachód od Głogowa, wzdłuż torów kolejowych do Szprotawy.
Pułk uczestniczył w życiu społeczności lokalnej. Szczególnie demonstrował swoją przydatność w trakcie kataklizmów. W 1903 r. w trakcie wielkiej powodzi, w sierpniu 1904 r. podczas wielkiego pożaru lasu koło Przemkowa ponad 400 żołnierzy i oficerów zostało dowiezionych pociągiem specjalnym na pomoc.
Wśród prawie 20 dowódców byli m.in. płk Karl von Budberg – pierwszy dowódca, oraz generał major Bruno von Francis, który za dowodzenie pułkiem w wojnie z Austrią (1866) otrzymał order Pour la Merite. Ostatnim dowódcą pułku był płk Karl Marckstadt.
Piechota z Głogowa uczestniczyła we wszystkich wojnach prowadzonych przez Prusy i Rzeszę niemiecką od 1866 do 1918 roku. W I wojnie światowej pułk trafił na front zachodni, na którym uczestniczył w bitwach granicznych, m.in. pod Longwy. Początkowo w ramach macierzystej 17. Brygady i 9. Dywizji piechoty, a od 1915 r. w ramach 237. Brygady piechoty i 119. Dywizji walczył na froncie wschodnim. Wojnę zakończył na froncie zachodnim. Wracał z niego w końcu 1918 r. w okresie wrzenia rewolucyjnego i demobilizacyjnego. 23 grudnia przybyła do Głogowa część pod dowództwem majora Biebrach. Pozostałości jednostki zostały wcielone do powstających jednostek Grenzschutzu i Freikorpsu. Uczestniczyły w walkach granicznych przeciwko powstańcom śląskim i wielkopolskim. Tradycje 58. pułku w Reichswerze przejęła stacjonująca w Głogowie od początku lat dwudziestych 6. kompania 8. pruskiego pułku piechoty.
Literatura:
Das war Glogau, Stadt und Land an der Oder 1913-1945, Hannover 1991;
Lehmann E., Vogt, Geschichte des 3. Posensches Infanterie-Regiments Nr 58. Von seiner Stiftung 1860 zum Jahre 1910, Berlin 1910;
Lyncker A., Die Preussische Armee 1807–1867 und ihre sippenkundlichen Quellen, Berlin 1939; Ruhmeshalle unserer alten Armee, Berlin, cz. 1, s. 445.
Wiesław Maciuszczak [EZG z. 64/65, 2007 - 3. Poznański Pułk Piechoty nr 58]
