Z Glogopedia - Internetowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej
(Nowa strona: Kategoria: Ziemia Głogowska Podkategoria: Miejscowości =Sieroszowice – historia od 1945 roku= Wieś sołecka położona w płd.-wsch. części gminy Radwanice, na Równini...) |
(Nowa strona: Kategoria: Ziemia Głogowska Podkategoria: Miejscowości =Sieroszowice – historia od 1945 roku= Wieś sołecka położona w płd.-wsch. części gminy Radwanice, na Równini...) |
Aktualna wersja
Sieroszowice – historia od 1945 roku
Wieś sołecka położona w płd.-wsch. części gminy Radwanice, na Równinie Szprotawskiej. Sołectwo Sieroszowice (dalej: S.) obejmuje przysiółek Ułanów (nie opisany w haśle) Obręb geodezyjny sołectwa wynosi 1362 ha. Wieś 31.12.2018 r. zamieszkiwały 452 osoby. Przynależność do parafii: rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Łagoszowie Wielkim (kościół filialny pw. św. Piotra i Pawła).
S. zostały zajęte przez Armię Czerwoną 9.02.1945 r. We wsi znajdowała się większość rdzennych mieszkańców, jeńcy wojenni, głównie Rosjanie i Ukraińcy, oraz pracownicy przymusowi, w tym Polacy. Już w następnych dniach mieszkańcy doznali wielu prześladowań, dwie osoby zostały zabite. Jeńcy i pracownicy przymusowi zostali odtransportowani w nieznanym kierunku. Oddziały zaopatrzeniowe obsadziły majątek ziemski. Dla miejscowej ludności ustanowiono przymus pracy. Zniszczenia wojenne dotyczyły nielicznych budynków. Kościół ewangelicki, częściowo uszkodzony, popadał odtąd w ruinę (ostatecznie został rozebrany w 1955 r.). Sowieckie wojsko pozostało we wsi do 1947 r. Dopiero wówczas wysiedlono resztę ludności niemieckiej. Osadnictwo polskie zapoczątkowali, jeszcze przed połową 1945 r., powracający z Niemiec pracownicy przymusowi: Jan Szczotka, Józef Stempak oraz Bolesław Dąbrowski. J. Stempak został w kwietniu 1946 r. wybrany sołtysem.
Pierwsza powojenna nazwa wsi to: Druskienniki. W 1947 r. otrzymała urzędową nazwę Sieroszowice. Należała do gminy Radwanice, w latach 1955-58 do gromady Buczyna, a w latach 1959-72 do gromady Radwanice.
W dniu 5.05.1947 r. założona została w S. jednostka OSP. W 1946 r. rozpoczęła działalność szkoła podstawowa w zakresie nauczania początkowego, następnie czteroklasowa, od 1952 r. pięcioklasowa, a od roku szkolnego 1954/55 w pełnym zakresie. Posługę duszpasterską pełnił początkowo niemiecki proboszcz z Łagoszowa Wielkiego. Od 1946 r. przejęli ją polscy duchowni. W 1948 r. GS „SCh” Radwanice uruchomiła w S. sklep. Ok. 1953 r. do miejscowości doprowadzono prąd elektryczny. W 1955 r. powstał punkt biblioteczny, a w 1961 r. filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Radwanicach. Od końca lat 50. istniało Koło Gospodyń Wiejskich. We wsi działało też koło ZMW oraz powołano drużynę piłki nożnej (Ludowy Zespół Sportowy). W latach 60. w S. wybudowano remizę strażacką, a w 70. przeprowadzono, z udziałem czynów społecznych, ważne inwestycje komunalne, m.in. oświetlenie uliczne, wodociąg, asfaltowe nawierzchnie dróg. W 1973 r. szkołę podstawową przekształcono w punkt filialny Zbiorczej Szkoły Gminnej w Radwanicach z oddziałami początkowymi. Mieszkańcy S. utrzymywali się głównie z rolnictwa (1960 r. – 408, spośród 519, osób zamieszkujących sołectwo). Od ok. 1950 r. do 1994 r. istniało we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne. Użytkowało ono pałac i obiekty gospodarcze dawnego majątku. Prowadziło również w pałacu przedszkole oraz usługi medyczne dla ludności sołectwa. Rolnicy byli zrzeszeni w Kółku Rolniczym. W 1977 r. założona została tu także Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna im. „Wola Ludu”. Gospodarowała ona w 1985 r. na 187 ha (wykreślona z ewidencji gospodarczej w grudniu 2013 r.). Odstęp W dniu 23.03.1957 r. w sąsiedztwie S. odkryto pokłady złoża rud miedzi o zawartości 1,4% Cu. Odkrywca polskiej miedzi, dr inż. Jan Wyżykowski, mieszkał w tym czasie na kwaterze w S. u rodziny Lelickich. Odkrycie to przesądziło o prowadzeniu dalszych badań, a w konsekwencji o powstaniu LGOM. Po uruchomieniu zakładów przemysłu miedziowego część mieszkańców podjęła pracę w pobliskich kopalniach. W dniu 8.04.1978 r. rozpoczęto głębienie szybu SW-3 kopalni „Sieroszowice”. Kopalnia rozpoczęła działalność w 1980 r., a w 1996 r. została połączona z kopalnią „Polkowice”.
W latach 90. zaprzestały działalności: PGR, Kółko Rolnicze i Koło Gospodyń Wiejskich. Pałac, obiekty gospodarcze oraz znaczna część gruntów byłego PGR znalazły się od 2000 r. w rękach prywatnego właściciela, który prowadzi działalność gospodarczą – stadnina koni i związane z nią usługi. W 2000 r. zlikwidowany został punkt filialny Zbiorczej Szkoły Gminnej w Radwanicach. W budynku znalazły siedzibę świetlica i biblioteka. W 2002 r. zaczęto w tej pierwszej tworzyć miejsce upamiętniające odkrycie złóż rud miedzi. Pomysłodawcą oraz inicjatorem utworzenia Izby Pamięci i pielęgnowania tradycji górniczej było Towarzystwo Przyjaciół im. Jana Wyżykowskiego w Sieroszowicach. We współpracy z KGHM Towarzystwo utworzyło lokalny pasaż historii, który tworzą obelisk z 1982 r. upamiętniający odkrycie złóż rud miedzi, Sala Miedziowa, Izba Pamięci oraz Miedziowe Znaki Czasu z edukacyjnym przestankiem autobusowym.
Dziedzictwo kulturowe
W S. znajdują się 4 zabytki nieruchome, wpisane do rejestru WKZ: kościół filialny pw. św. Piotra i Pawła z XIV w., cmentarz przykościelny, pałac z 1798 r. i park krajobrazowy z XVIII i XIX w. GEZ obejmowała w 2017 r. 13 obiektów w sołectwie. Są to domy mieszkalne i mieszkalno gospodarcze, budynki folwarczne oraz cmentarz (d. ewangelicki) – wszystkie obiekty pochodzą z XIX i pocz. XX w. Wpisem do ewidencji zabytków objęty jest również układ ruralistyczny Sieroszowic. W obrębie sołectwa zlokalizowano 4 stanowiska archeologiczne.
Źródła:
Wywiad z p. Alfredą Kot, 17.01.2019; informacje M. Kobzy.
Literatura:
A. Bok, Sieroszowice - Izba Pamięci im. Jana Wyżykowskiego i pomnik odkrycia rud miedzi, [w:] „Encyklopedia Ziemi Głogowskiej”, z. 60/61, Głogów 2006, s. 29-30;
D. Jarosz, Gmina Radwanice, [w:] „Encyklopedia Ziemi Głogowskiej”, z. 77, Głogów 2017, s. 18-24;
K. Ferenc, Historia naszych miejscowości – Sieroszowice, [w:] „Biuletyn Informacyjny Urzędu Gminy Radwanice” 16 (2018), s.18 i n.;
W. Nawrocki, Podział administracyjny powiatu głogowskiego 1944-1973, 1973, mps w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Głogowie (passim);
J. Roszko, Miedziany kraj, 1968, s. 45-48.
Netografia:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Radwanice, 1998, https://docplayer.pl/7843954-Wojt-gminy-radwanice-studium-uwarunkowan-i-kierunkow-zagospodarowania-przestrzennego-gminy-radwanice.html [odczyt: 22.04.2019].
Antoni Bok [EZG 79, 2019 – Sieroszowice od 1945 r. ]
