Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej

Aktualna wersja

Friedländer Walter Ferdynand

Historyk sztuki i orientalista urodzony w Głogowie.

Walter Friedländer był niemiecko-amerykańskim historykiem sztuki i orientalistą, wykładowcą akademickim, od 1935 r. mieszkającym na stałe w USA; znanym głównie dzięki pracom poświęconym europejskiemu malarstwu czasów nowożytnych.

Urodził się w Głogowie 10.03.1873 r. jako drugie dziecko Anny i Sigismunda, małżeństwa żydowskich kupców. Po przedwczesnej śmierci obojga rodziców 13-letni Walter wyjechał wraz ze starszą siostrą do Berlina i tam później podjął studia. Początkowo interesował się kulturą Dalekiego Wschodu, w miejscowym uniwersytecie przygotowywał pracę na temat sanskrytu – literackiego języka Indii, a jeden semestr nauki spędził w Genewie studiując lingwistykę pod opieką Ferdinanda de Saussure’a. W 1898 r. obronił dysertację napisaną pod kierunkiem Albrechta Webera, wydaną w dwa lata później (Der Mahavrata-Abschnitt des Cankhayana-Aranaka). W 1900 r. przebywał w Londynie, dzięki stypendium, jakie zostało mu przyznane przez Muzeum Brytyjskie. Pobyt w angielskiej placówce wzbudził we Friedländerze szczególne zainteresowanie dziełami malarstwa i skłonił go do rozpoczęcia studiów z zakresu historii sztuki w Berlinie, gdzie uczęszczał na wykłady m.in. Heinricha Wölfflina, cenionego przedstawiciela tej dyscypliny. W tym czasie publikował również recenzje w gazetach pod pseudonimem „Dr. Friedrich Walter”.

Podróż do Włoch zaowocowała powstaniem w 1912 r. jego pierwszego studium z zakresu historii sztuki dotyczącego twórczości Federica Barocciego i ugruntowała pozycję Friedländera w środowisku naukowym. W 1914 r., po wydaniu rozprawy o francuskim malarzu Nicolasie Poussinie, został zatrudniony na Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim. W 1932 r. władze uczelni uhonorowały go tytułem profesora, jednak już w roku następnym, gdy wybory w Niemczech wygrali naziści, Friedländer został wyrzucony z uniwersytetu z powodu swoich żydowskich korzeni. Po przyjeździe do USA został zatrudniony na uniwersytecie w Pensylwanii. Potem przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie nauczał w Instytucie Sztuk Pięknych. W 1942 r. przeszedł na emeryturę. W latach 1932-1942 był żonaty z Emmą Cardin. Zmarł w Nowym Jorku 8.09.1966 r.

Walter Friedländer uchodził za znawcę malarstwa europejskiego XVI-XIX w.; obok wspomnianych prac napisał m.in. cykl esejów o M.M. da Caravaggiu, wydanych zbiorczo w przekładzie angielskim (Caravaggio Studies). Interesowały go głównie okresy graniczne w sztuce – w opozycji do Wölfflina dostrzegł znaczenie antyklasycznej postawy manierystów w książce Mannerism and Anti-Mannerism in Italian Painting. Zwrócił też uwagę na problem inspirowania się barokiem przez artystów doby klasycyzmu i romantyzmu w dziele David to Delacroix.

Karierę naukową Friedländera można podzielić na dwa etapy: twórczy oraz dydaktyczny. Większość swojego dorobku naukowego stworzył w czasie pobytu w Europie – po wyjeździe do Ameryki głównie wykładał, choć to dzięki angielskim przekładom napisanych po niemiecku książek poglądy Friedländera znane są do dziś. Pomimo wznowień wybranych, wciąż poczytnych prac pochodzącego z Głogowa naukowca, żadna z nich nie została dotychczas przetłumaczona na język polski.

Literatura:
P. Betthausen, P. Feist, Ch. Fork, Metzler Kunsthistoriker Lexikon.
Zweihundert Porträts deutschsprachiger Autoren aus vier Jahrhunderten, Stuttgart 1999, s. 104-107;
D. Posner, Foreword, w: W. Friedlaender, Mannerism and Anti-Mannerism in Italian Painting, New York 1990,
s. XIII-XXI; J. Ślaski, Posłowie, w: T. Klaniczay, Renesans, manieryzm, barok, Warszawa 1986, s. 363;
U. Wendland, Biographisches Handbuch deutschsprachiger Kunsthistoriker im Exil.
Leben und Werk der unter dem Nationalsozialismus verfolgten und vertriebenen Wissenschaftler, Bd. 1
(A–K), München 1999, s. 174-179.
Netografia:
Center for Jewisch History, http://digifindingaids.cjh.org/?pID=163100; Dictionary of Art Historians, http://www.dictionaryofarthistorians.org/friedlanderw.htm [dostęp: 20.12.2015].

Źródło ilustracji:
Archiwum Instytutu Sztuk Pięknych, Nowy Jork (Courtesy Image Archive, Institute of Fine Arts/New York University) wyk. 1951 r.
Jakub Szajt [EZG 75, 2015 – Friedländer Walter Ferdynand]

• Widok

  • Artykuł
  • Dyskusja
  • Tekst źródłowy
  • Historia

• Osobiste

  • Logowanie / rejestracja

• Narzędzia

  • Linkujące
  • Zmiany w dolinkowanych
  • Prześlij plik
  • Strony specjalne
  • Wersja do druku
  • Bezpośredni link