Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(Nowa strona: Kategoria:Historia do 1945 / Kultura i oświata Kategoria:Historia do 1945 / Zagadnienia religijne =Arcybiskupi konwikt gimnazjalny= W XIX w. na obszarze diecezji wrocławski...) |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji pośrednich.) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| - | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Zagadnienia religijne]] |
| - | + | ||
| + | |||
=Arcybiskupi konwikt gimnazjalny= | =Arcybiskupi konwikt gimnazjalny= | ||
| Linia 20: | Linia 21: | ||
W archidiecezji wrocławskiej w XIX i pierwszej połowie XX w. funkcjonował specjalny fundusz kościelny wspierający uczniów z ubogich rodzin. Z jego zasobów wspomagano również finansowanie konwiktów (po 1918 r. liczba uczniów w gimnazjum kat. w Głogowie wzrosła do ok. 300). Według obliczeń E. Kretschmera, dzięki obu konwiktom w Głogowie w latach 1892-1945 spośród absolwentów gimnazjum 44 zostało kapłanami diecezjalnymi, a 5 zakonnikami. | W archidiecezji wrocławskiej w XIX i pierwszej połowie XX w. funkcjonował specjalny fundusz kościelny wspierający uczniów z ubogich rodzin. Z jego zasobów wspomagano również finansowanie konwiktów (po 1918 r. liczba uczniów w gimnazjum kat. w Głogowie wzrosła do ok. 300). Według obliczeń E. Kretschmera, dzięki obu konwiktom w Głogowie w latach 1892-1945 spośród absolwentów gimnazjum 44 zostało kapłanami diecezjalnymi, a 5 zakonnikami. | ||
| - | |||
| - | '''Literatura: '''<br> | + | <small> |
| - | + | '''Literatura:'''<br>T. Błaszczyk, Konwikty dla ubogich uczniów na Śląsku, w: Saeculum Christianum 14(2001), nr 1, s. 110-111;<br> M.R. Górniak, Elżbietanki, w: Zakony i zgromadzenia zakonne na ziemi głogowskiej, red. M.R. Górniak, Głogów 2009, s. 67-68;<br>E. Kretschmer, Das Glogauer Gymnasialkonvikt, „Archiv für schlesische Kirchengeschichte” 13(1955), s. 268-279;<br>J. Myszor, Duchowieństwo katolickie na Śląsku 1742-1914. Z dziejów duszpasterstwa w diecezji wrocławskiej, Katowice 2011, s. 61-64;<br>A. Walkowiak, Konwikt przy kolegium jezuickim w Głogowie, Głogów 2012, s. 7-11. | |
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
</small> | </small> | ||
Aktualna wersja
Arcybiskupi konwikt gimnazjalny
W XIX w. na obszarze diecezji wrocławskiej funkcjonowało kilka kolegiów dla młodzieży pragnącej uzyskać wykształcenie gimnazjalne, które było przepustką do odbycia studiów teologicznych. W miastach, gdzie istniały gimnazja, powstawały bursy dla chłopców, zwane konwiktami (Knabenkonvikt).
W Głogowie, istniejące już od 2. połowy XVII w. gimnazjum katolickie, pozostawało początkowo pod zarządem jezuitów, ale wraz z kasatą tegoż zakonu (1776 r.) zostało przejęte przez państwo. Ponadto od 1708 r. w mieście działało drugie gimnazjum – protestanckie. Uczniowie wybierali jedną z tych szkół. W związku z tym z inicjatywy ordynariusza wrocławskiego, kardynała Georga von Koppa, zrodził się pomysł zwiększenia powołań kapłańskich poprzez założenie przy Gimnazjum Katolickim w Głogowie konwiktu dla uczącej się młodzieży (Erzbischöfliches Knabenkonvikt Georgianum Glogau).
Konwikt w Głogowie w założeniu władz kościelnych utworzono z myślą o zdolnej, lecz ubogiej młodzieży z Dolnego Śląska oraz rejonu pomorsko-brandeburskiego. W mieście funkcjonowała już jedna nieco starsza bursa-konwikt w budynku dawnej poczty (od 1892 r.), usytuowana na styku Breslauer Straße i Rynku. Ten obiekt był już wówczas zbyt mały i nie spełniał wymogów mieszkalnych (mieścił zaledwie 50 - 60 uczniów). Ponadto, jak się okazało, mieszkańcy starszego konwiktu niekoniecznie wybierali gimnazjum katolickie jako kolejny etap nauki.
Z wyżej wymienionych powodów usiłowano jak najskuteczniej przyciągnąć młodzież, przyszłych uczniów gimnazjum, do Głogowa. Zarząd nad nowo tworzoną placówką powierzono elżbietankom. W styczniu 1901 r. siostry Jutta Reimann i Philippa Hanauer wprowadziły się do budynku przy Schulstrasse (obecnie Plac Solny). Z kolei prefektowi Eugenowi Kretschmerowi od marca 1905 r. przypadła rola nadzorowania budowy nowego konwiktu przy Promenadestrasse 15 (obecnie ul. I. Daszyńskiego 2). Wstępny kosztorys budowy obiektu oszacowano na sumę 191 316 087 marek. W oficjalnym urzędowym piśmie z 8.05.1905 r. wyznaczono datę zakończenia jego budowy na 15.03.1906 r.
Obiekt był przeznaczony dla 100 - 110 uczniów, posiadał dwa piętra i liczył 100 pokoi sypialnych, ponadto: refektarz, szatnię dla uczniów, bibliotekę z czytelnią, kaplicę oraz pomieszczenia gospodarcze. Budynek zaopatrzono w centralne ogrzewanie oraz instalację elektryczną. Do konwiktu przylegał duży ogród oraz plac rekreacyjny o powierzchni ponad 0,25 ha. Nad głównym wejściem do konwiktu umieszczono kartusz herbowy kardynała Koppa.
W 1906 r. głogowski konwikt został zasiedlony pierwszymi uczniami. Wcześniejszą obsadę personalną sióstr zwiększono do czterech, a następnie do pięciu. Przez 15 lat matka przełożona Sigismunda Schwarzer zarządzała gospodarstwem wraz z siostrami Merviną Zegarski, Santiną Heisig i Agathą Raschke. Następczynią Sigismundy Schwarzer była matka Basilia Heckel.
Bezpośredni nadzór i kierownictwo nad konwiktem powierzono prefektowi gimnazjum, a elżbietanki dbały o aprowizację placówki. Organizowano tam konferencje dla duchowieństwa okręgu kościelnego (komisariatu) Głogów oraz rekolekcje stanowe i dni nawrócenia. Przed 1939 r. w konwikcie przebywało 75 chłopców. W 1935 r. siostry opiekowały się 25 chłopcami jako pacjentami, co wymagało 10 dyżurów nocnych. Za prefekta konwiktu Josefa Krzoski także pięć sióstr pracowało na rzecz studiującej młodzieży, przyszłych kandydatów do kapłaństwa. W okresie II wojny światowej elżbietanki nadal sprawowały zarząd administracyjno-gospodarczy w konwikcie, w którym przebywało ok. 100 chłopców. Od 4.07.1941 do 7.02.1945 r. obiekt zajmowany był na cele szpitala wojskowego. W marcu budynek spłonął.
W archidiecezji wrocławskiej w XIX i pierwszej połowie XX w. funkcjonował specjalny fundusz kościelny wspierający uczniów z ubogich rodzin. Z jego zasobów wspomagano również finansowanie konwiktów (po 1918 r. liczba uczniów w gimnazjum kat. w Głogowie wzrosła do ok. 300). Według obliczeń E. Kretschmera, dzięki obu konwiktom w Głogowie w latach 1892-1945 spośród absolwentów gimnazjum 44 zostało kapłanami diecezjalnymi, a 5 zakonnikami.
Literatura:
T. Błaszczyk, Konwikty dla ubogich uczniów na Śląsku, w: Saeculum Christianum 14(2001), nr 1, s. 110-111;
M.R. Górniak, Elżbietanki, w: Zakony i zgromadzenia zakonne na ziemi głogowskiej, red. M.R. Górniak, Głogów 2009, s. 67-68;
E. Kretschmer, Das Glogauer Gymnasialkonvikt, „Archiv für schlesische Kirchengeschichte” 13(1955), s. 268-279;
J. Myszor, Duchowieństwo katolickie na Śląsku 1742-1914. Z dziejów duszpasterstwa w diecezji wrocławskiej, Katowice 2011, s. 61-64;
A. Walkowiak, Konwikt przy kolegium jezuickim w Głogowie, Głogów 2012, s. 7-11.
Ilustracja: Arcybiskupi konwikt gimnazjalny, widokówka z początków XX wieku.
Marek Robert Górniak [EZG 75, 2015 – Arcybiskupi konwikt gimnazjalny]
